صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

افغانستان و ایران؛ همکاری‏های اقتصادی زمینه ساز همکاری های سیاسی

-

افغانستان و ایران؛ همکاری‏های اقتصادی زمینه ساز همکاری های سیاسی

پس از تشکیل حکومت وحدت ملی، به نظر می رسد که «روابط و مناسبات» کابل با دولت های منطقه ای بیشتر مورد توجه قرار دارد. رییس جمهور غنی تلاش دارد در «زمینه های سیاسی و امنیتی و اقتصادی ـ فرهنگی» وارد همکاری های جدی گردد. او به عربستان سعودی که جایگاه مذهبی بلندی در منطقه دارد، به چین که دارای نقش و جایگاه قدرتمندی اقتصادی در جهان و منطقه است و پاکستان که از نقش پُررنگ در صفوف گروه های افراطی و تروریست برخوردار است، سفر کرد و گفته می شود که قرار است به دو کشور مهم منطقه ای دیگر، یعنی ایران و هندوستان نیز سفر خواهد کرد.

روز گذشته کابل شاهد حضور آقای شریعتمداری معاون رییس جمهور ایران و برگزاری «نمایشگاه مشترک» میان دو کشور بود. اتاق تجارت و صنایع کشور و بخش فرهنگی سفارت ایران در کابل برگزار کنندگان این نمایشگاه بودند. در این نمایشگاه «محصولات و تولیدات» مختلف توسط شرکت های فعال در این دو کشور به نمایش گذاشته بود.گفته می شود که به زودی آقای غنی جهت گسترش و تقویت همکاری های سیاسی و اقتصادی میان دو کشور به ایران سفر کند.

همکاری های اقتصادی دو کشور را به صورت مختصر مورد بحث قرار می دهیم:

گفتار اول: سرمایه گذاری و صادرات ايران در افغانستان

فعاليت هاي اقتصادي ايران در افغانستان را مي توان در سه حوزه شناسايي كرد؛ تجارت، فعاليت هاي بانكي و شركت هاي توليدي. فعاليت هاي اين كشور را در سه حوزه ياد شده مورد بحث قرار مي دهيم.

1 . تجارت

تجارت، يك نوع داد و ستد اقتصادي است. شئ و كالاي را دو طرف بين هم تبادله مي كنند. دو طرف تبادله ممكن است دو شخص در داخل كشور و يا از دو كشور خارجي و يا دو دولت باشند. پس، تجارت عبارت از داد و ستد و انتقال مواد گونه گون از يك شهر به شهر ديگر و از يك كشور به كشور ديگر، است.

تجارت ايران و افغانستان به ويژه كالاهاي وارده ايراني به افغانستان هنوز سطح پايين را دارد. سرمايه گذاري و وارد كردن كالاهاي غير مصرفي را هنوز ايران مطابق با شرايط افغانستان نمي داند. بنابر اين، كالاهاي ايراني وارد شده به افغانستان؛ مواد شوينده، موكت، مصالح ساختماني، فرش ماشيني، مصنوعات فلزي و مواد غذايي است.  نقطه ي قوت كه كالاهاي ايراني دارد، پندار مثبت مردم افغانستان نسبت به كالاهاي توليده شده به ايران است. خريد كنندگان افغانستاني به اين پندار بودند و هستند كه كالاهاي توليد شده در ايران، از كيفيت مناسب و بهتري برخوردار است. در اين صورت، كالاهاي ايراني را نسبت به كالاهاي چيني و پاكستاني و حتي هندي ترجيح مي دهند.

با توجه به تصور عمومي كه نسبت توليدات ايراني وجود دارد و با توجه سطح نازل تجارت ايران در كشور، اگر اراده ي وجود داشته باشد، مي تواند سطح تجارت را بلند برده و منفعت بيشتري خواهد برد.

2 . فعاليت هاي بانكي

بانك داري از مولفه هاي مهم اقتصادي در دنياي جديد و اقتصاد مكانيزه شده است. بانك مي تواند منبع جمع آوري سرمايه و نيز منبع تقويت سرمايه داران كوچك باشد. از اين روي، از رهگذر فعاليت هاي بانكي ايران مي تواند هم خود نفع ببرد و هم سرمايه گذاري هاي كوچك را در افغانستان تقويت و حمايت نمايد.

  ولي در حال حاضر فقط يك بانك ايراني در كابل فعاليت دارد. آرين بانك با سرمايه 10 ميليون دالر در افغانستان فعال است. پس مي شود گفت كه فعاليت هاي بانكي ايران اندك است.

3 . شركت هاي توليدي

شركت هاي توليدي، با توجه به وضعيت اقتصادي و اجتماعي افغانستان از استقبال خوبي برخوردار خواهد شد. زيرا از يك سو، زمينه ي پيدايش كار براي جمعيت عظيم بي كار فراهم مي شود و از سوي ديگر، با توجه به نبود شركت هاي توليدي افغاني و نيز موجوديت تصور و پندار مثبت در برابر كالاهاي توليدي ايراني، به سرعت جا خواهد افتاد.

در حال حاضر، برخي شركت هاي كوچك توليدي در بخش هاي ساختماني، مواد غذايي مانند ماكاراني و مواد شوينده مثل مايع ظرف شويي و دست شويي فعاليت دارند. اين شركت ها هنوز كوچك بوده و در هرات افغانستان فعال هستند. اما با توجه به بحث كه قبلا مطرح شد، مي شود شركت هاي توليدي را در بخش هاي مختلف و در مناطق مختلف بسط داد.

گفتار دوم: صادرات افغانستان به ایران

گرچند افغانستان به علت نبردهای مخرب داخلی، زیربناهای مهم اقتصادی اش را از دست داده و در عرصة تولیدی پیشرفت مهم ندارد، اما، به هر حال، برخی محصولات زراعتی زارعین کشور، کالاهای ارزشمندی هستند که بایستی به کشورهای هم جوار و بازارهای جهانی از جمله ایران صادر شود.

افغانستان در عرصة زراعتی، انار، سیب و میوه های خشکی چون بادام، چارمغز و پسته ای خوبی دارد. اما به علت راه نیافتن به بازارهای منطقه ای و جهانی این محصولات فاسد می شود و بعد زارعین انگیزه های شان را جهت محصول گیری در آینده از دست می دهند و از این طریق، انگیزه ها جهت زرع مواد مخدر که حتی قبل از رسیدن مشتریان خودش را دارد، افزایش خواهد یافت.

به نظر می رسد که کچالو یکی از محصولات زراعتی خوبی کشور است که در مناطق مرکزی به خصوص ولایت باستانی بامیان زرع می گردد. اگر به این محصول زراعتی کشور، بازاریابی درست و مناسب صورت گیرد، هم سطح در آمدهای خانواده ها بلند رفته و زندگی شان بهبود می یابد و هم در آمدی مناسب برای کشور خواهد داشت.

اما، محصولات میوه ای و نیز کچالوی بامیان به گونه ای در بازارهای کشور سرگردان بوده و زارعین کچالوی شان را به بهای خیلی اندک به فروش می رسانند. این امر، همان طور که مطرح گردید، هم انگیزة زارعین را از کشت پدیده های زراعی مشروع کاهش داده و انگیزة کشت پدیده های نامشروع چون تریاک افزایش می یابد و نیز آسیب به اقتصاد خانواده ها و کشور خواهد بود.

به نظر می رسد که زمینه های صادر کردن محصولات زراعتی به کشورهای هم جوار از جمله ایران فراهم می گردد. افغانستان از این رهگذر کمک بزرگ به اقتصاد خانواده ها و درآمدهای دولتی می کند. روابط میان دو کشور عمیق و جدی خواهد شد.

بنابراین، پس از گسترش روابط و همکاری های اقتصادی و تجاری، زمینه های همکاری های سیاسی و امنیتی به گونه ای قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. دو کشورهای تهدیدهای مشترک امنیتی که منافع مشترک سیاسی را خلق کرده است، دارند. تروریزم، تریاک و شبکه های خطرناک قاچاق. این سه تهدید، گه گاهی دست به دست هم داده و قدرت بیشتری می گیرد. از این رو، مبارزة مشترک می طلبد.

منابع:

  • 1 . رحمانی یزدری، علی جان، شیعه ها و هزاره ها و محرومیت زدایی، ج1، چ1، قم: انتشارات مشهور، 1382
  • 2 . فرزين نيا، زيبا، ايران و افغانستان: گسترش همكاري هاي اقتصادي، مجله علوم سياسي، 1385، ش205

دیدگاه شما