براساس گزارش هاي منتشر شده در رسانه ها حنيف اتمر، مشاور امنيت ملي افغانستان همراه با هيئتي در هفته آينده به هند سفر مي نمايد. رسانه هاي افغاني و هندي اين سفر قريب الوقوع را همرساني نموده است. براساس رسانه هاي هندي مشاور امنيت ملي افغانستان و حکمت کرزي، معين وزارت امور خارجه بناست در هفتم و هشتم نوامبر به دهلي نو سفر نمايد. تا هنوز، معلوم نيست که هدف مشاور امنيت ملي و معين وزارت امور خارجه به چه منظوري به دهلي نو سفر مي کند. قبل از اين، گفتگو هاي مبني بر دريافت کمک هاي نظامي از هند مطرح بود. به نظر مي رسد با افزايش ناامني و گسترش دامنه فعاليت گروه طالبان و داعش در افغانستان سفر کنوني به منظور جلب همکاري و کمک هاي نظامي هند صورت مي گيرد. نگارنده با توجه به روابط افغانستان با پاکستان و پروسه صلح و تأثير روابط افغانستان با هند بر روابط افغانستان با پاکستان به دنبال ارائه چند نکته اساسي و بنيادي در ارتباط با روابط سه کشور با همديگر است.

اول؛ افغانستان و هند روابط تنش آلود با پاکستان داشته است. افغانستان و هند از جمله کشور هاي مخالف پيوستن پاکستان به سازمان ملل بود. از آغاز شکل گيري پاکستان تا کنون روابط سه کشور تنش آلود و در سايه بازي استخباراتي به پيش رفته است. در اين ميان، هند و پاکستان چندين بار وارد منازعه و جنگ نظامي شده اند. افغانستان اما، وارد درگيري نظامي با پاکستان نشده است اما، سال هاي سال دو کشور همديگر را متهم به ناامني و مداخله به سياست هاي داخلي خود نموده است. در دوره پسا طالبان اما، وضعيت به گونه اي متفاوت از گذشته رقم خورد. پاکستان متعهد استراتژيک آمريکا در مبارزه با تروريسم و دهشت افکني در منطقه دانسته شد. اين مهم، پاکستان را وادار مي نمود تا در برابر تروريسم و دهشت افکني مبارزه نمايد و به خصوص به حکومت افغانستان کمک نمايد تا بتواند تروريسم و دهشت افکني را ريشه کن نمايد. حکومت کابل اما، در چهارده سال گذشته حکومت کابل پاکستان را متهم به پناهدهي و کمک تروريستان و مخالفان مسلح نموده است. اين مسئله، روابط کابل-اسلام آباد را وارد فراز و نشيب هاي نموده است. تا هنوز، اين مسئله ميان کابل و اسلام آباد حل نگرديده است.

دوم؛ بالاترين مقامات سياسي و نظامي پاکستان اذعان نموده است که آن ها روابط با گروه طالبان افغانستان داشته اند. مهمترين مسئله که پاکستان را وادار به برقراري روابط با گروه هاي شورشي در افغانستان مي کند، نزديکي هند به افغانستان است. مقامات پاکستان بار ها اين سخن را به ميان آورده است. پاکستان احساس مي کند گسترش روابط کابل-دهلي نو منجر به حصار سياسي پاکستان مي شود. بدين معني که هند با نفوذ در افغانستان مي تواند از مجرا ها و مسير هاي مختلف بر پاکستان فشار آورد و شورشيان و جدايي طلبان را در پاکستان کمک نمايد. اين بزرگترين دغدغه پاکستاني ها از روابط افغانستان با هند است. به همين خاطر، نزديکي کابل به دهلي نو هميشه واکنش را از سوي پاکستاني ها در پي داشته است.

سوم؛ افغانستان و پاکستان با همديگر مشکلات سرحدي نيز دارد. حکومت کابل در طول تاريخ داعيه بخشي از خاک پاکستان کنوني را داشته است که در زمان حضور بريتانيا به هند بريتانيوي واگذار شده بود و اکنون بخش از خاک پاکستان محسوب مي شود. هيچ حاکم سياسي در کابل حاضر به پذيرش مرز کنوني ميان افغانستان و پاکستان نشده است. اين مسئله، نگراني هاي را براي مقامات پاکستاني به وجود آورده است. يکي از دلايل برقراري روابط حکومت پاکستان با شورشيان در افغانستان همين مسئله است. ثبات در افغانستان و شکل گيري دولت قدرتمند باعث مي شود که حکومت کابل داعيه پشتونستان را به صورت جدي و اساسي دنبال نمايد. براي همين، حکومت پاکستان نمي خواهد يک حکومت با ثبات و قوي در کابل شکل گيرد.

با توجه مشکلات در روابط ميان افغانستان و پاکستان و پاکستان و هند وجود دارد، بايد برمبناي آن راه حل جستجو کرد. در شرايط کنوني، نزديکي به هند و دريافت کمک هاي نظامي کمکي به ثبات و تأمين امنيت و سرکوب شورشيان در افغانستان نمي کند. زيرا، مسئله بنيادي و اساسي ميان سه کشور لاينحل باقي مانده است. با توجه به مشکلات ميان سه کشور وجود دارد، لازم است که اقدامات ذيل در راستاي ثبات و گسترش همکاري ها و همگرايي ها به صورت سه جانبه صورت گيرد.

اول؛ نشست هاي سه جانبه ميان کابل-اسلام آباد و دهلي نو برگزار گردد. خوب است که ابتکار اين نشست ها را حکومت افغانستان به دست بگيرد. محور اين نشست ها مشکلات و چالش هاي فراروي روابط سه کشور و همکاري هاي دوام دار در راستاي حفظ ثبات و کاهش تنش ميان سه کشور صورت گيرد. در عين حال، مشکلات مرزي و سرحدي ميان سه کشور مورد بحث و گفتگو قرار بگيرد و به صورت بنيادي حل گردد تا اين مشکلات مبناي و بهانه اي براي تخريب همديگر باقي نگذارد.

دوم؛ براي افغانستان اين مسئله اساسي و بنيادي است که به پاکستان بفهماند که روابط کابل با دهلي نو هيچ نوع تهديدي براي پاکستان محسوب نمي شود. نفس برگذاري نشست هاي سه جانبه مي تواند موجب شکل گيري اعتماد ميان سه کشور گردد. از طرف ديگر، پاکستان نيز بايد اين مسئله را بپذيرد که افغانستان به عنوان يک کشور مستقل و داراي اراده سياسي حق برقراري روابط با کشور هاي ديگر را دارد. برقراري روابط نبايد به صورت خصمانه و توطئه عليه خود درک نمايد.

در چنين شرايطي به باور نگارنده مشکلات و تنش ها ميان سه کشور برطرف مي گردد و صلح و ثبات در افغانستان تأمين مي گردد. بدون همکاري هاي سه جانبه هر سه کشور به خواست ها و مطالبات خود دست نمي آيد. افغانستان و پاکستان درگيري با افراطيت و بنيادگرايي مي شود. ثبات و امنيت اين دو کشور هميشه از سوي بنيادگرايان و دهشت افکنان مورد تهديد قرار مي گيرد و در نهايت بي ثباتي در افغانستان و پاکستان موجب بي ثباتي در کل منطقه و هند مي شود. از طرف ديگر، بي ثباتي و ناامني در افغانستان موجب کند شدن روند توسعه يافتگي در پاکستان و هند مي گردد زيرا، اين دو کشور بدون افغانستان قادر به تأمين انرژي مورد نياز براي به حرکت در آوردن موتور توسعه و نوسازي اقتصادي خود نيست. از اين جهت، ما ضرورت جدي به همگرايي و همسويي سه جانبه افغانستان، پاکستان و هند داريم. لاينحل ماندن مشکلات مرزي ميان افغانستان و پاکستان و پاکستان و هند به سود هيچ يک از کشور ها نيست. از اين جهت، نزديکي اين کشور ها به همديگر در سايه توطئه و ابهام کمکي به روابط همديگر نمي کند.