روز يکشبنه بزرگان قومي و چهره هاي سياسي ولايات ننگرهار، کنر، نورستان و لغمان در کابل نشست نمودند و در مورد اوضاع و احوال ولايات شرقي کشور گفتگو نمودند. در پي اين گفتگو بزرگان قومي و چهره هاي سياسي اين ولايات نسبت به وضعيت امنيتي اين ولايات اظهار نگراني کرده و به دولت هشدار دادند در صورتي که توجهي به وضعيت امنيتي اين ولايات نشود، خود مردم دست به سلاح برده و امنيت خود را تأمين مي نمايد. بزرگان اين ولايت گفته اند که ولايات شرقي کشور ناامن بود اما با درگير شدن گروه طالبان با گروه داعش وضعيت امنيتي بحراني شده است. براي اولين بار سران و چهره هاي سياسي ولايات شرقي کشور به صورت مشترک نشست نموده است و اوضاع مناطق شرقي کشور را به بررسي گرفته است. اما هشدار آن ها به دولت نگران کننده است. زيرا، در گذشته تاريخي ما، برخي خيزش ها از ولايات شرقي کشور آغاز شده است و در نهايت سراسر افغانستان را در بر گرفته است. شورش که عليه اصلاحات امان الله خان در گرفت از ولايت شرقي کشور بود. چند نکته در باب هشدار بزرگان و چهره هاي سياسي اين ولايات قابل بيان است که در ذيل ارائه مي گردد.

اول؛ ننگرهار و کنر دو ولايتي است که ظرفيت بالاي در پرورش و رشد افراط گرايي داشته/دارد. ولايت ننگرهار همچنين در رده ولايت هاي قرار دارد که بيشترين توليد ترياک را به خود اختصاص مي دهد. اولين و اساسي ترين سوال به خود بزرگان و چهره هاي سياسي اين ولايات بر مي گردد. سوال اين است که چرا گروه هاي افراطي در اين ولايات نفوذ چشم گير و فعاليت گسترده دارد؟ چرا اکثر ساکنان اين ولايات به جاي حمايت از حکومت بيشتر روابط گسترده با گروه طالبان دارد. اين سوال به اين خاطر قابل طرح است که در دنيايي کنوني رابطه ميان مردم و حکومت دو طرفه مطرح مي شود. بدين معني که اگر حکومت ملزم به انجام برخي کاروِيژه ها براي مردم است، مردم نيز مسئوليت هاي در قبال حکومت دارد. وقتي، مردم ولايات شرقي به گروه طالبان مي پيوندد، به اين گروه سرپناه مي دهد و از گروه داعش استقبال مي کند و بخش از نيرو هاي انساني آن را تشکيل مي دهد، به معني آن است که سران اين ولايت ها کاري را که بايد مي کرد، نکرده است. سرپناه دادن به گروه طالبان به معني اين است که سران و چهره هاي سياسي اين ولايات به حکومت مرکزي اعتماد و اطمينان نداشته است. به همين خاطر، هم چشم از گروه طالبان نبسته است و هم با حکومت داد و ستد و رابطه داشته است. وضعيت کنوني اين ولايات نتيجه مستقيم رفتار هاي بزرگان قومي و چهره هاي سياسي اين ولايات است. با اين حال، اشتباه است اگر بپنداريم که حکومت هيچ گونه مسئوليت در قبال اين ولايات ندارد.

دوم؛ نشست مشترک چهار ولايت به معني وخيم بودن اوضاع امنيتي است. چند روز پيش در ننگرهار؛ روستايي در اين ولايت توسط گروه داعش به آتش کشيده شد. اگر چه، قبل از اين نشانه هاي از آغاز به فعاليت گروه داعش در اين ولايت ديده و مشاهده شده بود اما آتش زدن و کشتن انسان هاي بي گناه به معني آغاز حملات وحشيانه گروه داعش در افغانستان است. آتش زدن و کشتن طفل و زن شباهت هاي زيادي به رفتار گروه داعش در عراق و سوريه دارد. از اين جهت، حکومت بايد با استفاده از نيرو هاي امنيتي و حمايت هوايي نيرو هاي بين المللي تلاش نمايد گروه طالبان و داعش را به شديد ترين وجه ممکن سرکوب نمايد تا ديگر رويدادي آتش زده شدن يک روستا در ننگرهار تکرار نشود. با اين حال، حمله بر پناهگاههاي گروه هاي دهشت افکن در اين ولايات نيازمند همکاري جدي بزرگان و چهره هاي سياسي اين ولايات است. زيرا، بزرگان و چهره هاي سياسي اين ولايات بيش از هر کس ديگر، با پناهگاه هاي گروه هاي دهشت افکن آشنايي دارد.

سوم؛ ولايت هاي شرقي کشور اهميت استراتژيک براي گروه هاي دهشت افکن دارد. زيرا، اين ولايات امکان برقراري روابط با دهشت افکنان و افراط گرايان آن طرف خط ديورند را آسان مي سازد. در عين حال، باور عمومي مردم افغانستان و حکومت اين است که گروه هاي دهشت افکن از آن طرف خط ديورند تمويل و تجهيز مي شود. در صورت که اين ولايات از دست حکومت افغانستان خارج شود، گروه طالبان و يا داعش کنترل اين ولايات را به دست بگيرد، آن ها بيش از هر زمان ديگر، مجهز تر خواهد شد. زيرا، هيچ گونه مانع براي تجهيز آن ها وجود نخواهد داشت و آن ها به آساني مي تواند امکانات و تجهيزات مورد نياز خود را از آن طرف خط ديورند بياورد. بنابراين، با توجه به اهميت استراتژيک اين ولايات براي حکومت افغانستان و گروه هاي دهشت افکن، حکومت بايد بيشترين سعي و تلاش خود را بنمايد تا اين ولايات از کنترل گروه هاي افراط گرا و تروريست خارج شود. کنترل کامل اين ولايات و ديگر ولايات مرزي کشور وضعيت امنيتي را در سراسر کشور بهبود مي بخشد. زيرا، بخش از امکانات و تجهيزات گروه هاي افراط گرا از کشور هاي همسايه وارد کشور مي شود. بنابراين، اين ولايات سهمي به سزايي در تأمين امنيت سراسر کشور دارد.

چهارم؛ به صورت کلان ما در دگرگوني و توسعه يافتگي کشور بيش از همه نيازمند نگاه امنيت محور مي باشيم. بدين معني که تا زماني که امنيت کشور تأمين نگردد، امکان رشد اقتصادي، توسعه اجتماعي، انساني و فرهنگي و سياسي ممکن نيست. زيرا، در نبود امنيت نه امکان سرمايه گذاري است تا اقتصاد کشور رشد يابد. همچنين در فقدان امنيت نه برپا نگه داشتن مکاتب و دانشگاه در سراسر کشور ممکن است و نه مشارکت گسترده مردم در پاي صندوق هاي رأي. از اين جهت، است که مي گويم در فقدان امنيت رشد اقتصادي، توسعه سياسي، انساني و فرهنگي و اجتماعي ممکن نيست. سران حکومت وحدت ملي بايد امنيت کشور را در سرلوحه برنامه ها و سياست هاي خود قرار دهد. بنابراين، براي تأمين امنيت نيازمند استفاده از قدرت نظامي جهت سرکوب و تبليغات فرهنگي براي تثبيت ارزش هاي جديد مي باشيم. با اين حال، اشتباه است اگر بپنداريم که در فقدان امنيت و بدون برنامه ريزي و سياست هاي دقيق و عقلاني فرصت رشد و دگرگوني در کشور ممکن مي گردد.

در پايان يک بار ديگر، بر استراتژيک بودن ولايات شرقي کشور تأکيد مي کنم. قدرتمند شدن گروه طالبان و داعش در اين ولايات بزرگترين خطر ممکن براي حکومت است. زيرا، زمينه ارتباط آسان و تمويل و تجهيز اين گروه ها به صورت آسان ممکن و عملي مي شود. از اين جهت، پيشنهادم به حکومت اين است که ولايت ننگرهار و کنر و ديگر ولايات مرزي را با استفاده از تمام توان خود حفظ نمايد و از کنترل گروه هاي دهشت افکن خارج نمايد.