اشاره:
براي روشن شدن و اهميت اين گزارش، توجه به چند نکته لازم است:
يک: همان‌طوري‌که در مقدمه اين گزارش به نحوي اشاره شده، در اواخر سال 1393 جناب استاد دانش معاون دوم رياست جمهوري محترم عبدالرزاق صمدي رييس پيشين شرکت برشنا را به‌خاطر پاسخگويي به برخي پرسش‌ها در مورد لين برق 500 کيلوولت در دفتر خواست و از وي در مورد اين پروژه خواهان توضيح شد.
دو: بر همين بنياد بنا شد که يک جلسه تخنيکي در شرکت برشنا داير گردد و توضيحات لازم پيرامون مسير اين پروژه داده شود. اين جلسه در تاريخ 3/12/1393 درشرکت برشنا با حضور تيم تخنيکي از جانب مردم و شرکت برشنا و هم‌چنين برخي نمايندگان مردم باميان در شوراي ملي و نمايندگان دفاتر معاون دوم رياست جمهوري و معاون دوم رياست اجرائيه برگزار گرديد.
سه: شرکت برشنا بدون توجه به اعتراضات صورت گرفته و پاسخگويي به خواست مردم، پروژه را به داوطلبي گذاشت و پس از معلوم شدن شرکت برنده و تغيير مسير آن از باميان به سالنگ در تاريخ 12/10/1394 موضوع را جهت تأييد به کميته ملي تدارکات مي‌فرستد و اين موضوع بر اثر اعتراض معاون دوم رياست جمهوري جناب استاد دانش از اجندا خارج مي‌شود.
چهار: پس از اعتراض معاون دوم رياست جمهوري به تغيير مسير باميان و نامه مستدل ايشان به رييس جمهور محترم، طبق هدايت رياست جمهوري، وزير انرژي و آب و رييس شرکت برشنا که بايد در اين موضوع با معاون دوم رييس جمهوري به تفاهم برسند.
پنج: کميته تخنيکي که بر اين بنياد شکل گرفته بود و با حضور نمايندگان نهادهاي مربوطه در طي 4 جلسه فشرده و با استفاده از اسناد موجود شرکت فيشنر (سروي اول و دوم) و با استدلال تخنيکي، اقتصادي و منطقي که دو طرف داشتند، گزارش زير را در سه نسخه تهيه و پس از امضاي اعضاي کميته براي تصميم‌گيري به کابينه ج.ا.ا ارائه کردند.
شش: هرچند لازم نبود که متن گزارش نهايي کميته تخنيکي منتشر شود اما به دو دليل منتشر شد: 1- از آنجاي که مسئولان و سخنگويان وزارت انرژي و آب و شرکت برشنا در رسانه‌ها نسبت به برتري مسير سالنگ به مسير باميان ـ ميدان وردک، استدلال به گزارش کميته تخنيکي ـ بدون اينکه به محتواي آن اشاره نمايند ـ مي‌کنند و 2- طبق فرمان رياست جمهوري بناست کميتة براي حل معضل لين برق 500 کيلوولت تشکيل شود. بنابراين لازم بود که محتواي نتيجه کار کميته تخنيکي منتشر شده و موضوع تاحدودي روشن شود.
توسلي غرجستاني مشاور اقتصادي معاون دوم رياست جمهوري و عضو کميته تخنيکي 
مقدمه:
مطابق ماستر پلان بيست ساله برق کشور (2012 تا 2032) که توسط شرکت فيشنر تهيه شده بود، مسير لين برق 500 کيلوولت ترکمنستان بعد از ساب استيشن پل خمري از مسير دوشي ـ باميان و وردک به ساب استيشن ارغنده در شهر کابل تعيين شده و پلان‌هاي تخنيکي و مالي برق رساني به ولايات‌هاي مختلف کشور بر اين اساس بود.
بعد از ارايه ماستر پلان و تأييد آن، در سال 2013، شرکت برشنا و بانک انکشاف آسيايي بر اساس جلسه 11 و 12 فبروري 2013 در شهر اشتوتگارت جرمني، (در اين جلسه نمايندگان وزارت انرژي و آب، بانک انکشاف آسيايي و شرکت برشنا، وزارت ماليه و ساير همکاران بين المللي حضور داشتند) از شرکت فيشنر تا علاوه بر مسير دوشي ـ باميان ـ وردک مسير سالنگ را نيز مطالعه نموده و امکان احداث لين 500 کيلوولت در اين مسير را نيز به شکل مقايسوي با مسير دوشي ـ باميان ـ وردک بررسي نمايد.
پس از انتشار اين گزارش مقايسوي، اسناد داوطلبي پروژه توسط شرکت فيشنر و به درخواست شرکت برشنا براي احداث لين برق 500 کيلوولت از مسير سالنگ تهيه و داوطلبي برگزار شد.
پس از ارايه اسناد داوطلبي پروژه به کميته ملي تدارکات، مسير اين لين مورد پرسش کميته‌ي محترم ملي تدارکات قرار گرفت. براساس هدايت اداره‌ي محترم امور رياست جمهوري، جلسه مشترک با حضور وزير محترم انرژي و آب، رياست محترم شرکت برشنا در دفتر معاونيت دوم رياست جمهوري برگزار گرديد. در اين جلسه تصميمات ذيل اتخاذ شد:
- پروسه داوطلبي پروژه متوقف گردد.
- کميته تخنيکي متشکل از وزارت انرژي و آب، شرکت برشنا، دفتر معاونيت دوم رياست جمهوري و دفتر معاونيت دوم رياست اجرائيه و وزارت‌هاي مربوطه تشکيل گردد.
- گزارش کار کميته تخنيکي به کابينه محترم دولت جمهوري اسلامي افغانستان غرض تصميم‌گيري نهايي ارايه گردد.
در تاريخ 22 جدي 1394 اولين جلسه به رياست جلالتمآب محترم وزير انرژي و آب و با اشتراک نمايندگان محترم ادارات مربوطه برگزار گرديد.
در اين جلسه نماينده بانک انکشاف آسيايي پرزنتيشن خود را در باره اين پروژه ارايه نمود که مورد قبول اعضاي کميته قرار نگرفته و مطابق تصميم جمعي در اين جلسه، قرار بر آن شد تا جلسه بعدي تخنيکي در روزهاي آينده در وزارت انرژي و آب و با حضور اعضاي کميته برگزار گردد.
در تاريخ 28 جدي 1394 دومين جلسه تخنيکي به رياست معين محترم انرژي وزارت انرژي و آب و با حضور نمايندگان محترم ادارات مربوطه برگزار گرديد.
در اين جلسه، در مورد چارچوب و گزارش کاري کميته تخنيکي موافقه شده و بحث همه جانبه در مورد مقايسه تخنيکي و اقتصادي بين هر دو مسير صورت گرفت.
پس از اين جلسه، گزارش تحنيکي اوليه توسط وزارت انرژي و آب تهيه شده و براي اخذ نظريات نهايي اشتراک کنندگان به آن‌ها ارسال شد.
پس از دريافت نظريات نهايي اعضاي محترم کميته تخنيکي، بنا بر هدايت معاونيت محترم دوم رياست جمهوري، سومين جلسه کميته تخنيکي در تاريخ 20 حوت 1394 به رياست معين محترم انرژي وزارت انرژي و آب و اشتراک ساير اعضا برگزار گرديد.
در اين جلسه، با بحث همه جانبه تخنيکي و اقتصادي، گزارش نهايي جهت ارايه به کابينه محترم دولت جمهوري اسلامي افغانستان تهيه گرديد.
ليست اشتراک کنندگان در جلسات فوق در ضميمه مي‌باشد.
متن گزارش کميته تخنيکي:
الف) مقايسه تخنيکي دو مسير
براي انجام مقايسه تخنيکي مسير باميان و مسير سالنگ به منظور انتقال لين 500 کيلو ولت، شاخص‌هاي ذيل در نظر گرفته شد:
1. قابليت اطمينان شبکه برق:
شرکت‌هاي برق و لين‌هاي هوايي انتقال برق يک بخش اساسي از اقتصاد کشور‌ها به شمار مي‌آيند. اگر خدماتي که توسط آن‌ها فراهم مي‌شود، قطع شود، منجر به از دست دادن سود اين شرکت‌ها و خسارات بيشتري در توليد ناخالص داخلي کشور مي‌شود. اگر قطعي‌ها مرتبا اتفاق بيفتد، منجر به از دست دادن اعتماد سرمايه گذاري مي‌شوندکه نتيجه آن آسيب بيشتر به انکشاف اقتصادي کشور مي‌باشد.
در حال حاضر قسمت اعظم برق مورد نياز در شبکه توزيع برق فعلي کابل، از طريق لين 220 کيلو ولت دو مداره موجود که از مسير سالنگ عبور کرده است، تامين مي‌گردد.
عبور لين 500 کيلوولت جديد از مسيرهاي متفاوت الکتريکي و جغرافيايي براي انتقال برق از شمال به پايتخت و جنوب کشور، قابليت اطمينان شبکه برق کشور را بالا برده و در نتيجه احتمال آسيب پذيري و قطعي برق را در پايتخت و ولايات جنوبي و جنوب شرقي کشور به پيمانه قابل توجهي کاهش خواهد داد.
2. دو مداره شدن لين 500 کيلوولت
بنابر معلومات ارايه شده توسط شرکت برشنا، تصميم‌گيري در باره مطالعه هردو مسير باميان و سالنگ در يکي از جلسات مربوط به ماستر پلان در اشتوتگارت جرمني با حضور داشت نمايندگان شرکت برشنا، وزارت انرژي و آب، وزارت ماليه و دونرها اتخاذ شده است.
در مطالعات امکان سنجي اين پروژه که توسط شرکت فيشنر و بنا به درخواست بانک انکشاف آسيايي و شرکت برشنا تهيه شده است، سه پيشنهاد مختلف را براي اجراي اين پروژه مطالعه شده است. قيمت‌هاي هر سه پيشنهاد براي هر کدام از دو مسير در جدول شماره يک برآورد شده است:
 از بين پيشنهادات مطالعه شده، اجراي پيشنهاد دوم در مسير سالنگ، انتخاب و علت آن کمبود بودجه عنوان شده است.
از ديدگاه تخنيکي و اقتصادي، جدا از انتخاب هر کدام از مسيرها، اجراي پروژه به صورت دو مداره انتخاب مناسب تري خواهد بود، چون در آينده براي اجراي مدار دوم مجبور به قطع برق در لين 500 کيلوولت خواهيم بود و اين، هزينه‌هاي بسيار بيشتري را تحميل خواهد کرد.
3. تغيير در ماستر پلان و مطالعات سيستم برق کشور
محاسبات، تحليل‌هاي سافت‌ويري شبکه‌ي برق کشور و متعاقبا برنامه ريزي‌ها در ماستر پلان برق کشور که با کمک بانک انکشاف آسيايي انجام شده است، با در نظر داشت عبور لين 500 کيلوولت از مسير باميان تهيه و تدوين شده است. تغيير مسير اين پروژه، باعث تغييرات در اين مطالعات شده و نيازمند بررسي تاثيرات تخنيکي و تغييرات در مطالعات سيستم برق کشور مي‌باشد. اين موضوع در گزارش امکان سنجي پروژه که توسط شرکت فشنر و به درخواست بانک انکشاف آسيايي و شرکت برشنا تهيه شده است، نيز انعکاس يافته است.
4. برق رساني به ولايات کشور
يکي از مهمترين تاثيرات تغيير مسير اين پروژه، تغيير پلان‌هاي انکشافي شبکه‌ي برق کشور مي‌باشد که پيامد مستقيم آن تغيير برنامه زماني و مالي پلان انکشافي سيستم برق کشور و برق رساني به ولايات کشور مي‌باشد.
ولايت‌هاي بغلان، پروان، پنجشير، کاپيسا، سمنگان، باميان، وردک و کابل در نزديکي اين پروژه قرار دارند که خوشبختانه تاکنون پلان‌هاي انکشافي براي اتصال اکثر قريب به اتفاق ولايت‌هاي مذکور به شبکه برق کشور عملي شده و بعضا در مراحل پاياني قرار دارد. اما در ماستر پلان موجود برق کشور در اين ميان براي ولايت باميان به جز انتقال برق لين برق 500 کيلوولت ترکمنستان، پلان ديگري وجود ندارد. در پلان‌هاي انکشافي جديد برق رساني به ولايت باميان از پشته سرخ در نظر گرفته شده است.
در ماسترپلان تهيه شده توسط شرکت فيشنر، در مسير باميان، به جز سب استيشن‌هاي ابتدايي پروژه در پل خمري و ساب استيشن انتهايي در ارغنده کابل، سه ساب استيشن ديگر نيز بر روي اين لين در مراحل مختلف زماني احداث خواهد شد.
- ساب استيشن اشپشته براي اتصال منابع توليد برق داخلي از زغال سنگ (اشپشته و دره صوف)
- ساب استيشن توپچي براي برق رساني به ولايت باميان
- ساب استيشن معدن حاجي‌گگ در ولايت وردک
در اسناد داوطلبي فعلي که بر اساس عبور لين از مسير سالنگ تهيه شده است، فقط دو ساب استيشن پل خمري و ارغنده در نظر گرفته شده است.
5. حداقل عرض لازم براي کاريدور لين انتقال برق 500 کيلو ولت (Right Of Way ):
مطابق اسناد موجود، کاريدور اختصاص يافته براي احداث اين لين برق 500 کيلوولت، بايد حداقل 50 متر عرض داشته باشد. عدم رعايت اين استاندارد و نزديکي دو لين انتقال برق ولتاژ بلند، هم امکان بروز حوادث را افزايش خواهد داد و هم باعث ايجاد خطرات در زمان انجام امورات حفظ و مراقبت خواهد شد.
براساس اسناد داوطلبي، در اجراي پروژه در مسير سالنگ، غلبه برمحدوديت‌هاي کاريدور براي لين انتقال برق يکي از مشکلات مهم در ديزاين تاورهاي جديد است. فاصله لين جديد تا لين 220 کيلوولت موجود در ديزاين 50 متر در نظر گرفته خواهد شد.
هم‌چنان ساحه بايد سروي شود که آيا بايد فاصله کمتري در نظر گرفته شود يانه. ارزيابي‌هاي جيومتريکي اوليه نشان مي‌هند که در جاهايي که ضرورت باشد، تاورها مي‌توانند در فاصله حداقلي 35 متري (مرکز به مرکز) احداث شود.
6. طول مسير لين انتقال برق:
طول مسير براي احداث لين انتقال برق يکي ديگر از مسايل تاثير گذار در اين پروژه است. سه گزارش مختلف در دسترس هست که طول لين انتقال برق در هر کدام از آنها متفاوت مي‌باشد. اين اختلاف ناشي از عدم انجام سروي تخنيکي در هر دو مسير مي‌باشد. پس از بررسي اسناد مختلف، طول‌هاي هر دو مسير باميان و سالنگ در جدول شماره 2 ترتيب شده  است:
7. ضايعات در لين‌هاي انتقال برق کشور:
به طور کلي در صورت بهره برداري و حفظ و مراقبت استاندارد از لين‌هاي انتقال برق ولتاژ بلند، ضايعات در لين‌هاي انتقال برق ولتاژ بلند، ناچيز و قابل صرف نظر کردن مي‌باشد. نوعيت کيبل، طول لين انتقال برق، سطح ولتاژ و مقدار برق انتقال داده شده از لين، از مهمترين عوامل تعيين کننده مقدار ضايعات در يک لين انتقال برق مي‌باشد.
بدين لحاظ در ادامه، دو لين انتقال مختلف براي برق رساني به ولايت باميان از منظر مقدار ضايعات مورد مقايسه قرار گرفته اند:
در يک مرجع مورد توافق اعضاي کميته آمده است که در صورت انتقال 1000 مگاوات برق توسط يک لين انتقال 500 کيلوولت (دو باندل)، در هر 160 کيلو متر 1.3 فيصد ضايعات خواهيم داشت.
بنابراين افزايش طول لين انتقال برق 500 کيلولت به دليل برق رساني به ولايت باميان، بر مبناي اين محاسبه، باعث مقداري افزايش در ضايعات خواهد شد، که به صورت تقريبي در جدول شماره سه آمده است:
با فرض ثابت بودن ديگر عوامل، هر چه ولتاژ لين‌هاي انتقال بلند تر باشد، ضايعات در طول آن لين کمتر خواهد بود، ضايعات در طول لين‌هاي 500 کيلوولت به مراتب کمتر از ضايعات در لين‌هاي 220 کيلوولت است.
 فيصدي ضايعات در لين انتقال برق 220 کيلوولت از ساب استيشن پشته سرخ ولايت پروان تا ولايت باميان، بيشتر از فيصدي‌هاي موجود در جدول شماره چهار خواهد بود.
يکي از عوامل قابل مقايسه براي هزينه‌هاي حفظ و مراقبت لين‌هاي انتقال ولتاژ بلند در دو مسير متفاوت، شرايط آب و هوايي (متوسط درجه دما در طول سال و ميزان بارش‌ها  و برف)، طول هر کدام از مسيرها و امنيت راه‌ها مي‌باشند.
بر اساس تصميم جمعي کميته تخنيکي، هرکدام از مسيرها برتري‌ها و ضعف هايي دارند ولي با در نظر داشت همه عوامل مي‌توان نتيجه گرفت که از ديدگاه هزينه‌هاي حفظ و مراقبت سالانه، دو مسير باميان و سالنگ داراي شرايط تقريبا برابر مي‌باشند.
 شرکت برشنا:
طويل بودن مسير باميان و نبود سرک اسفالت مصارف حفظ و مراقبت در مسير باميان نظر به سالنگ بالا خواهد بود.
 کارشناس تخنيکي دفتر معاونيت دوم رياست جمهوري:
هم‌چنين بر اساس گزارش مقايسه دو مسير، در بخش (7.5 Operational Analysis ) حتا بعد از اين‌که قرار شده نوع پايه‌ها در سالنگ ديزاين محمکتري نسبت به پايه‌هاي نورمال داشته باشد، نمره خطر و ريسک 3 و نمره خطر و ريسک براي مسير باميان 2 مي‌باشد. يعني حفظ و مراقبت در مسير سالنگ 30 فيصد نسبت به مسير باميان سخت است. تجربه برفکوچ سال 1393 در کوتل سالنگ و تخريب پايه برق که حدودا 55 روز طول کشيد تا پايه‌ها تعمير گردد و براي مدت قابل توجهي حتا دسترسي به پايه‌ها به خاطر برف‌باري شديد، امکان نداشت نيز تأييد کننده گزارش فوق است.
9. سهولت در انجام کارهاي ساختماني:
هر کدام از مسيرهاي مدنظر، بر اساس دو عامل سرک‌هاي دسترسي به هر کدام از پايه‌هاي برق و کندن کاري فونداسيون پايه‌هاي برق مورد مقايسه قرار گرفتند. طبيعي است که هر چه شرايط براي انجام کارهاي ساختماني سخت‌تر باشد، زمان انجام پروژه طولاني تر و قيمت آن بالاتر خواهد بود.
براي دسترسي به پايه‌هاي برق، مجبور به احداث راه‌هاي فرعي هستيم، در ارتفاعات سالنگ نسبت به مسير باميان، احداث راه‌هاي فرعي دسترسي به پايه‌هاي برق سخت‌تر خواهد بود.