چند روز پیش، گروه طالبان و داعش به عنوان دو گروه مخالف مسلح دولت در ولایت ننگرهار با همدیگر جنگیده اند و در نتیجه ده تن از دو طرف کشته شده اند. نگارنده در نوشتار در همین روزنامه سخن از جنگ دو گروه مخالف در قلمرو حکومت جمهوری اسلامی افغانستان پیش بینی کرده بود. حال این جنگ صورت گرفته است. اکنون که منازعه جدی این دو گروه آغاز شده است جا دارد این مسئله را از زاویه مختلف و چگونگی بازی حکومت در این میان را به بحث و بررسی بگیریم. اما قبل از آن لازم است که به شباهت و تفاوت های این دو گروه بپردازیم. طالبان و داعش چه تفاوت و شباهت های با همدیگر دارد و چه باعث می شود که این دو گروه به صورت مسلحانه وارد درگیری شود. آیا درگیری این دو گروه منجر به کشیده شدن گروه طالبان به پروسه صلح می شود. در هر صورت، حکومت چه نقش در این میان می تواند بازی کند تا در نهایت منازعه این دو گروه منتج به ویرانی افغانستان نگردد.

هر دو گروه بنیادگراست و به دنبال خلافت اسلامی می باشد. به عبارت دیگر، هر دو گروه گرایش به بازگشت به صدر اسلام دارد. آرمان هر دو که همانا رسیدن خلافت اسلامی می باشد. شاید مهمترین و اساسی ترین وجه اشتراک این دو گروه این مسئله می باشد. در کنار این مهم، فهم و درک آن ها از متون دینی بنیادگرایانه است. پیش فرض ها و پیش انگاره های هر دو گروه تا اندازه ای زیاد یکی است به همین خاطر، این دو گروه به درک یکسان از متون دینی دست یافته است. با این حال، در خیلی از موارد درک شان از متون دینی متفاوت است اما فهم هر دو را می توان در چارچوب بنیادگرایانه قرار می گیرد. برای احیای امر دینی به شکل صدر اسلام نیز این دو گروه تا اندازه زیاد از راه و روش یکسان استفاده می کند.‏ هر دو گروه برای دست یابی به خلافت اسلامی تلاش می ورزد از راه خشونت آمیز به اهداف خود برسد. تا هنوز دیده نشده است که گروه طالبان با توجه به صدر اسلام و رفتار های پیامبر و صحابه خشونت خود را توجیه کند اما گروه داعش دست به این کار زده است و با معیار قرار دادن برخی رفتار ها در صدر اسلام تلاش می کند خشونت ها و رفتار های دهشت افکنانه خود را توجیه نماید.

این دو گروه اگر شباهت های با همدیگر دارد.‏ تفاوت های فاحش نیز دارند. گروه طالبان به عنوان یک گروه آرمان گرایی است که در ادعای خلافت را در درون یک دولت-ملت دنبال می کند. از زمان تأسیس این گروه و قدرت گرفتن شان تا اکنون در هیچ موردی دیده نشده است که سران گروه طالبان ادعای منطقه ای و یا جهانی خلافت را مطرح کرده باشد. آن ها به دنبال گرفتن قدرت سیاسی در افغانستان است و تنها در صدد آوردن نظام خلافت در درون جغرافیایی به نام افغانستان می باشد. گروه داعش اما داعیه ایجاد نظام خلافت در درون دولت-ملت را ندارد بلکه این گروه داعیه ایجاد نظام خلافت فراکشوری در تمام کشور های اسلامی را دارد. با این حال، گروه داعش از مجرای امر به معروف و نهی از منکر در صدد تصرف کل جهان و برپایی نظام خلافت در سراسر جهان می باشد.‏ شاید مهمترین و اساسی ترین تفاوت میان گروه طالبان و داعش همین مسئله باشد.

شباهت های این گروه باعث نشده است که این دو گروه در کنار همدیگر برای تحقق اهداف و آرمان خود در برابر حکومت برزمد. بلکه تفاوت ها میان دو گروه شکاف عمیق میان آن ها وارد نموده است. این شکاف در نهایت منجر به درگیری مسلحانه میان این دو گروه شده است. ناگفته نباید گذاشت که نیروی انسانی داعش اعضای ناراضی گروه طالبان است. ناراضیان که به خاطر عملکرد و یا نگاه تند و بنیادگرایانه تر نسبت به گروه طالبان دارد، به گروه داعش پیوسته اند و اکنون در زیر پرچم داعش علیه حکومت مبارزه می کند. انتظار می رود در آینده شکاف میان دو این گروه عمیق تر گردد و بازی خشونت آمیز میان این دو گروه بیشتر گردد. با این حال، جنگ میان گروه طالبان و داعش سودی برای مردم و حکومت افغانستان وجود ندارد. جنگ دو گروه حاکمیت و اقتدار حکومت مرکزی را تضعیف می کند و جز و کشت و خون نتیجه ای دیگری برای مردم افغانستان ندارد.

اشتباه است اگر بپنداریم که جنگ این دو گروه منجر به کشانیده شدن گروه طالبان به میز مذاکره می شود. ابراز وجود داعش باعث می شود که گروه طالبان هویت شان برجسته تر گردد و برای آرمان خود بیش از پیش بجنگند. بنابراین، انتظاری مبنی بر کشانده شدن گروه طالبان به پروسه صلح چندان متصور نیست. سران حکومت نیز با توجه به برجسته شدن هویت گروه طالبان و به طبع آن برجستگی داعیه خلافت آن ها برای این آرمان خود بیشتر می جنگند. بنابراین، تنها راه ممکن برای حکومت افغانستان این است که با این گروه ها به صورت جدی و قاطع روبرو شود و بجنگند. جدی نگرفتن دو گروه و در نهایت امیدوار بودن به منظور نزدیکی گروه طالبان به پروسه هزینه سنگین بر دوش حکومت می گذارد. از این جهت، لازم است که حکومت اقدامات جدی برای تضعیف این گروه ها روی دست بگیرد.

یکی از راه های ممکن که حکومت افغانستان می تواند انجام دهد این است که راه های ارتباطی این گروه ها با کشورهای مختلف را ببندد. به عنوان مثال، گروه طالبان از سوی برخی کشور های همسایه و کشورهای عربی حمایت می شود. داعش به شکل پیچیده تر تمویل می شود. بنابراین، اساسی ترین کار این است که راه های تمویل این گروه ها از سوی کشور ها را از طریق دیپلماسی ببندد. این مهم امکان تضعیف گروه طالبان و داعش را ممکن می گرداند. در کنار اینکه تلاش می کند راه های ارتباطی این گروه ها با تمویل کنندگان را ببندد باید اقدامات نظامی نیز روی دست بگیرد تا از دو طریق فشار بیاورد در نهایت منجر به از بین بردن هر دو گروه شود. هر دوی این کار سخت و دشوار است اما در دراز مدت می تواند پاسخگو باشد.

در پایان باید گفت که گروه طالبان و داعش وارد جنگ شده اند. جنگ آن ها در ننگرهار آغاز یک بازی جدید در افغانستان است. این جنگ بدون شک، ادامه می یابد. شباهت ها و تفاوت های این دو گروه منجر به این نمی شود که گروه طالبان وارد پروسه صلح شود و در نهایت در کنار حکومت در برابر داعش بجنگد. بنابراین، حکومت باید در برابر هر دو گروه بجنگد و راه های ارتباطی این گروه ها با کشور های دیگر را تا اندازه ممکن محدود سازد تا این گروه نتواند کمک های مالی از کشور های مختلف دریافت نماید.