پس از ماه ها کشمکش سرانجام با معرفی شانزده وزیر و گرفتن رای تایید از پارلمان_ به استثنای وزیردفاع- کابینه تکمیل شد، حال پرسش این است که آیا این حکومت و و کابینه در بهبود بخشیدن به شرایط وخیم موجود موفق خواهدشد؟ آیا کابینه جدید توانایی آن را خواهد داشت که به انتظارهای به طول کشیده مردم پاسخ قناعت بخش ارائه دارد؟ توانایی ها وظرفیت های این کابینه برای تحقق وعده های حکومت وحدت ملی چیست؟ مشکلات و موانع این حکومت چیست؟ و...

پیش از همه باید گفت پاسخ گفتن به چنین پرسش های ساده نبوده و نمی توان بصورت مطلق برای آن ها جوابی پیدا نمود. اما بصورت عاجل و به اصطلاح دم دستی حداقل دو پاسخ وجود دارد: اول این که با تشکیل کابینه جدید باید گفت از این جهت که خالیگاه های اداری پرگردید و به رویه سرپرستی پایان داده شد کاری خوب شد. حالا حداقل مسئولی وجود دارد که باید مرجع تصمیم گیری و پاسخگویی باشد. بدین جهت در ادامه به این سوال که آیا کابینه جدید موفق خواهد بود یا خیر باید گفت که این فاکتورها به ضمیمه چالش ها و مشکلاتی که باید شناسایی شود می توان میزان موفقیت را پیش بینی نمود. باشناسایی چالش ها و مشکلات می توانیم ارزیابی نماییم که آیا این کابینه توان مدیریتی و مقابله با آن چالش ها و رفع مشکلات را دارد یا خیر؟ اما چالش ها و مشکلات چیست؟

برشماری چالش ها و مشکلات فهرست بلند و بالایی را در برمی گیرد. اما مهم ترین چالش ها و مشکلات عبارتند از فساد گسترده اداری، رخنه و نفوذ مافیای قدرت و ثروت و اداره، ناهماهنگی میان رهبران حکومت وحدت ملی، عدم انسجام میان قوای سه گانه، مشکلات مالی و بودجه، کم علاقه شدن جامعه بین المللی در کمک به حکومت افغانستان، فعالیت روزافزون مخالفین و ناامنی های گسترده در کشور. از آن میان فقط به چند مورد بصورت فشرده اشاره می گردد.

یکی از مهم ترین چالش ها و مشکلات مسئله " فساد " است. پوشیده نیست که فساد به شکل بسیار گسترده و ریشه دار در تمام نهادهای حکومتی و حتا ساختار جامعه رخنه نموده است. مسئله فساد سبب گردیده است که نه تنها فرصت ها و امکانات مادی و مالی کشور هدر رود، بلکه بدنامی و چالش بین المللی برای افغانستان بوجود آورد. به عبارتی صریح تر اعتبار کشور را در جهان خدشه دار ساخته و یکی از دلایل عدم رغبت جهان درکمک به افغانستان همین مسئله فساد است. ناگفته نباید گذاشت که در ریشه یابی فساد در کشور نقش خارجی ها نیز جدی می باشد که بحث جداگانه ای را می طلبد.

چالش دیگر ساختار مافیایی قدرت و اداره است که با مسئله فساد پیوند مستقیم دارد. افشاگری هایی که در مورد اختلاس و یا ناکارآمد بودن وزارت خانه ها و در کل حکومت طی سالیان گذشته صورت گرفته است نشان می دهد که وجود فساد و مافیایی بودن قدرت و اداره زمینه را برای ایجاد اصلاحات و حاکمیت قانون بسیار دشوار و سخت گردانیده است. وجود مافیا در ساختار سیاسی و اقتصادی و اداری کشور سبب می گردد که وزیران توانا قادر به انجام مسئولیت نگردند. از جانب دیگر رئیس جمهور و یا رئیس اجرائیه در ارائه برنامه های ملی و اجرای آن دست بسته داشته باشند. اجراآت حکومت طبق سلسله مراتب با مشکل جدی روبرو شود.

نکته دیگر این که متاسفانه مشکل فساد و نفوذ مافیا زمانی حادتر می گردد که متاسفانه در رهبری حکومت وحدت ملی علی الظاهر انسجام و تفاهم و هماهنگی لازم وجود ندارد. هنوز بر سربسیاری از مسایل و برنامه ها اختلاف نظر جدی و اساسی وجود دارد. برخی از اختلاف ها بر می گردد به منافع عناصر مربوط به مافیای قدرت و اداره و فسادی که در حکومت موجود است. بنابراین موفقیت و عدم موفقیت این کابینه در بهبود بخشیدن به اوضاع و خصوصا اداره مربوط است به اراده سیاسی قوی درسطح رهبری حکومت و موقعیت های پایین ترآن، و بوجود آوردن هماهنگی و انسجام در عمل و توافق در برنامه های که باید مورد اجرا قرار گیرد. بنابراین در شرایطی که مردم انتظار دارند تا حکومت به خواست های شان رسیدگی صورت گیرد اقدام در این زمینه دشوار می نماید. بخصوص این که در شرایط کنونی توقع و انتظار با در نظرداشت شرایط وخیم کنونی مردم از حکومت تامین امنیت سراسری و استقرار صلح می خواهند و هم چنین ایجاد اشتغال و پایان بخشیدن به وضعیت بیکاری گسترده. طبیعی است که در ادامه مردم انتظار دارند که حکومت به وعده های که به مردم داده است و سوگندی که خورده اند باید تعهد داشته باشد و به آن عمل کند. به معنای دیگر مردم انتظار دارند که حکومت و برنامه هایش در واقع بازتاب دهنده اراده و خواست واقعی تمام مردم افغانستان بدون تبعیض و بی عدالتی باشد. این مطالبات هم تحقق نخواهد یافت مگر این که اصلاحات بنیادی در ساختار سیاسی و حتا در برخی قوانین داخلی باید تحقق یابد.

بدین جهت باید گفت که موفقیت حکومت جدید یا کابینه تازه برای انجام امور و بهبود بخشیدن به اوضاع درکل بستگی به گذشت زمان دارد. اما در شرایط کنونی همانطور که گفته شد با تشکیل و تکمیل نسبی کابینه ما فقط از یک مرحله سرپرستی عبور نموده و به مرحله مسئولیت پذیری و پاسخگویی وارد شده ایم. اکنون زمان عمل فرارسیده است. زمانی که جناب رئیس جمهور و رئیس اجرائیه وعده هایی را که به مردم داده اند مرحله به مرحله تحقق ببخشند. برنامه های شان را انسجام بخشیده و وحدت نظر و عمل را برای بهبود بخشیدن به اوضاع بوجود آورند. این موارد تحقق نخواهد یافت مگر با عبور موفقانه و صادقانه و قاطع از موانع و چالش های که در پرسش نخست یاد شد.به تعبیر روشن تر و دقیق تر به هرمیزانی که حکومت در مبارزه با فساد و خشکاندن ریشه های مافیای قدرت و اداره موفق گردد و بسوی حاکمیت قانون پیش برود به همان اندازه می توان امیدوار بود که این حکومت دست آوردهای قابل ملاحظه و سازنده ای را برای جامعه عرضه خواهد داشت. و پاسخ پرسش های مطرح شده و نشده نیز بدست خواهد آمد. ناگفته نباید گذاشت که همه این مسایل نیازمند زمان هستند و به یکباره شدنی نیست. اما مهم آنست که نشانه ها و علایمی از وجود یک اراده جدی و قاطع و صادقانه از سوی حکومت به مردم نشان داده شود تا مردم به حکومت و زمامداران اعتماد نمایند.