ديروز، 23 حمل، جشن ويساک، روز مذهبي اهل هنود، از سوي سيک ها و هندوهاي افغانستان در ولايت ننگرها تجليل گرديد. اين جشن هرساله در ولايت کابل و ننگرهار برگزار مي گرديد. گفته مي شود به دليل مشکلات امنيتي، هندو و سيک مذهب هاي ديگر ولايات افغانستان امسال نتوانسته اند در اين جشن شرکت کنند. جشن ويساک از جشن هاي مذهبي ديرينه اي هندوها است، اما سيک ها به آن رونق بيشتري بخشيده اند؛ چون اين روز مصادف است با روز ظهور مذهب سيک. در اين روز علاوه بر ديگر مراسم هاي مذهبي، کتاب مقدس سيک ها نيز خوانده مي شود. اين جشن از روز 23 حمل به مدت سه روز برگزار مي گردد.
هندوها و سيک ها در افغانستان عمدتا در ولايت هاي کابل، قندهار، غزني، ننگرهار، قندوز، خوست، پکتيا و پروان زندگي مي کنند و بنا به آمار غير رسمي، نفوس آنها بيش از 3000 نفر هستند.
در سايت « کابل ناتهـ» که مربوط به اهل هنود افغانستان است، گفته شده است که واژه «ويساک» داراي ريشه ي سانسکريت و به معني« زايش طبيعت» است و در زبانهاي هندي و پنجابي نيز به همين معني به کار مي رود. اين واژه نام ماه اول از دوازده ماه خورشيدي به زبانهاي ياد شده است و مژده دهنده فراواني حاصلات زراعتي است.
همچنان آمده است که:« عيد عنعنوي ويساک مانند جشن باستاني نوروز، پيشينه کهني دارد و همواره در فاصلهء سه هفته يي با نوروز، در سرزمين بزرگ «گندهارا» برگزار گرديده است. بنابر اقليم جغرافيايي منطقه گندهارا، در ماه ويساک معمولا نخستين فصل سال، آماده ثمردهي و درو مي گردد و كاشتكاران با راه انداختن ميله ها، به برداشت حاصلات فصل اول کشت شان مي پردازند. همچنان مردم هندوي منطقهء «گندهارا» جهت شکر گزاري به درگاه خدواند، درين روز در کنار رودخانه ها و دريا هاي بزرگ به غسل عنعنوي «Abhishka » مي پرداختند. در کشور هاي ديگر هندو مذهب نيز بزرگداشت اين عنعنه پارينه معمول بوده است چنانکه در هندوستان در کنار درياي گنگا و درياهاي ديگر در همين روز آبتني صورت ميگيرد.»
گفته مي شود مذهب« سيک» حدود چهار قرن قبل در ايالت پنجاب هندوستان بوجود آمده است و موسس آن« گورونانک ديوي جي» است. اين مذهب در ابتدا بنياد عارفانه داشته است و پيام مهم اش آشتي و همگوني مذاهب مختلف بوده است. سير تکامل مذهب سيک نيز بين سالهاي 1469 تا 1708 ميلادي بوده است، اما بعد از اين تاريخ تغييراتي در اين مذهب بوجود آمده است که تا اکنون نيز موجود است. عمده ترين تغيير، تغيير نام اين مذهب به « سيکهـ - پنتهـ» بود و اضافه شدن پسوند« سينکهـ» در آخر نام مردان و پسوند« کور» يا « کاور» به معني ( بي بي) در آخر نام زنان.
اما هندوها و سيک ها در افغانستان بعنوان يک اقليت قومي ومذهبي، همواره با مشکل روبرو بوده اند و رنج هاي تاريخي فراواني را متحمل شده اند. اولين بار يعقوب ليث هنگام حمله به کابل، درمسراها و نيايشگاههاي آنها را ويران کرد. بعد از آن نيز هندوها و سيک ها از آزادي مذهبي کامل برخوردار نشدند و هنوز نمي توانند بسياري از مراسم هاي مذهبي و عنعنوي شان را برگزار کنند.
در تاريخ افغانستان نه تنها هندوها و سيک ها، بلکه ساير اقليت هاي قومي و مذهبي نيز دچار مشکلات فرواني بوده اند و همواره مسئله ي اکثريت و اقليت مشکلات زياد اجتماعي را در افغانستان به بار آورده است. اکثر چالش هاي کنوني افغانستان نيز ريشه در نزاع بر سر مسئله اکثريت و اقليت دارد.
با وجود اينکه نظام سياسي در افغانستان دموکراتيک و مردم سالار است، اما تبعيض عليه اقليت هاي قومي، مذهبي و فرهنگي هنوز در فرهنگ کشور ريشه دارد و اقليت ها با تبعيض هاي گوناگون سياسي، اجتماعي و اقتصادي مواجه هستند. يکي از آشکارترين تبعيض ها عليه اقليت مذهبي هندو و سيک در افغانستان، به رسيمت نشناختن حق فرستادن يک نماينده از سوي آنها در پارلمان کشور بود. در سال 1392 اعضاي پارلمان افغانستان حق انتخاب يک چوکي از 249 کرسي پارلمان را به اهل هنود افغانستان رد کرد و رئيس جمهور حامد کرزي نيز اين تصميم پارلمان را توشيح نمود. بر اساس اين تصميم اقليت هندو و سيک افغانستان براي هميشه از حق داشتن نماينده در پارلمان کشور محروم گرديدند. آنها استدلال مي کردند حق شهروندي آنها ايجاب مي کند که يک نماينده در پارلمان داشته باشند تا از حقوق قانوني آنها دفاع کند و رابطه آنها را با ساير ارگانها نيز برقرار کند.
در موارد ديگر نيز شهروندان افغانستان مانع سوزاندن جسدهاي اهل هنود شده اند و بسياري از مکان هاي مذهبي و ملکيت هاي آنها نيز غصب گرديده است. اين امر نشان مي دهد که با وجود دم زدن از دموکراسي و حقوق بشر و حقوق شهروندي، احترام به حقوق اقليت هاي مذهبي در افغانستان هنوز نهادينه نشده است و جامعه  ما تا باورمندي به کثرت گرايي ديني، مذهبي و فرهنگي فاصله ي زيادي دارد.
اما در کشوري که اقليت هاي قومي و مذهبي زيادي زندگي مي کنند، بجز احترام متقابل به حقوق همديگر و احترام به حق آزادي عقيده و باور، راه ديگري براي حل مشکلات اجتماعي ناشي از تبعيض هاي قومي و مذهبي وجود دارد؟ چگونه مي شود از نظام دموکراتيک صحبت کرد اما به حقوق اقليت ها باور نداشت و احترام نگذاشت؟
تاريخ افغانستان نشان مي دهد که انتخاب تعارض قومي و مذهبي بجاي تعامل و همگرايي، منجر به حوادثي شده است که امروز همه از آنها رنج مي برد و در عين حال هيچ گروه قومي و مذهبي نتوانست گروه ديگر را حذف کند؛ پس تنها راه ممکن براي حل چالش هاي اجتماعي و سياسي و عدم تداوم و تسري آن به آينده،  پذيرش تفاوت هاي قومي، مذهبي و احترام به حقوق اقليت هاي قومي و مذهبي است. تفکر انحصارگرايي نه تنها وضعيت ما را بهبود نخواهد بخشيد، بلکه تنش هاي اجتماعي را افزايش خواهد داد.
تفاوت هاي قومي و مذهبي در افغانستان را بايد به عنوان يک واقعيت اجتماعي پذيريم. مصلحت جامعه ما در اين نيست که اقوام ومذاهب مختلف، همواره در تنش زندگي کنند و رابطه شان خصمانه باشند؛ مصحلت اجتماعي ايجاب مي کند که ما در عين حالي که گرايش ها فکري و باورهاي متفاوتي داريم، بايد به باورهاي همديگر احترام بگذاريم و سعي کنيم که همزيستي مسالمت آميز داشته باشيم. احترام گذاشتن به تفاوت ها و باورمند شدن به کثرت گرايي، مي تواند جامعه ي ما را از تعارض هاي قومي و مذهبي رهايي بخشد و راه را براي حل بسياري از چالش هاي اجتماعي هموار بسازد.
باورمندي به تکثرگرايي سياسي و اجتماعي همچنان باعث مي شود که احترام و تحمل متقابل بين شهروندان کشور بوجود بيايد و ديگر هيچ گروهي به حقوق و منافع گروه ديگر تعرض نکند و بجاي آن ارزشهاي همديگر را احترام و ارج بگذارند و راه حل مشکلات شان را گفتگو بدانند نه توسل به اسلحه و جنگ و ويراني.
هندوها و سيک هاي افغانستان يکي از کوچکترين اقليت هاي قومي و مذهبي افغانستان هستند، دادن آزاي عقيده و باور و حقوق و امتيازات مساوي شهروندي به آنها، از حقوق مسلم شان است و حکومت افغانستان بايد اين زمينه را براي آنها فراهم کند. برخورد تبعيض آميز با اقليت هاي قومي و مذهبي در تاريخ افغانستان، چيزي بجز افزايش و تداوم تنش هاي سياسي و اجتماعي در پي نداشته است؛ حکومت افغانستان بايد از اين تجربه هاي تلخ تاريخي بياموزد و زمينه کثرتگرايي سياسي، فرهنگي، ديني و اجتماعي را فراهم سازد.