بعد از گذشت صد و ده روز از آغاز به کار حکومت وحدت ملی، دیروز کاندید وزیران بیست و پنچ وزارت از سوی حکومت اعلان شد. حکومت وحدت ملی در حالی نام این کاندید وزیران را اعلان نمود که با چند التیماتوم مجلس نمایندگان را پشت سر گذاشت. در عین حال، شهروندان افغانستان نیز از معرفی نشدن کابینه دلخور و آزرده خاطر بودند. تحلیل گران نیز بدین باور بودند که رکود اقتصادی، افزایش انحرافات اجتماعی، افزایش ناامنی و ... ربط و نسبت مستقیم با اعلان نشدن کابینه از سوی حکومت وحدت ملی دارد. حال که حکومت کاندیدان خود را برای وزارت خانه ها اعلان کردند، حالا باید منتظر رأی اعضای مجلس نمایندگان بود. اگر اعضای مجلس نمایندگان به افراد معرفی شده رأی بدهند کابینه جدید کار خود را آغاز خواهد کرد و این زمستان بهار کاری کاندیدان جدید خواهد شد.

حال این سوال پیش می آید که اشرف غنی احمدزی تا چه اندازه توانسته است وفای به عهد نماید. او سخن از اصلاحات و تشکیل کابینه متخصص زده بود. آیا افراد معرفی شده قادر به آوردن اصلاحات است. آیا رئیس جمهور می تواند به این تیم کار نماید. در این نوشتار همین مسئله را به بررسی می گیریم.

آوردن اصلاحات به صورت مستقیم پیوندی با منافع شبکه های قدرت و ثروت در افغانستان دارد. اگر اصلاحات منافع شبکه های قدرت را تهدید نماید به احتمال زیاد اصلاحات به شکست مواجه خواهد شد و اشرف غنی قادر به آوردن اصلاحات نخواهد بود. اما کابینه جدید نشان می دهد که اشرف غنی توجه به این مسئله داشته است. افراد جدید نشان می دهد که اشرف غنی قدرت سیاسی را میان شبکه های مختلف تقسیم نموده است. در لیست اعضای کابینه افرادی از شبکه های مختلف دیده می شود. اشرف غنی در تیم خود تمام شبکه های را در زمان انتخابات به دور خود جمع نموده بود، سهیم قدرت نموده است. به دوستم معاون اول، به دانش معاون دوم، به سید منصور نادری بانک رأی خود، به حزب حق و عدالت سهم داده است. همه این ها بیانگر آن است که اشرف غنی تا حدودی به مسئله شبکه های قدرت و ثروت توجه نموده است.

در تیم مقابل، عبدالله عبدالله به محمد محقق و خان محمد سهم داده است ولی تا هنوز معلوم نیست که سهم افرادی همانند زلمی رسول و سیاف و اسماعیل خان چگونه است. گفته می شد که وزارت صحت عامه سهم عبدالله عبدالله بود و رئیس اجرائیه آن را به زلمی رسول داده بود و زلمی رسول آن را به حبیبه سرابی حواله کرده بود و حبیبه سرابی از چتر محقق یک نفر معرفی نموده بود. تا هنوز سهم سیاف و اسماعیل خان در تیم عبدالله عبدالله مشخص نیست. سیاف و اسماعیل هر کدام برای خود شبکه دارد. نفوذ اسماعیل خان در هرات انکار ناپذیر است. همچنین نفوذ سیاف در میان طبقه سنتی جامعه پشتون.

با این حال، شبکه های مهم قدرت و ثروت در تشکیل کابینه سهم دارد و این دورنمایی آینده حکومت وحدت ملی را با ثبات نشان می دهد. اما اینکه اشرف غنی با این افراد می تواند اصلاحات بیاورد مسئله دیگری است. اشرف غنی در صورت قادر به آوردن اصلاحات خواهد بود که دو کار مهم و اساسی را روی دست بگیرد. اول؛ اشرف غنی در روز های اول کاری خود شتاب زده و آنی کار می نمود و این گونه کار نه تنها به اصلاحات نمی انجامد بلکه حکومت را شکست مواجه می سازد. زیرا، حرکت های این چنین گیرنده های حسی شبکه های قدرت را تحریک می کند. بنابراین، برای آوردن اصلاحات به صورت تدریجی عمل کرد. اصلاحات تدریجی حساسیت کمتر بر می انگیزد و ممکن گیرنده های حسی شبکه های قدرت کمتر از دگرگونی ها آگاه گردد و کمتر اصلاحات را در تضاد با منافع سیاسی و اقتصادی خود حس کند. دوم؛ آنچه مهم و اساسی است جابجای تکنوکرات و نسل جوان در بدنه نظام سیاسی کشور است. اصلاحات زمانی ممکن می گردد که اشرف غنی بتواند نسل جوان را وارد ساختار نظام کند. نسل جوان که کمتر جذب شبکه های قدرت شده است و اگر هم جذب شبکه قدرت شده است در حاشیه های این شبکه سیر می کند. این نسل می تواند اشرف غنی را در آوردن اصلاحات کمک کند. اشرف غنی با این کار، می تواند شبکه های قدرت و ثروت را تضعیف سازد. بنابراین، تا زمانی که اشرف غنی از نسل جوان کار نگیرد و اصلاحات را تدریجی نسازد امکان هر گونه اصلاحات مردود است و با شکست مواجه خواهد شد.

اشرف غنی اما، در آوردن اصلاحات با یک مشکل دیگر نیز مواجه می باشد و آن عدم کابینه یک دست است. واقعیت این است که رئیس جمهور اشرف غنی به تنهایی اعضای کابینه را به معرفی نگرفته است. اعضای کابینه با همکاری شبکه های قدرت ممکن گردیده است. هر یک از کاندید وزیران ملزم است که به چند نفر گزارش کاری بدهد و از چند نفر دستور بگیرد. همین مسئله اشرف غنی، رئیس جمهور را در آوردن اصلاحات با دشواری مواجه می سازد. اما آنچه مایه امیدواری است این است که اشرف غنی در کابینه حکومت وحدت ملی تا حدودی نسل متخصص و تحصیل کرده را معرفی نموده است. در هر دو تیم افراد متخصص و تحصیل کرده دیده می شود. این افراد می تواند نقطه اتکای اشرف غنی در آوردن اصلاحات محسوب شود. زیرا، افراد متخصص و تحصیل کرده خود به دنبال اصلاحات و نوآوری است. تنها نقطه ای که اشرف غنی را در آوردن اصلاحات کمک می کند همین چند فرد متخصص و تحصیل کرده است که سهم چندانی از شبکه های قدرت و ثروت رهبران جهادی ندارد. بنابراین، اشرف غنی، باید تلاش زیاد نماید تا این افراد تحصیل کرده و متخصص بتواند از مجرای مجلس نمایندگان عبور نماید.

اشرف غنی، قدم اول را خوب برداشته است ولی نتیجه قدم اول او تا حدودی زیادی بستگی به قدم دوم او یعنی حمایت قاطع از وزیران تحصیل کرده و متخصص دارد تا این وزیران با حمایت او بتواند از مجلس نمایندگان رأی بگیرد.

در پایان این نوشتار باید گفت که با توجه به تقسیم قدرت میان شبکه های قدرت، دورنمایی حکومت وحدت ملی مثبت می نماید ولی در اوردن اصلاحات اشرف غنی با مشکلات مواجه می باشد.این مشکلات را می تواند از طریق جابجایی نسل جدید و جوان در بدنه نظام سیاسی و حمایت از وزیران تحصیل کرده و متخصص بر طرف نماید و اصلاحات که وعده داده را به وجود آورد. اما در صورت که اشرف غنی شتاب زده عمل کند و توجه به نسل جوان ننماید و با وزیران تحصیل کرده کار ننماید دورنمایی حکومت او چندان تفاوت با حکومت کرزی نخواهد داشت.