رئیس جمهور، اشرف غنی احمدزی در مراسم تحلیف خود خطوط کلی سیاست خود را ارائه نمود. او در روابط خارجی افغانستان از پنچ حلقه نام برد. حلقه اول کشور های همسایه، حلقه دوم کشور های اسلامی، حلقه سوم کشور های غربی مانند آمریکا و کشور های عضو ناتو و چاپان، حلقه چهارم کشور های آسیایی و در نهایت حلقه پنچم سازمان های بین المللی مانند سازمان ملل متحد، بانک جهانی و ... می باشد. این حلقات پنچگانه اولویت روابط خارجی افغانستان نیز مشخص می کند. جا دادن کشور های همسایه در حلقه اول بیانگر آن است که کشور های همسایه نسبت به دیگر حلقات و کشور های دیگر دارای اهمیت استراتژیک برای حکومت وحدت ملی دارد. رئیس جمهور اما، اولین سفر خود را از حلقه دوم شروع کرد. رئیس جمهور، در زمان کارزار های انتخاباتی خود بیان داشته بود که صورت پیروزی اولین خارجی اش به کشور عربستان خواهد بود. حال این سوال پیش می آید که آیا نقش عربستان سعودی مهمتر از کشور های همسایه مانند پاکستان و ایران می باشد. نوشتار کنونی در صدد به پرسش گرفتن حلقات روابط خارجی افغانستان و سفر رئیس جمهور، اشرف غنی احمدزی به عربستان سعودی است.

در حلقه اول سیاست خارجی افغانستان کشور های مانند پاکستان، ایران، تاجکستان، ازبکستان، ترکمستان و چین قرار دارد. کشور های که افغانستان افغانستان روابط گسترده تجاری و اقتصادی دارد. در عین حال، این کشور ها نقش اساسی در ثبات و بی ثباتی سیاسی افغانستان دارد. از این جهت، قرار دادن کشور های همسایه در حلقه اول سیاست خارجی مهم و عقلانی می نماید. اما اینکه چرا رئیس جمهور اشرف غنی احمدزی سفر خود را از عربستان سعودی آغاز کرد، سوال برانگیز است. اشتباه است اما اگر بپنداریم که رئیس جمهور، اشرف غنی احمدزی تنها به خاطر وعده که در زمان کارزار های انتخاباتی خود داده بود، عمل نموده است.

عربستان سعودی از زمان حضور اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان وارد بازار سیاست افغانستان شد. این کشور با کمک های مالی به گروه های جهادی در صدد شکست دادن کمونیسم در افغانستان بود. شاید با قاطعیت بتوان گفت که عربستان سعودی یکی از کشور های است که بیشترین کمک را به گروه های جهادی نموده است. از دوران کمونیست تا اکنون، عربستان به گونه ای در افغانستان نقش بازی نموده است. اشرف غنی احمدزی با وعده سفر به عربستان سعودی شاید به عنوان یک حربه برای جلب آراء مردم استفاده کرد. زیرا، اشرف غنی احمدزی تنها کاندید ریاست جمهوری بود که بیشترین دوران عمر خود را در غرب گذرانده بود و در دوران جهاد نقش بازی نکرده بود. این در حالی است که رقبای او، به جزء زلمی رسول از سران جهادی بودند. به همین خاطر، اشرف غنی احمدزی با وعده دادن به مردم در صدد آن بود که تا خلاء که متوجه او بود، پر کند. اشرف غنی احمدزی اما، از نقش عربستان در آوردن صلح در افغانستان آگاه است. عربستان یکی از کشور های است که بیشترین کمک را در شرایط کنونی به مدارس دینی می کند. مدارس دینی که نقش اساسی در ترویج اندیشه های بنیادگرایانه دارد. مدارس که در سیزده سال گذشته چالش جدی فراروی حکومت رئیس جمهور کرزی بوده است. اشرف غنی احمدزی، به احتمال زیاد نقش مدارس دینی را در بی ثباتی افغانستان درک نموده است به همین خاطر، با سفر به عربستان در صدد آن بوده است تا کمک های عربستان به مدارس دینی مورد بررسی با مقامات عربستان قرار دهد.

این نکته را نباید فراموش کرد که عربستان سعودی تنها از طریق کشور همسایه یعنی پاکستان توانسته است با مدارس دینی و گروه های سنتی ارتباط قرار کند. اینکه حکومت وحدت ملی در صدد آن است تا به صورت مستقیم با عربستان سعودی ارتباط برقرار کند و کمک های این کشور به مدارس دینی و گروه های سنتی را از طریق حکومت افغانستان به مصرف برساند، کاری ارجمند است. این مسئله می تواند پای پاکستان را از گروه های تندرو کوتاه نماید. با این همه، مسائل مذکور به اهمیت نیست که بتواند انگیزه سفر وی خوانده شود.

برای افغانستان پاکستان و ایران و دیگر کشور های همسایه اهمیت استراتژیک دارد. به عنوان مثال؛ افغانستان بیشترین روابط تجاری را در سال های گذشته با پاکستان داشته است. در کنار آن، نقش پاکستان در حفظ ثبات اساسی است. زیرا، ریشه های اندیشه افراط گرایانه در پاکستان آب می خورد. حد اقل از زمان داوودخان به این سو، پاکستان یکی از مهمترین بازیگران میدان سیاست افغانستان بوده است. این کشور های مهره های اساسی و مهم در درون میدان سیاست ورزی افغانستان داشته است. ثبات و بی ثباتی تا اندازه زیاد به خواست پاکستان دارد. پاکستان اگر کمک های خود را به تندروان در افغانستان قطع کند، بدون شک، ثبات حفظ خواهد شد. به همین خاطر، بهتر است که رئیس جمهور، اشرف غنی احمدزی باید سفر خود را از پاکستان آغاز می کرد تا روابط این دو کشور بهبود می یافت و زمینه آوردن صلح پایدار فراهم می شد.

دیگر کشور های همسایه افغانستان نقش مهم در روابط سیاسی، تجاری و اقتصادی افغانستان دارد. به عنوان مثال؛ ترکمستان می تواند افغانستان به کشور های دیگر مانند ترکیه و ... وصل کند و روزنه جدید تجاری و اقتصادی برای افغانستان بگشاید. ایران به عنوان یکی از بزرگترین صادر کننده مواد اولیه می تواند بخش از نیازمندی های افغانستان را فراهم کند. در عین حال، ایران سیاست دوگانه در افغانستان داشته است. ایران از سال 2001 میلادی به این سو، مخالف حضور نظامی ایالات متحده آمریکا در افغانستان بوده است. حال که افغانستان پیمان استراتژیک با ایالات متحده آمریکا امضا نموده است برقراری روابط حسنه با ایران دارای اهمیت استراتژیک می باشد. بنابراین، افغانستان باید بتواند کشور های همسایه را متقاعد سازد که افغانستان در هر زمینه با کشور های همسایه حاضر به همکاری است. سفر به حلقه اول سیاست خارجی تا حدودی زیادی حلقه اول را به حاشیه رانده است. سفر بعدی رئیس جمهور اشرف غنی احمدزی باید به یکی از کشور های همسایه باشد. بهتر است پاکستان و بعد ایران مقصد بعدی سفر رئیس جمهور، اشرف غنی احمدزی باشد.

چین یکی از بزرگترین اقتصادی دنیا را دارد. اما چین در روابط خود با کشور های مختلف به دنبال افزایش نفوذ سیاسی خود نیست. چین به دنبال منابع کشور های مختلف است. چین اگر چه در عرصه اقتصادی و انکشاف معادن می تواند نقش اساسی داشته باشد اما در عین حال، می تواند در روابط افغانستان با ایالات متحده آمریکا خدشه وارد کند. به همین خاطر، حکومت افغانستان در کنار اینکه به کشور های همسایه روابط حسنه برقرار می کند باید عقلانی عمل نموده تا مبادا روابط با حلقه اول موجب بر هم زدن روابط افغانستان با حلقات دیگر گردد. در عین حال، این نکته را نباید فراموش کرد که در مواردی برخی کشور ها مانند هند نقش اساسی در بازسازی و ایجاد صلح و ثبات در افغانستان دارد. بنابراین، اهمیت این کشور ها کمتر از کشور های همسایه نیست. اگر چه سیاست خارجی به حلقات مختلف تقسیم شده است اما در عمل اما، نباید کم توجهی به این کشور ها صورت گیرد.