سال تحصيلي 1395 آغاز شده است و دانشجوياني زيادي از ولايات به کابل براي ادامه تحصيل آمده اند. اما همه در کابل بي خانمان هستند و جايي براي زندگي ندارند. اين روزها در کوچه و پس کوچه هاي کابل دانشجويان زيادي را مي بينيم که دنبال اتاق و جايي براي گذران شب و روز مي گردند، اما جستجوي شان بي نتيجه است و خانه ي براي آنها در شهر شلوغ و پرهياهوي کابل نيست. يکي از دوستانم گفت به بيش از 50 دفتر راهنمايي معاملات سر زده است اما همه گفته اند که براي محصيلين حويلي و خانه کرايي ندارند. اين در حالي است که قرار است تا پانزدهم ماه حمل نتايج کانکور اعلان شود و صدها دانشجوي جديدالشمول به جعميت دانشجويان بي خانمان در کابل اضافه شود.
ورود به خوابگاه دانشگاه کابل هم نياز به واسطه و پارتي دارد و بايد هفت خوان رستم بروکراسي دانشگاه کابل را بگذري تا جاي براي خوابيدن در خوابگاه دانشگاه کابل برايت داده شود. از سوي ديگر ظرفيت اين خوابگاه نزديک به 3000 نفر است در حاليکه سالانه بيش 5000 دانشجوي جديد الشمول در دانشگاه کابل جذب مي گردد. طبق آماري که در وب سايت دانشگاه کابل موجود است، در سال 1393، 5238 دانشجو در اين دانشگاه پذيرفته شده است در حاليکه سالانه نزديک به 3000 دانشجو از اين دانشگاه فارغ التحصيل مي گردد.
وضعيت دانشجويان در کابل دردناک و اسفبار است، قصه هاي سرگرداني هاي دانشجويان شيندني و غم انگيز است، بسياري از آنها وقتي در صنف درسي حضور دارند نيمي از حواس و فکر شان به اين است که وقتي از صنف و زير درس استاد بيرون شود کجا برود و شب کجا بخوابد. تنها هوتل هاي شلوغ و پر سرو صداي « کوته سنگي» پذيراي دانشجويان بي خانمان است؛ جاي نمي شود درست خوابيد و نه مي شود درس خواند.
تجارت خوابگاه
بي خانماني دانشجويان  و بي توجهي دولت، باعث شده است که کسب و کار جديدي در شهر کابل شکل بگيرد و تاجران و پولداران کابلي به فکر ايجاد خوابگاه هاي خصوصي براي اسکان دانشجويان شوند. اين خوابگاه ها در اين اواخر از رونق خوبي برخوردار شده است، بيشتر حويلي هاي که قبلا از سوي دانشجويان کرايه مي شد، اکنون تبديل به خوابگاه هاي خصوصي شده است. به نحوي تجارت خوابگاه ساختن براي دانشجويان پر رونق شده است و سرو سامان گرفته است، دانشجويان دختر و پسر زيادي اکنون در خوابگاه هاي خصوصي بسر مي برند، اما هيچ مرجعي وجود ندارد که کيفيت اين خوابگاه ها را بررسي کند و بر آنها نظارت داشته باشد. علاوه بر اينکه اين خوابگاه ها پول گزافي از دانشجويان بعنوان کرايه و مصرف غذا مي گيرند، اما کيفيت غذا و ارائه خدمات در آنها به شدت پايين است. همچنان فضاي موجود در اين خوابگاه ها براي درس خواندن و مطالعه اصلا مناسب نيست. مسئولين خوابگاه هاي خصوصي طبق ميل خود شان و با سوء استفاده از مجبوريت دانشجويان، حتي در يک اتاق 12 نفر را جا مي دهند و سعي مي کنند با گذاشتن چپرکت هاي چند پله اي، افراد بيشتري را در يک اتاق جا بدهند. شلوغي اتاق و فضاي تنگ آن، مطالعه و درس خواندن را براي دانشجويان دشوار مي سازد و آرامش لازم براي مطالعه، از آنها سلب مي گردد.
کسي به نسل فردا نمي انديشد!
از دانشجويان به عنوان نسل فردا و سرمايه هاي معنوي يک جامعه و کشور ياد مي شود؛ اما در کشور ما متاسفانه کسي به اين نسل نمي انديشد و برنامه ي براي رفع مشکلات آنها وجود ندارد. مسئولين وزارت تحصيلات عالي هيچ برنامه اي براي ايجاد خوابگاه هاي بيشتر دولتي ندارد و هيچ بودجه ي را براي کرايه کردن خوابگاه براي دانشجويان اختصاص نداده است.
بر اساس معيارهاي وزارت تحصيلات عالي تنها دانشجوياني مستحق ورود به خوابگاه هاي دولتي شناخته مي شوند که ميانگين نمرات سالانه آنها حد اقل 65 فيصد باشد و فاصله ي محل زندگي آنها از دانشگاه 35 کيلومتر باشد. اما اگر دولت نتواند براي دانشجوياني که شرايط فوق را دارا هستند، خوابگاه تهيه بکند، ماهانه مبلغ 1800 افغاني بعنوان بدل اعاشه به آنها پرداخت مي شود؛ پولي که حتي براي نيمي از مصارف زندگي يک دانشجو در شهر کابل کافي نيست.
مشکل کمبود خوابگاه دولتي براي دانشجويان منحصر به کابل نيست، اين مشکل در تمام ولايات افغانستان وجود دارد و دانشجويان مجبور هستند دنبال اتاق کرايي براي بودوباش و ادامه تحصيل بگردند.
وزارت تحصيلات عالي افغانستان تقريبا در تمام سالهاي گذشته نتوانسته است بودجه  انکشافي اش را به مصرف برساند و باقيمانده اش در اواخر سال مالي دوباره به خزانه دولت برگشتانده شده است. در صورتي که اين وزرات با مديريت درست و با درک مشکلات فراواني که دامنگير دانشجويان است، مي توانست برنامه هاي را براي اعمار خوابگاه هاي بيشتر روي دست بگيرد و يا اينکه از بودجه ي وزارت ساختمانهاي را بعنوان خوابگاه به کرايه مي گرفت و دانشجويان را اسکان مي داد. اما متاسفانه مديريت ضعيف اين وزارت باعث شده است که بودجه به مصرف نرسد و  اکنون هزاران دانشجو در کابل و ساير ولايات بي خانمان باشند و روزها وقت تلف کنند تا اينکه بتوانند يک اتاق فرسوده، تاريک و نمناک کرايه کنند.
زندگي دشوار است و آينده نامعلوم!
جمله ي فوق شعاري بود که در يک صحفه فيسبوکي  استفاده شده بود، اما مفهوم اين جمله را بيش از هرکسي يک دانشجو درک مي کند، مي فهمد و احساس مي کند. دشواري هاي زندگي براي يک دانشجوي بي خانمان و سرگردان در خيابانهاي شهر کابل، بيشتر قابل درک و لمس است تا سياست مداري که به قدرت نرسيده است و يا تاجري که سود سرمايه گزاري اش کاهش يافته است. آينده نيز براي يک دانشجو بيشتر نامعلوم و مبهم است؛ زيرا او همچنان که امروز واسطه ي براي ورود به خوابگاه دانشگاه ندارد، فرداي بعد از فراغت نيز واسطه اي براي يافتن کار و  شغل ندارد و سرگرداني و بلاتکليفي بعنوان يک موتيف در زندگي اش جريان دارد.
دشواري هاي زندگي در کابل باعث شده است که بسياري از دانشجويان، دانشگاه و درس را نيمه کاره رها کرده و راه پر خطر مهاجرت را در پيش گيرند. چندين دانشجو را مي شناختم که سالها زحمت کشيده بودند و امتحان کانکور را سپري کرده بودند و در بهترين رشته ها قبول شده بودند، اما سرانجام دشواري هاي زندگي و فقر مجبور شان کرد که ترک تحصيل بکنند و به اميد زندگي بهتر مسير اروپا در پيش گيرند؛ جاي که با مشکلات و دشواري هاي بيشتر روبرو شده اند.
يکي از مشکلات عمده در افغانستان کمبود نيروي انساني دانش آموخته و مسلکي است. اين مشکل در صورتي مي تواند حل شود که به آموزش عالي توجه جدي صورت گيرد و ظرفيت سازي در مکان هاي اکادميک صورت گيرد. براي ظرفيت سازي و تقويت نيروي انساني، لازم  است تا زمينه ي آموزش با کيفيت و خوب براي نسل جوان کشور فراهم شود. کمبود خوابگاه و کيفيت پايين مواد درسي دانشگاههاي کشور، باعث مي شود که به روند ظرفيت سازي و تقويت نيروي انساني صدمه جدي وارد شود و نسل جوان آنگونه که لازم است نتوانند به فراگيري دانش و حرفه شان، بپردازند.
انتظار مي رود حکومت افغانستان با نگاه به آينده کشور و سرنوشت ملت، به آموزش و تحصيل شهروندان کشور اهميت جدي بدهد و زمنيه هاي بهتري را براي دانشجويان و دانش آموزان در کشور فراهم بسازد تا آنها با آرامش بيشتر و با امکانات بهتر بتوانند خود را با قافله ي علم و تکنالوژي جهان همگام بسازند و کشور ما نيز در آينده از کمبود نيروهاي انساني دانش آموخته و مسلکي در رنج نباشد.