مردم سالاري يکي از مولفه هاي اصلي دموکراسي است. حکومت دموکراتيک يک حکومت مردم سالار است و در آن به خواست هاي مردم پاسخ گفته مي شود. حکومت افغانستان نيز سالها است که از مردم سالاري حرف مي زند و خود را يک حکومت مردم سالار قلمداد مي کند، اما آنچه در عمل ديده شده است کم توجهي به خواست مردم بوده است.
حمله ي روز شنبه به تظاهرات جنبش روشنايي در کابل، حمله به مردم سالاري در کشور بود، مردمي که درست زماني مورد حمله قرار گرفتند که مي خواستند دموکراسي، مردم سالاري و آزادي هاي مدني را در کشور ما به نمايش بگذارند. بعد از اين حمله، تداوم مردم سالاري در کشور نيز با چالش جدي مواجه شده است و حرف زدن از مردم سالاري نيز سخت و دشوار گشته است. آيا با وجود اين همه دهشت که قرباني آن فقط مردم بي گناه هستند، مي توان از مردم سالاري حرف زدن؟ آيا وقتي امنيت جان آدم تامين نباشد، مي تواند به خيابان بيايد و مردم سالاري را به نمايش بگذارد؟
مردمي که روز شنبه به خيابان آمده بودند و مطالبات شهروندي شان را مطرح مي کردند، باورمند به مردم سالاري و دموکراسي بودند و به همين خاطر هم تلاش کردند تا خواست هاي شان را از راههاي دموکراتيک و مسالمت آميز مطالبه کنند و بر آن تاکيد ورزند، اما حمله ي خونبار بر آنها نشان داد که مردم سالاري در کشور ما هنوز مسير دشوار و پرخطري را در پيش دارد و هنوز راه درازي است تا مردم سالار شدن. اين حمله نشان داد که هنوز گروه هاي هستند که پيمان بسته اند تا مردم افغانستان را به خاک و خون بکشانند و هدف حمله هاي تروريستي، انفجار و انتحار قرار بدهند و زندگي را به کام آنها تلخ بسازد.
با سقوط طالبان و روي کار آمدن نظام جديد از طريق برگزاري انتخابات، مسئله مردم سالاري نيز در افغانستان اهميت پيدا کرد. همه به اين باور بودند که افغانستان با تجربه ي دموکراسي بسوي مردم سالاري در حرکت است و ما به زودي شاهد اين خواهيم بود که قدرت در افغانستان مردمي شود و مردم به عنوان صاحبان اصلي قدرت شناخته شود. اين اميدواري بخصوص براي اقليت هاي کشور به وجود آمده بود.
حکومت هاي پيشين افغانستان اکثرا توتاليتر و سلطنتي بوده اند و به همين خاطر مردم اهميتي چنداني نداشته اند. آنها يا فرمان مي بردند و يا اينکه مجبور به فرمان بردن مي شدند. اين وضعيت بخصوص اقليت هاي افغانستان را تحت فشار شديد قرار داده بود و آنها هيچ گاه از حقوق و امتيازات شهروندي برخوردار نبودند و خواست ها و مطالبات شان را نيز نمي توانستند مطرح کنند. اما وضعيت جديد، روزنه ي جديدي را بر روي آنها گشوده بود و آنها اميدوار بودند که در فضاي دموکراتيک زمينه مطرح کردن خواست هاي آنها نيز فراهم مي گردد.
با توجه به همين اميدواري ها بود که انقلاب تبسم و جنبش روشنايي شکل گرفت و محروم ترين مردم افغانستان براي مطرح کردن خواست هاي شان به خيابانهاي کابل آمدند و صداي اعتراض شان را بلند کردند؛ صداي اعتراضي که براي اولين بار بود  که به گونه ي دسته جمعي فرصت مي يافت تا بلند شود.
اما حکومت افغانستان متاسفانه در قبال خواست شهروندان خود بي توجهي کرد. بيش از سه ماه مي شد که اعتراضات ادامه داشت، اما حکومت نتوانسته بود به معترضين پاسخ قناعت بخش بدهد. بي توجهي به خواست شهروندان و همچنان کوتاهي در تامين امنيت معترضين باعث شد که يکي از بزرگترين نمايش هاي مردم سالاري در کشور، به يکي از خونبارترين نمايش هاي خشونت مبدل شود و صدها انسان کشته و زخمي گردد.
مردمي که روزشنبه تظاهرات مسالمت آميز شرکت کردند، باورمند به مردم سالاري بودند، آنها فکر مي کردند که به عنوان شهروندان اين کشور، خواست هاي آنها بايد شنيده شود و حکومت افغانستان به عنوان يک حکومت دموکراتيک مکلف است که به خواست هاي شهروندان خود توجه کند. اما تداوم بي توجهي دولت و ناکامي گفتگوها، باعث شده که هزاران شهروندي که بر عليه تبعيض شعار مي دادند و عدالت مي خواستند، مورد حمله وحشيانه قرار بگيرد و به تعدادي زيادي از شهروندان کشور کشته شود.
اقليت هاي افغانستان و به خصوص مردم مناطق مرکزي در تاريخ افغانستان که گفته مي شود پنج هزارساله است، از تبعيض و توسعه ي نامتوازن رنج برده اند. هيچگاه آنها به حقوق شهروندي شان نتوانسته اند دست پيدا کنند. اعتراضات کنوني به اين خاطر است که تبعيض و تعصب از ميان برداشته شود و عدالت اجتماعي تامين گردد تا همه ي شهروندان کشور به حقوق شهروندي شان دسترسي داشته باشند و توسعه و انکشاف نيز به صورت متوازن در کشور در نظر گرفته شود. به اعتقاد معترضين انتقال لين برق 500 کيلو ولت از باميان به ميدان وردک و کابل، مي تواند از مصادق توسعه ي متوازن به شمار رود و براي بخش عظيمي از محروم ترين مردم افغانستان اميدواري براي پايان محروميت تاريخي بوجود بيايد و زمينه زندگي بهتر را براي شان فراهم کند.
توسعه ي متوازن يکي از مصادق باورمندي به حقوق شهروندي، برابري اجتماعي و عدالت است. حکومت هاي افغانستان تا هنوز توسعه متوازن در پروژه هاي زيربنايي کشور را رعايت نکرده اند و بخش هاي از کشور، از توسعه و انکشاف محروم بوده است. در مناطق مرکزي افغانستان هنوز هيچ پروژه ي توسعوي و انکشافي طرح و اجرا نگرديده است. تمام مردم مناطق مرکزي اميد داشتند که با عبور لين برق 500 کيلو ولت از باميان، بخشي مناطق مرکزي بتواند در مسير توسعه و انکشاف قرار گيرد، اما ديده شد که تلاش هاي مردمي در اين زمينه نيز نتوانست حکومت را قناعت بدهد و به بجاي 500 کيلو ولت برق به باميان، 220 کيلو ولت برق اختصاص داده شد. اين مقدار برق فقط مي تواند مشکل روشنايي خانه هاي مردم باميان را برطرف کند اما هيچگاه آنها را در مسير توسعه و انکشاف قرار نمي دهد.
با وجود که حمله به راهيپمايي جنبش روشنايي نشان داد که مسير مردم سالاري در افغانستان با چالش هاي فراوان روبرو است و داري دشمنان قسم خورده هست، اما ما ناگزيريم که به مردم سالاري تن بدهيم و خواست هاي و مطالبات مردمي را ارج بگذاريم. بازگشت به گذشته و توتاليتر شدن حکومت براي هيچ شهروند کشور قابل قبول نيست و هيچ کس نمي خواهد ديگر به آن وضعيت باز گردد. تنها راه ممکن باورمندي به مردم سالاري و احترام به خواست مردم است.
در جامعه ي که مردم سالاري حاکم باشد، شهروندان آن جامعه، انسان هاي پرسشگر هستند و تصميم هاي حکومت را به چالش مي کشد. آنها نمي توانند بدون دليل منطقي و عاقلانه تمام تصميم ها و سياست هاي سرنوشت ساز حکومت را بپذيرند. به همين خاطر به تصميمات حکومت اعتراض مي کنند و آن را به چالش مي کشند. حکومت بايد بتواند با شيوه هاي دموکراتيک و مردم سالارانه، از تصميم خود دفاع کند و مردم را قناعت بدهد. اما انگار اين فرهنگ هنوز در افغانستان جايگاه خود را پيدا نکرده است و باورمندي قوي نسبت به آن وجود ندارد.
پايداري مردم سالاري اکنون يکي از دغدغه هاي اصلي مردم افغانستان است، پاسخگو ماندن حکومت در قبال خواست و مطالبات مردم نيز يکي از نگراني هاي جدي است. حکومت افغانستان در شرايط کنوني بايد به مردم و شهروندان کشور اين اطمينان را بدهد که مردم سالاري تداوم پيدا مي کند و دست آوردهاي يک و نيم دهه گذشته ي افغانستان حفظ مي گردد.