صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

دشواری های حکومت وحدت ملی در تشکیل کابینه

-

دشواری های حکومت وحدت ملی در تشکیل کابینه

طولانی ترین انتخابات پشت سر گذاشته شد. رئیس جمهور جدید بر جایگاه خود نشست. او دوران سخت و دشواری را برای کسب کرسی ریاست جمهوری پشت سر گذاشت. او برای به دست آوردن کرسی ریاست جمهوری با تیم رقیب وارد گفتگو و مذاکره شد. نتیجه این گفتگو ساختاری به نام "حکومت وحدت ملی" است. اگر چه رئیس جمهور و رئیس اجرائیه بر کرسی های خود نشسته است اما این دو در تشکیل کابینه با مشکلات زیادی روبرو است. رئیس جمهور اشرف غنی احمدزی در دوران کارزار های انتخاباتی خود گفته بود که متخصصین را در حکومت جذب خواهد کرد و یک حکومت کارآمد تشکیل خواهد داد. رئیس اجرائیه اگر چه تاکید بر حکومت کارآمد داشت اما عبدالله عبدالله کمتر سخن از جذب متخصصین زده بود. اما هر دو با نخبگان از گروه های مختلف وارد گفتگو شده بود و برای جلب حمایت آن ها کرسی های را به آن ها واگذار نموده بود. حال سوال این است که رئیس جمهور اشرف غنی احمدزی و رئیس اجرائیه عبدالله عبدالله چگونه می تواند یک حکومت کارآمد به وجود آورد. آیا این دو برای تشکیل کابینه از وعده های که به نخبگان سیاسی داده بود پشت پا خواهد زد. نوشتار کنونی به همین مسئله می پردازد.

حکومت وحدت ملی برای کسب مشروعیت به دو چیز بیش از همه نیازمند است. اول تقسیم قدرت میان نخبگان و یا بازیگران عالم سیاست افغانستان است. بازیگران عالم سیاست افغانستان نبخگان سیاسی از گروه های قومی مختلف می باشد. نخبگان سیاسی که هر کدام با قرار گرفتن در تیمی خواهان سهم در قدرت شده بود. هر دو تیم انتخاباتی نیز، به هر یک از نخبگان سیاسی وعده کرسی داده بود. جنجالی شدن انتخابات باعث شد که مشروعیت انتخابات و حکومت بعدی مشروعیت خود را از دست بدهد. حال برای بالا بردن مشروعیت حکومت نیازمند آن است که نخبگان سیاسی که ارتباط مستقیم با مردم دارد سهم در قدرت داشته باشد. بدون تقسیم قدرت میان بازیگران کنونی ممکن نیست که حکومت بتواند مشروعیت خود را بالا ببرد. از طرف دیگر، رهبران هر دو تیم و به خصوص رئیس جمهور اشرف غنی احمدزی به مردم افغانستان وعده داده بود که یک حکومت کارآمد با جلب متخصصین تشکیل خواهد داد. اگر بخواهد سهم به نخبگان سیاسی بدهد تشکیل حکومت متشکل از متخصصین ممکن نیست. زیرا، در دور نخبگان سیاسی اکثرا افرادی فاقد تخصص جمع شده است. اگر حکومت به نخبگان سیاسی سهم در قدرت بدهد، نبخگان سیاسی بدون شک، سهم خود را میان افراد دور و بر خود تقسیم می کند. با این کار، تشکیل حکومت با افراد متخصص ممکن نیست. بنابراین، حکومت وحدت ملی در تشکیل کابینه سخت دچار مشکل است. اگر حکومت وزارت خانه ها را به متخصصین بسپارد، بازیگران اصلی میدان سیاست افغانستان بیرون می ماند. اگر قدرت میان نبخگان سیاسی تقسیم کند و افراد دور و بر نخبگان سیاسی جهادی وارد سیاست شود رهبران دو تیم وعده خلافی نموده است.

در هر صورت، حکومت باید فکری به حال بالا بردن مشروعیت حکومت نماید. بدون کسب مشروعیت امکان عملی کردن سیاست ها و برنامه ها مشکل است. دو راه برای کسب مشروعیت وجود دارد. راه اول این است که قدرت را میان نخبگان سیاسی تقسیم نماید و کابینه مانند کابینه حکومت قبلی تشکیل دهد. سهم گرفتن و حمایت نخبگان سیاسی تا حدودی کمک می کند که حکومت وحدت ملی مشروعیت خود را دوباره به دست آورد. راه دوم این است که حکومت وحدت ملی افراد متخصص را جلب نماید و از طریق کارآیی خود مشروعیت خود را کسب نماید. راه دوم تا حدودی باعث می شود که نخبگان سیاسی که حلقه واسط میان حکومت و مردم است برداشته شود و دیگر در تقسیم قدرت نیازی به معامله با نخبگان سیاسی جهادی نگردد. این راه اگر چه هزینه های را برای حکومت در بر دارد اما هزینه کوتاه مدت است. در عین حال، حکومت می تواند قدرت را میان نبخگان سیاسی از گروه های مختلف اجتماعی تقسیم کند با این شرط که نخبگان سیاسی افراد متخصص را به رئیس جمهور و رئیس اجرائیه معرفی نماید.

تشکیل کابینه با افراد متخصص نیز دارای مشکلات خاص خود می باشد. مهمترین چالش فراروی کابینه متخصص این است که حکومت ارتباط خود را با مردم از دست می دهد. زیرا، افراد متخصص یا همان تکنوکرات ها اغلب تحصیل کرده خارج بوده و کمتر در میان مردم بوده است. به همین خاطر، در کوتاه مدت ارتباط حکومت با مردم در پایین حد ممکن خواهد رسید. اینکه حکومت وحدت ملی چگونه بر این مسئله فائق می آید و چگونه به وعده خود عمل خواهد کرد گذشت زمان ثابت خواهد ساخت.‏

مسئله بعدی معرفی وزیران از دو جناح است. گفته می شود که رئیس جمهور و رئیس اجرائیه وزارت خانه ها را میان خود تقسیم نموده است. تقسیم وزارت خانه ها و معرفی وزرا از سوی دو تیم کار را برای هر رئیس جمهور و رئیس اجرائیه سخت خواهد کرد. زیرا، وزرای که از سوی رئیس جمهور معرفی خواهد شد با سختی با رئیس اجرائیه کار خواهد کرد و برعکس. اینکه رئیس جمهور و رئیس اجرائیه چگونه این مسئله را حل خواهد کرد معلوم نیست. اگر وزرای حکومت افراد متخصص باشد باز کار کردن با دو رئیس سخت خواهد بود. به باور نگارنده زد و بند های درون حکومت میان رئیس جمهور و رئیس اجرائیه جزء از حکومت وحدت ملی است. امکان ندارد که رئیس جمهور و رئیس اجرائیه برخورد های در درون حکومت وحدت ملی نداشته باشد. زیرا، هر دو دارای طرز فکر های متفاوت می باشد. این طرز فکر متفاوت آن ها در دوران کارزار های انتخاباتی معلوم شد. بنابراین، سخن گفتن از حکومت کارآمد و یا بهبود کارایی نهاد های دولتی تا حدودی سخت و دشوار است. هم برای رئیس جمهور و هم برای رئیس اجرائیه سخت است که سخن از تغییر کارکرد نهاد های حکومتی بزند. بنابراین، لازم است که قبل از تشکیل کابینه به این مسئله نیز توجه نماید.‏

همان طور که از دوران کارزار های انتخاباتی مشخص شد. هر دو تیم دارای برنامه های متفاوت می باشد. اگر چه در توافق صورت گرفته میان دو تیم مشخص شده بود که سیاست های کلان کشور به عهده رئیس جمهور است اما تیم رقیب بدون شک در درون حکومت دست بسته نخواهد نشست. آن ها هم بر رئیس جمهور و هم بر وزرای که از سوی تیم شان معرفی خواهد شد فشار خواهد آورد تا سیاست های و برنامه های تیم شان را دنبال کند. این مسئله بخشی از انرژی حکومت را از بین خواهد برد. بنابراین، رئیس جمهور به عنوان رئیس دولت باید به این مسائل توجه جدی و اساسی نماید.

در پایان باید گفت که در شرایط کنونی، مهمترین دشواری حکومت وحدت ملی تشکیل کابینه با افراد متخصص است. بعد از تشکیل کابینه نیز رئیس جمهور با مشکلات درونی مواجه خواهد بود. برای بهبود کارایی نهاد های حکومتی رئیس جمهور لازم است به این مسائل توجه جدی و اساسی نماید. بی توجهی به این مسائل باعث می شود که رئیس جمهور اشرف غنی احمدزی با تمام جدیت و پشت کار کاری از پیش نبرد.

دیدگاه شما