چند روز قبل خبری از سوی وزارت صحت عامه کشور به نشر رسید مبنی بر این که در ارتباط با غیراستاندارد بودن فعالیت شماری از شفاخانه های کابل اقدام هایی روی دست گرفته شده است. در این گزارش آمده است که وزير صحت عامه ۹ شفاخانه خصوصي، ۱۱۹ شرکت داخلي وارد کننده ادويه و ۴۰ شرکت واردکننده ادويه خارجي را مسدود نموده است. در این گزارش به نقل از وزیرصحت عامه کشور آمده است به منظور بهبود خدمات شفاخانه‌هاي خصوصي، وزارت صحت عامه 3 ماه قبل تيم مشترک از متخصصين را موظف ساخت تا بر چگونگي عرضه خدمات صحي 124 شفاخانه خصوصي در کابل نظارت کنند. در ادامه گزارش به نقل از وزیرصحت عامه آمده است از 124 شفاخانه خصوصي 54 شفاخانه مورد نظارت و بررسي قرار گرفته که 9 شفاخانه مطابق ستندردهاي وزارت صحت عامه نبوده و از امروز ديگر حق فعاليت ندارند. به گفته وزير صحت عامه داشتن ساختمان، تجهزات طبي مورد نياز، اتاق عمليات، امبولانس، زايشگاه ، پرسونل متخصص ،متخصصين 24 ساعته و دواخانه از ستندردهاي اساسي يک شفاخانه خصوصي است. گفته می شود که در مجموع 319 شفاخانه خصوصي در سراسر کشور فعال مي‌باشند که 124 باب آن در کابل و 185باب در ديگر ولايات فعاليت مي‌کنند.

پیشتر از همه باید گفت که این اقدام یا توجه وزیرصحت عامه قابل قدر است. زیرا اولین وزیری است که در دور جدید حکومت به یکی از وعده هایش توجه نشان داده است. اما با توجه شدت وخامت اوضاع و نارسایی های فراوانی که در زمینه صحت و درمان کشور وجود دارد این توجه کافی نبوده و عزم و برنامه جدی تر و فعال تری را می طلبد. برای درک موضوع مناسب است اندکی به وضعیت کلی صحت عامه اشاره داشته باشیم. با صدتاسف باید یاد کرد که یکی از چالش های اساسی که کشورطی سال ها با آن روبرو بوده است و از اين بابت رنج برده و نیز خسارات زيادي را متحمل گردیده است ، وضعيت نامناسب صحت در كشور است . افغانستان متاسفانه به دليل وضعيت نا مناسب صحي از نظر پايين بودن ميزان طول عمر و هم چنين مرگ و مير كودكان و مادران با وجود تلاش های اندکی که صورت گرفته است هنوز هم در صدر آمار جهاني قرار دارد. سالانه هزاران نفر از زنان و كودكان افغان بر اثر بيماري هاي گوناگون در اين كشور جان خود را از دست مي دهند. آمارهای نشرشده حکایت از آن دارد كه بسياري از مردم افغانستان به سبب مشكلات صحی چون محيط آلوده ، دسترسي نداشتن به آب آشاميدني و امكانات درماني مناسب و شيوع بيماري ها جان خود را به سادگی و در اثر بیماری های بسیار ابتدایی از دست مي دهند. بر این مسئله متاسفانه وضعیت دردناک درمان را نیز افزود. زیرا نه داکتر متخصص و خوب و نه دواهای استندرد وموثر وجود ندارد. هم چنین بسیاری از کلینیک ها و شفاخانه های دولتی و خصوصی نه شفاخانه بلکه جلادخانه و سلاخ خانه انسان ها گردیده است. آنان نه تنها به درمان درست و جدی بیماران توجه نشان نمی دهند بلکه به نوعی به تجارت و کسب سود به قیمت جان انسان ها کوشش می کنند. حال باید پرسید که مشکل اساسی درکجاست؟ چرا با وجود تلاش های صورت گرفته هنوز وضعیت درمان و فضای شفاخانه ها و کلینیک های کشور مناسب و قابل اعتماد نیست. در این رابطه علل و زمینه های مختلف را می توان برشمرد. در قدم اول نبود فرهنگ سلامت در کشور اساس مشکل صحی در کشور دانسته می شود. نبود فرهنگ صحی سبب می گردد که نه توده مردم برای جان خود و سلامتی آن اهمیت بدهند و نه حتا داکترها به آن اهمیت بدهند. بطور نمونه نبود فرهنگ سلامتی سبب گردیده است خانواده ها در محیط خانه و در ظرف و ظروف غذاخوری خود بهداشت را آن گونه باید رعایت ننموده و نیز برای درمان بیماری تا لحظه آخر هیچ گونه اهمیت لازم و مراجعه به داکتر را ندهند. همین طور مسئله نبود فرهنگ سلامتی در بین داکتران نیز وجود دارد. این مسئله را شما می توانید بطور کاملا روشن در معاینه خانه های داکتران شاهد باشید. معاینه خانه های که از کف اتاق معاینه خانه تا پرده ها و چوکی ها و ابزار و وسایل آن می توان کثافت و چتلی را دید. داکتری که روزانه هزاران افغانی از مراجعین خود بدست می آورد حاضر نیست 500 افغانی آن را برای نصب یک پرده تمیز و روشن و جدید به مصرف برساند، یا چوکی های سالن انتظار بیماران را رنگ و پاکیزه نماید.

چالش دیگر در نظام طبابت و درمان کشور نبود یا بطور خوش بینانه مسئله كمبود متخصصين است. این مشکل از چالش هاي مهم فراروي وزارت صحت عامه و نظام درمانی و طبابت در افغانستان و در خدمات رساني به مردم اين كشوراست. به همین جهت است که درمان های صورت گرفته در داخل کشور، حتا مریضی های بسیار ساده میسر نبوده و مردم مجبورند برای تداوي و معاينه به كشورهاي خارج سفر كنند كه این مسئله نیز مشكلات زيادي را فراروي مردم قرار داده میدهد. در این خصوص باید بر موضوع خاص تاکید ورزید و توجه مسئولین صحی کشور را به آن جلب نمود، یعنی چالش جدی نبود متخصصين و پرسنل صحي زنانه است. این مسئله سبب گردیده حتا بعضی از بیماران زن بنابه دلایلی از مراجعه به داکتران مرد خود داری ورزند که این موضوع نیز به اندازه خود بر وضعیت صحی کشور و میزان مرگ و میر و سلامتی زنان اثر گذار است. در ارتباط به نبود یا کمبود نیروی متخصص و داکتران متخصص شاید گفته شود که افغانستان هنوز زود است که داکتران متخصص به پایه کشورهای همسایه داشته باشد. این مسئله زمان می طلبد تا چنان متخصصانی تربیت شوند. در این باره باید گفت این تصور اشتباه است. افغانستان دارای داکتران متخصص و ماهر فراوان می باشد. شاید بخش اندک شان در داخل کشور باشند و بخش اکثریت شان در خارج از کشور و در شفاخانه های کشورهای خارجی مشغول به کار اند. این مسئولیت حکومت و وزارت صحت عامه است که شرایط و وضعیت را طوری فراهم گردانند که داکتران متخصص افغان در خارج تشویق شوند تا به داخل کشور آمده و به درمان هم وطنان خود بپردازند. هم چنین شیوه ای سالمی در پیش گرفته شود که واسطه بازی از بین رفته تا داکتران لایق داخلی بتوانند موقعیت و جایگاه شایسته خود را در نظام طبابت و در روند ارائه خدمات درمانی به مردم بدست آورند.

بنابراین با ارائه تصویری هرچند کمرنگ از وضعیت صحی و درمان در کشور، ضمن تایید از اقدام های اصلاح گرانه وزارت صحت عامه باید تاکید ورزید که آن وزارت نباید فقط بخش خصوصی درمانی کشور را ارزیابی کند و از ارزیابی شفاخانه های دولتی چشم پوشی نماید. هم اکنون شفاخانه های دولتی وجود دارد که با کمترین معیار درمانی بین المللی و منطقه ای مطابقت ندارد. نمونه روشن آن شفاخانه جمهوریت و شفاخانه استقلال است. نکته دوم معیارهای را که وزارت بعنوان شاخصه معرفی نموده اند کامل نیست. مهم کیفیت این معیارها است که آیا وجود دارد یا خیر. بطور مثال شفاخانه جمهوریت از لحاظ فضا و اتاق خیلی خوب است ما از لحاظ کیفیت و رسیدگی به بیماران و رعایت نظافت بخصوص در مورد پرده ها و روی تشکی های مریض ها و کمپل ها به شدت فاجعه بار است. بنابراین انتظار می رود که وزارت صحت عامه کشور شاخصه های معیار استندردها را بالابرده و نیز شفاخانه های دولتی را نیز شامل ارزیابی دقیق و کیفی قرار دهد. در غیراین صورت این شائبه بوجود می آید که فشارآوردن بر بخش خصوصی در واقع یک عمل رقابت آمیز است نه بخاطر سلامتی جامعه .