صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

مشکل همیشگس فساد در افغانستان

-

مشکل همیشگس فساد در افغانستان

با نگاهی به تاریخ و حکومت های گذشته، در می یابیم که فساد قدامتی به اندازه تاریخ دارد و از زمانی که شهرها و حکومت ها شکل گرفت، فساد نیز یکی از اجزای جدایی ناپذیر آن شد که بعد از گذشت قرنها، اکنون هم فساد با تغییرات شگرف، به بقای خویش ادامه داده است.

فساد یکی از عواملی است که جوامع بشری را با بحران ها و چالش های زیادی روبرو کرده است. جنگ های خونین، قیام علیه حکام و حکومت های ظالم، قتل و غارت و از بین رفتن جوامع همه و همه ناشی از رخنه فساد در حکومت ها بوده است که به طور مشخص می توان گفت فساد یکی از عوامل تاثیر گذار در کنار سایر عوامل، باعث فروپاشی تمدن های بشری شده است.

تاریخ حکایت از آن دارد که هر جا فساد وجود داشته است، حکومت ضعیف و بی کفایت بوده است و هر جا حکومت قوی و با درایت بوده است، فساد به حداقل خود رسیده است.

فساد تعاریف گوناگون و مختلفی دارد که هر اندیشمند و صاحب نظر بسته به شرایط آن را تعریف کرده است.

فساد کلمه ای است، که به معنای شکستن و ترک خوردن آمده است، یعنی فساد باعث شکستن و نقض اصول و قواعد از پیش تعیین شده می گردد، پس فساد عبارت از سوء استفاده از قدرت در دست داشته براي نفع شخصي در بخش دولتي يا خصوصي در سطح خرد يا كلان را می گویند.

تعریفی که بانک جهانی و سازمان شفافیت بین الملل از فساد اداری ارائه کرده اند نیز مشابه تعریف فوق است که فساد را سوء استفاده از اختیارات دولتی برای کسب منافع شخصی می دانند.

افغانستان کشوری است که چندین دهه جنگ و نابسمانی را سپری کرده است و نظام اداری که به میراث مانده است نیز تاثیر گذار از این بحران ها بوده است، هرچند بعد از فروپاشی طالبان، یکی از اهداف عمده حکومت و جامعه جهانی، از بین بردن فساد اداری در تمام سطوح حکومت و نظام بوده است و در این راستا نیز تلاش هایی نظیر ایجاد ارگان های خاص را روی دست گرفتند، اما فساد موجود در کشور کاهش قابل توجهی نیافت.

با گذشت سیزده سال از برپایی نظام متکی بر اصول دموکراتیک و عزم راسخ حکومت و جامعه جهانی در از بین بردن و ریشه کردن این بیماری خطرناک اداری و همچنین وعده های تلاش های رئیس جمهور قبلی و فعلی ، متاسفانه هنوز با گذشت، تغییر ملموس و چشمگیری را در زمینه شاهد نیستیم.

عوامل به وجود آمدن فساد اداری در افغانستان بسیار زیاد است. جنگ های سه دهه اخیر بنیان های اقتصادی و اداری کشور را به نابودی کشاند که ویرانی زیرساخت های اقتصادی در کشور فقر را به اوج رساند.

فقر و نابسامانی که به عنوان یکی از تاثیرگذارترین عوامل به وجود آوردنده فساد یاد می شود در کشور به طرز قابل ملاحظه ای افزایش داشته است.

به طور کل می توان گفت عوامل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، سیاسی و اداری همه و همه دست در دست هم داده اند تا افغانستان بعد از جنگ را به عنوان یکی از فاسدترین کشورها بعد از سومالیا، کوریای شمالی و برما معرفی کنند. فساد اداری به دو بخش کلان و خورد تقسیم می شود که بیشترین ضرر را فساد کلان بالای حکومت و مردم وارد می آورد. فساد کلان فسادی است که توسط افراد و مقامات بالای اداری صورت می گیرد که بیشتر به شکل گروه و باند هستند و این افراد که دارای سرمایه و زور هستند، می توانند خسارات جبران ناپذیری را به جامعه وارد آورند که متاسفانه کمتر به آنها پرداخته می شود.

فساد اداری در افغانستان بیشتر به شکل رشوه دادن و رشوه گرفتن، ارتباطات فامیلی و خونی، دادن تحایف، برگزاری مهمانی های باشکوه و ... ظهور می کند.

متاسفانه در شرایط فعلی حکومت و جامعه ما که اکثر هزینه های خود را چه در بخش حکومت داری و چه در بخش انکشاف، از کشورهای تمویل کننده به دست می آورد، موجودیت فساد می تواند کشورهای کمک کننده را از ادامه به این امر دلسرد کنند و یا مقدار قابل ملاحظه ای از کمک های آنها به کشور کاسته شود.

فساد از یکسو باعث دلسردی مردم از حکومت و از سوی دیگر بیشترین ضربه را به طبقه فقیر و محروم کشور می زند که خود باعث به وجود آمدن طبقه غنی و فقیر و ازدیاد فاصله طبقاتی می شود.

برای از بین بردن فساد در کشور باید قدم های استوار و محکمی را برداشت. برای تحقق این امر باید اول به آموزش مامورین پرداخت، دوم باید مامورین شایسته و لایق را استخدام کرد و سوم باید نظام اداری و قوانین مربوط را اصلاح کرد.

بعد از گذشت چندین دهه جنگ و بحران، اکنون کشور ما آماده فعالیت های اقتصادی سالم و ایجاد اشتغال و سرمایه گذاری در بخش های اقتصادی و انکشافی می باشد که این امر نیازمند شرایطی است که در آن تاجران و صنعت گران با اطمینان خاطر به فعالیت بپردازند.

همچنین باید گفت نابودی فساد تنها وظیفه حکومت نیست، بلکه مردم نیز سهم عمده و مهمی را به دوش دارند. بدون کمک مردم، حکومت در این قسمت نمی تواند به موفقیت های چشمگیری دست یابد.

دیدگاه شما