روزهاي آخر ماه رمضان است، بازارهاي کابل در هواي گرم و سوزان، شلوغ تر و گرم تر شده است. مردم از گوشه و کنار شهر براي خريد ميوه هاي خشک، لباس و ساير نيازمندي هاي شان در ايام عيد، به بازار مي آيند،  اما در هنگام خريد قيمت اجناس مورد ضرورت شان آنها را متعجب مي سازد. قيمت ها در آستانه ي عيد سعيد فطر بصورت سرسام آوري بلند رفته است و باعث شده است بسياري از خانواده ها و شهروندان کابل، با مشکلات بيشتري دچار شوند.
قميت اجناس و مواد اوليه در شهر کابل همه ساله در ماه مبارک رمضان و در آستانه عيد سعيد فطر افزايش مي يابد، گفته مي شود امسال در آستانه عيد فطر قيمت ميوه خشک و انواع شيريني ها بيش از هجده درصد افزايش داشته است. وقتي از دوکان داران دليل افزايش قيمت ها پرسيده شود، دلايل گوناگوني را براي اين کارشان ذکر مي کنند.
افزايش نرخ دالر
عدم ثبات نرخ پول افغاني در برابر ارزهاي خارجي، يکي از دلايل افزايش قيمت ها گفته مي شود. اين روزها نرخ دالر در برابر پول افغاني افزايش بي سابقه ي داشته است و دوکان داران مي گويند که آنها اجناس را از تاجران برزگ به دالر خريداري مي کنند و وقتي نرخ دالر افزايش پيدا کند، بصورت طبيعي قيمت اجناس و مواد اوليه نيز افزايش مي يابد.
از زمان بحران انتخابات و روي کار آمدن حکومت وحدت ملي، پول افغاني وضعيت با ثباتي نداشته است و همواره در برابر ارزهاي خارجي سقوط کرده است. کاهش نرخ افغاني در برابر اسعار خارجي با انتقادات زيادي از سوي تاجران  مواجه شد اما حکومت هنوز هم نتوانسته است ثبات بازار پولي کشور را تامين بکند و قيمت ارزهاي خارجي در برابر پول افغاني را کنترول کند.
افزايش نرخ دالر در برابر پول افغاني حتي در زندگي يک شهروند عادي کشور تاثير مي گذارد و باعث مي شود که اين شهروند در آستانه عيد سعيد فطر، براي خريد عيدي با مشکلات فراوان اقتصادي مواجه شود و تحت فشار مضاعف اقتصادي قرار گيرد. رسم و عنعنات عيدي بسياري از مردم فقير را در آستانه ي  عيد مجبور مي کنند که براي روزهاي عيد آمادگي پذيرايي از مهمانان شان را بگيرند، اما افزايش قيمت مواد اوليه و ميوه هاي خشک، آنها را در وضعيت دشوار تري قرار مي دهد و رنج بيشتري را به آنها تحميل مي کند.
عدم نظارت دولت
کنترول قيمت ها در بازارهاي شهر يکي از وظايف اصلي شهرداري کابل است، اما ديده مي شود هيچ گونه کنترولي بر اجناس و مواد اوليه از سوي شهرداري کابل وجود ندارد. قيمت اجناس و مواد اوليه در جاهاي مختلف شهر متفاوت است و حتي دو دوکان پهلوي هم يک جنس را به يک قيمت نمي فروشند و قيمت هاي شان متفاوت است.
عدم کنترول دولت بر بازار باعث شده است که دوکان داران آزادانه اجناس شان را قيمت گذاري بکنند و به هر اندازه که توانستند براي مشتريان به فروش برسانند. شايد همه ي ما شاهد بوده باشيم که يک دوکاندار يک جنس را دو برابر قيمت اصلي اش در مرحله اول قيمت گذاري کرده است و بعد از گفتگوي زياد و چانه زني بسيار با مشتري، به نصف قيمت اولي جنس را به فروش مي رساند و مشتري بازهم متوجه مي شود که نظر به قيمت اصلي بازار گران تر خريد کرده است.
اينگونه رويکرد در بازار باعث يک نوع هرج و مرج شده است و به دور از نظارت دولت، دوکان داران خود را آزاد فکر مي کنند و تلاش مي کنند تا به بلندترين نرخ ممکن اجناس شان را بالاي مشتريان به فروش برسانند و سود و بهره ي بيشتري کسب کنند.
گفته مي شود بخشي از مشکل افزايش قيمت ها به سياست کلان اقتصادي کشور بر مي گردد. افغانستان نزديک به يک و نيم دهه است که سيستم اقتصادي بازار آزاد را تجربه مي کند. اين سيستم بر اساس رقابت آزاد ميان تاجران و سرمايه گزاران استوار است و حکومت کنترول بر بازار اقتصادي ندارد. اقتصاد بازار آزاد هم يک بهانه در دست مسئولين شهرداري براي عدم نظارت از قيمت اجناس در بازار داده است و هم يک زمينه سوء استفاده را براي تاجران فراهم کرده است. سيستم اقتصادي بازار آزاد بيشتر از اينکه رقابت آزاد و سالم براي رشد وضعيت اقتصادي کشور را بوجود بياورد، نوعي هرج و مرج را بر بازار کشور حاکم کرده است و حتي سرمايه گزاران و نهادهاي اقتصادي نيز نمي توانند بازار پر هرج و مرج کشور را کنترول کنند و از افزايش ناعادلانه قيمت ها جلوگيري به عمل آورند.
افزايش قيمت ها در آستانه عيد فطر تاثيرات ناگواري بر زندگي بسياري از شهروندان کشور مي گذارد. با توجه به وخامت وضعيت اقتصادي کشور و افزايش نرخ بيکاري، بسياري از مردم با مشکلات زيادي اقتصادي مواجه هستند و با فقر دست و پنجه نرم مي کنند، اما از سوي ديگر هم مجبور مي شوند که مصارف روزهاي عيد را تهيه بکنند و زير بار قرض رفتن و فشار بيشتر اقتصادي را قبول کنند.
فرهنگ اسلامي چه مي گويد؟
مردم ما همواره به مسلمان بودن افتخار مي کنند، اما به سادگي از دستوارات اسلامي سرپيچي مي کنند و در جاي که پاي منافع شان در ميان باشد، اسلام و دستورات اسلامي را ناديده مي گيرند. در فرهنگ اسلامي همواره مسلمانان به کمک و دستگيري از فقرا تشويق و ترغيب شده است. در فلسفه ي اسلامي يکي از حکمت هاي ماه رمضان آگاه شدن از حال فقرا و افراد بي بضاعت جامعه است، مسلمانان در اين ماه با آگاه شدن از مشکلات فقرا، بايد در تلاش از بي بردن فقر در جامعه باشند و تلاش کنند که به فقرا رسيدگي و کمک صورت گيرد. اما در جامعه ي افغانستان بسياري از تاجران ما بجاي اينکه در ماه رمضان به فقرا کمک و همکاري کنند و اندکي دردهاي آنها را تسکين دهند، با افزايش قيمت اجناس و مواد خوارکه در  اين ماه و در آستانه عيد فطر، باعث مي شوند که آنها رمضان را به سختي سپري کنند و در روزهاي عيد هم نتوانند واقعا شاد باشند و به مشکلات زندگي نينديشند.
در اکثر کشورهاي اسلامي در ماه رمضان کنترول بر قيمت ها شديدتر مي شود و حتي تلاش صورت مي گيرد که برخي مواد با قيمت هاي ارزان تري براي مردم عرضه گردد، اما در افغانستان قضيه بر عکس است و شايد تنها کشوري باشيم که در ماه رمضان و در آستانه ي روزهاي عيد قيمت ها افزايش سرسام آوري پيدا مي کنند.
اگر اقتصاد بازار آزاد باعث شده است که دولت نتواند کنترول جدي بر قيمت ها داشته باشد، آيا اخلاق اسلامي و دستوارات ديني نمي تواند تاجران را از افزايش قيمت ها باز دارد؟ آيا لازم نيست تا با پيروي از دستورات ديني، آنها در اين ماه سودي کمتري بر اجناس شان وضع کنند و قيمت اجناس و مواد خواراکه را پايين بياورند تا افراد فقير نيز بتوانند مواد خواراکه مورد ضرورت شان را تهيه بکنند؟
با توجه به شرايط شکننده اقتصادي کشور و وضعيت بد اقتصادي خانواده ها، لازم است تا تاجران و اتحاديه هاي صنفي، با پيروي از دستورات ديني و اخلاقي، از افزايش قيمت ها در بازار جلوگيري کنند و فقرا و مستمندان را با مشکلات بيشتري در آستانه ي عيد سعيد فطر روبرو نسازند و بجاي آن با آنها همکاري کنند تا اندکي از مشکلات شان کاسته شود و آنها نيز بتوانند در کنار خانواده هاي شان روزهاي عيد را با خوشي سپري کنند.