چندي پيش، مسافران بدخشان و بلخ در ولايت کندز از سوي گروه طالبان به گروگان گرفته شدند. تعدادي از مسافرين از سوي گروه طالبان تير باران شدند. گروگان گيري گروه طالبان به ولايت کندز خلاصه نمي شود. اين گروه در ولايت غزني نيز تعدادي از مسافران و شهروندان عادي را با خود بردند. در ولايت غور فضل احمد از سوي اين گروه کشته شد. فضل احمد را با قساوت تمام کشتند. سه خواهر در ولايت لوگر از سوي گروه طالبان تير باران شدند. همه اين رويداد ها نشان از بازگشت خشونت پيشا بن به کشور است. اين رفتارهاي خشونت آميز شباهت ‎هاي زيادي با رفتارهاي خشونت آميز گروه طالبان در دوران حاکميت اين گروه دارد. چرا خشونت ها افزايش يافته است؟ آيا پاياني براي اين خشونت ‎ها متصور است؟ چگونه مي توان از خشونت ‎هاي بيشتر جلوگيري کرد.
با وجود افزايش خشونت گروه طالبان در هفته ‎ها و ماه هاي اخير اما، رفتار خشونت آميز اين گروه از پارسال شروع شده بود. پارسال سال خونين براي نيروهاي امنيتي و غير نظاميان دانسته شد. اين گروه حملات خود را در سراسر کشور گسترش داده بود. تعدادي زيادي از شهروندان کشور با گروگان گرفت. تعدادي از شهروندان با تلاش ها و حملات نيروهاي امنيتي کشور آزاد شدند و تعدادي ديگر يا کشته شدند و يا همچنان در زندان گروه طالبان به سر مي برد. افزايش خشونت تا حدي زيادي با پيوستن شبکه حقاني به گروه طالبان پيوند دارد. شبکه حقاني يکي از خشن ‎ترين و موحش ‎ترين گروه تروريستي شناخته مي شود. اين گروه حملات پيچيده را در چند سال اخير در افغانستان انجام داده است. زماني که مرگ ملا عمر در رسانه ها درز کرد. گروه طالبان رهبر جديدي برگزيد. در ساختار رهبري جديد گروه طالبان سراج الدين حقاني، رئيس شبکه حقاني نيز جاي گرفت. او به عنوان معاون رهبر جديد گروه طالبان برگزيده شد. با روي کار آمدن رهبر جديد گروه طالبان و پيوستن شبکه حقاني به گروه طالبان حملات و سطح خشونت در کشور افزايش يافت. بنابراين، يکي از دلايل افزايش خشونت در سطح کشور را مي توان به پيوند شبکه حقاني و گروه طالبان نسبت داد.
ملا عمر، رهبر گروه طالبان در خاک پاکستان مرد. ملا اختر منصور، جانشين ملا عمر نيز در خاک پاکستان کشته شد. مرگ رهبران گروه طالبان در خاک پاکستان براي اين گروه حقارت به بار آورد. اين ايده را در ذهن اين گروه القا کرد که قادر به زندگي در کشورشان نيست. سال ‎ها جنگ و درگيري نتيجه اي جز آوارگي و کشته شدن و مردن در خاک بيگانه نداشته است. افزايش خشونت گروه طالبان را مي توان ناشي از همين حقارت دانست. در واقع، گروه طالبان با افزايش حملات خود در صدد آن است تا بازگشت رهبران و اعضاي گروه طالبان را در کشور فراهم کند.
دليل بعدي براي افزايش خشونت بار ايدئولوژيک جنگ در افغانستان است. هيبت الله آخندزاده، رهبر فعلي گروه طالبان مولوي است که سال ‎هاي زيادي در کنج مدرسه ديني زيسته است. او بيشترين فتواي جنگ در برابر نيروهاي بين المللي و نيروهاي امنيتي افغانستان صادر نموده است. هيبت الله در زمان اختر منصور و ملا عمر بخش از قدرت ديني را در اختيار داشت که با صدور فتوا از آن استفاده مي کرد. اکنون اما، او قدرت نظامي و ديني گروه طالبان را در اختيار دارد. او براي فتواي که صادر مي کند مي تواند براي اجراي آن نيز اقدام نمايد و به صورت مستقيم به جنگجويان گروه طالبان دستور دهد. بنابراين، انتخاب شدن هيبت الله اخندزاده منجر به ايدئولوژيک شدن منازعه و جنگ افغانستان در جانب گروه طالبان شده است و از طرف ديگر، آمدن منجر به يکدستگي قدرت نظامي و ديني در رهبري گروه طالبان شد. به همين خاطر، سطح خشونت در کشور افزايش چشمگير نموده است. با توجه به دلايل که براي افزايش سطح خشونت ذکر نمودم به احتمال زياد در ماه هاي آينده سطح خشونت گروه طالبان افزايش يابد. اين گروه دست به رفتارهاي خشونت ‎آميز بيشتري بزند.
افزايش رفتارهاي خشونت آميز گروه طالبان منجر به تغيير تصميم باراک اوباما، رئيس جمهوري ايالات متحده آمريکا نيز شد. اوباما در تصميم جديد به نيروهاي آمريکايي در افغانستان دستور همراهي نيروهاي امنيتي در ميدان جنگ را داده است. حمايت هوايي و زميني از نيروهاي امنيتي افغانستان بدون شک تأثيري بر وضعيت جنگ در افغانستان خواهد گذاشت. گروه طالبان بيشتر سرکوب خواهد شد. قبل از اين، ايالات متحده آمريکا در صدد خروج تعدادي از سربازان خود از افغانستان بود. آن ها مي خواست تعداد نيروهاي خود را در پايان سال کنوني از 9800 به 5500 برساند. تصميم جديد در واقع تعليق خروج نيروهاي آمريکايي از افغانستان و واگذاري آن حکومت بعدي ايالات متحده آمريکاست. اگر افزايش خشونت گروه طالبان منجر به تغيير تصميم کاخ سفيد شد در جانب ديگر، افزايش خشونت ها تأثيري بر نوع نگاه مردم نسبت به گروه طالبان نيز خواهد گذاشت.
افزايش خشونت آن هم در برابر مردم بي گناه و غير نظامي ضربه استراتژيک به گروه طالبان است. زيرا، اين گروه با اين رفتارها محبوبيت خود را از دست مي دهد. با وجود اينکه اکثريت مردم افغانستان سبعيت اين گروه را در دوران امارت اسلامي طالبان به ياد دارد با اين حال، تعدادي از شهروندان کشور حامي اين گروه است. رفتارهاي خشونت آميز اين گروه با غير نظاميان مي تواند به پايگاه اجتماعي اين گروه ضربه بزند. بنابراين، گروه طالبان با اين رفتارها در واقع، آرزوي بازگشت به قدرت را به يغما مي برد. به هر ميزان که رفتار هاي خشونت آميز گروه طالبان افزايش يابد به همان ميزان اين گروه مردم دور مي شود.
با اين حال، پايان خشونت در افغانستان بدون پايان همکاري پاکستان با گروه طالبان امکان پذير نيست. کشته شدن ملا اختر منصور فرصت طلايي براي افغانستان به وجود آورده است تا با استفاده از ايالات متحده آمريکا با متقاعد سازد که فشار بيشتري بر پاکستان وارد نمايد تا اين کشور ميان حکومت مرکزي افغانستان و گروه طالبان يکي را برگزيند. يا با حکومت افغانستان همکاري مي کند و يا با گروه طالبان. در صورت فشار آوردن ايالات متحده آمريکا و کشورهاي عضو ناتو بدون شک، پاکستان تصميم به بودن و همکاري با حکومت مرکزي افغانستان را مي گيرد. در آن صورت، امکان پايان خشونت و يا کاهش چشمگيري خشونت متصور خواهد بود.
فراموش نکنيم که ريشه هاي خشونت در افغانستان تنها به حمايت پاکستان از گروه طالبان بر نمي گردد. بلکه ريشه هاي داخلي خشونت جدي تر از آن است. پيوند گروه طالبان با کشت و قاچاق مواد مخدر، کنترل اين گروه بر تعدادي زيادي از معادن و استخراج آن و رابطه اين گروه با گروه هاي مافيايي از ريشه هاي ديگر خشونت در افغانستان است. ما در کنار تلاش براي قطع ارتباط گروه طالبان با پاکستان نيازمند مبارزه با کشت و قاچاق مواد مخدر، به دست گرفتن کنترل معادن کشور و تضعيف گروه هاي مافيايي نيز باشيم.