صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۴ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

رسانه ها و نظارت بر حکومت در عصر دموکراسی

-

رسانه ها و نظارت بر حکومت در عصر دموکراسی

« ني» حمايت کننده رسانه هاي آزاد افغانستان، سخنان رئيس جمهور غني در ميان نيروهاي امنيتي در قول اردوي 209 شاهين را توهين به رسانه ها دانسته است و از رئيس جمهور خواسته است که از رسانه هاي افغانستان عذرخواهي کند. رئيس جمهور غني در سفر روز چهارشنبه اش به شهر مزار شريف، به قول اردوي 209 شاهين رفت و براي نيروهاي امنيتي سخنراني کرد. او در اين سخنراني اش از نيروهاي امنيتي کشور تشکر کرد و گفت به قضاوت هاي رسانه ها بي توجه باشند. رئيس جمهور غني به اين سربازان گفت:« تلويزيون ها را يک طرف بگذاريد، بگذاريد از آنها باد برآيد، از شما بمب مي برآيد».
در اعلاميه ي که از سوي « ني» منتشر شده آمده است: « ني حمايت کننده ي رسانه هاي آزاد افغانستان از رئيس جمهوري کشور مي خواهد تا از مسئولان و کنارکنان تلويزيون ها و خانواده ي مطبوعات کشور معذرت بخواهد.» اين نهاد همچنان گفته است که از يک رئيس جمهور تکنوکرات و تحصيل يافته توقع نمي رفت تا با اظهارات اين چنيني به رسانه ها و در کل به آزادي بيان در اين کشور، اهانت کند. ديده بان رسانه هاي آزاد  افغانستان همچنان تاکيد کرده است که رسانه هاي آزاد افغانستان همانند نيروهاي امنيتي در سنگر مبارزه با تروريسم مي جنگند و در اين راه طي يک و نيم دهه قرباني داده اند و ناديده گرفتن اين قرباني ها از سوي حکومت مايه تاسف است.
انتقادات از سخنان اخير رئيس جمهور غني در حالي مطرح مي شود که  او پيش از اين بارها بر حمايت از رسانه ها و آزادي بيان تاکيد کرده است و حتي گفته است آزادي بيان قابل معامله نيست. همچنان براي اولين بار در تاريخ افغانستان قانون دسترسي به اطلاعات، بخاطر دسترسي بهتر خبرنگاران به منابع اطلاعاتي، از سوي رئيس جمهور غني توشيح گرديد. اما چرا ديدگاه رئيس جمهور در مورد رسانه ها و بخصوص تلويزيون ها، به يکباره 360 درجه تغيير کرد و چنين انتقادي تند و زننده از رسانه هاي ديداري کشور نمود؟
مناسبات رسانه و قدرت همواره پر چالش و پر فراز و نشيب بوده است. همسويي قدرت و رسانه، به تثيب جايگاه حکومت و قدرت سياسي در افکار عامه کمک کرده است، اما از سوي ديگر، عدم هماهنگي قدرت و رسانه، براي منابع قدرت و حکومت ها همواره چالش برانگيز بوده است و توانسته است اعتماد مخاطبان خود را نسبت به حکومت دچار تغيير کند. در افغانستان رابطه ي شفافي بين رسانه و قدرت وجود نداشته است، تنها در يک و نيم دهه ي اخير است که از رسانه هاي آزاد و مستقل بصورت جدي حرف زده مي شود. پيش از آن علاوه بر اينکه رسانه ها به گستردگي امروز وجود نداشته است، اعمال محدوديت و کنترول بر رسانه نيز يک امر عادي بوده است و به رسانه هاي منتقد فرصت ظهور داده نشده است.
در يک و نيم دهه ي اخير، رشد رسانه ها در افغانستان به عنوان يک دست آورد حکومت به شمار مي رود. رسانه ها در  اين دوره، توانسته اند جايگاه ويژه ي در بين مردم افغانستان بخود اختصاص بدهند و مخاطبان خاص خود را پيدا کنند. همچنان نقش آنها در راستاي تامين دموکراسي و مردم سالاري و در کنار حکومت افغانستان در راستاي مبارزه با افراطگرايي، برجسته و برازنده بوده است. اما در کنار اينها، در برنامه هاي  رسانه هاي ديداري و در ستون هاي رسانه هاي چاپي کشور، همواره حکومت با انتقادات جدي مواجه شده است و برنامه هاي حکومت سياسي حکومت همانند گفتگوهاي صلح و برنامه هاي امنيتي حکومت، به چالش کشيده است. در برنامه هاي سياسي تلويزيون هاي کشور، تحليلگران و مفسران سياسي همواره علمکرده حکومت را به مورد انتقاد شديد قرار داده اند و به نظر مي رسد سخنان اخير رئيس جمهور در مورد تلويزيون ها واکنشي باشد در قبال انتقاداتي که در برنامه هاي سياسي تلويزيون ها به آدرس حکومت وحدت ملي مطرح مي شود.
اما از سوي ديگر، انتقاد رئيس جمهور غني از تلويزيون ها و تشبيه محتواي آنها به باد، نشان مي دهد که با وجود افتخار حکومت به رشد رسانه ها، مناسبات قدرت و رسانه در افغانستان هنوز بر پايه ي تعامل شفاف دوجانبه و در راستاي منافع ملي نيست و به باور رئيس جمهور نبايد به قضاوت هاي رسانه ها توجه کرد. رئيس جمهور از انتقاداتي که در تلويزيون ها از حکومت وحدت ملي ميشود خشمگين است و به نيروهاي امنيتي ميگويد، تلويزيونها را کنار بگذاريد از آنها باد مي برآيد.
اما در صورتي که رسانه ها کنار گذاشته شود، نظارت همگاني بر اعمال حکومت چگونه صورت مي گيرد؟ اطلاعات چگونه در دسترس همگان قرار مي گيرد؟ ارتباط ميان دولت و ملت چگونه تامين مي شود؟
نظارت همگاني بر عملکرد حکومت يکي از موضوعات مهم و اساسي در حکومت هاي دموکراتيک و باورمند به مردم سالاري مي باشد. نظارت همگاني زماني مي تواند تحقق پيدا کند که اطلاعات به صورت دقيق، درست و به موقع در اختيار همگان قرار داده شود. در نبود رسانه ها، آگاه کردن مردم از عملکرد حکومت و برنامه هايش و نظارت آنها، سخت و دشوار است و حتي ناممکن مي گردد، اما رسانه مي تواند با گرفتن اطلاعات از حکومت، آنها را به مردم انتقال دهد و همچنان ديدگاههاي مردم به را به مسئولين حکومتي برساند. بنا بر اين رسانه بعنوان يک پل ارتباطي است ميان حکومت و ملت و مي تواند زمينه را براي نظارت همگاني فراهم بسازد و در راستاي بوجود آمدن، پاسخگويي و شفافيت در حکومت کمک کند. اما در صورتي که رابطه ي حکومت با رسانه ها دچار مشکل شود، ارتباط ميان ملت و دولت نيز بصورت درست برقرار نخواهد شد و تاثير آن بر ساير بخش هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي ناگوار خواهد بود.
رسانه ها در جهان کنوني تقريبا بر تمام ابعاد زندگي ما تاثير ميگذارد، اين روزها کمتر کسي را مي توان يافت که بصورت مستقيم و يا غير مستقيم تحت تاثير رسانه ها و متحواي آنها قرار نداشته باشد. از سوي ديگر قدرت نيز همواره براي انسان يک دغدغه بوده است، انسانها همواره براي کسب قدرت و حفظ آن تلاش کرده اند و جنگيده اند. اما قدرت در صورتي که کنترول نگردد و نظارت نشود، بسوي استبداد و خودکامگي به پيش مي رود و به همين خاطر است که در حکومت هاي دموکراتيک نقش رسانه ها  به عنوان ناظر بر اعمال حکومت، برجسته مي شود و به عنوان رکن چهارم به شمار مي رود.
حکومت افغانستان نيز خود را متعهد به ارزشهاي دموکراتيک و مردم سالاري مي داند، بنا بر اين بايد به رسانه هاي جمعي به عنوان ستون فقرات مردم سالاري، احترام و ارج بگذارد و نبايد نقش آنها را در تامين وحدت و همگاهنگي مردم افغانستان ناديده بگيرد. رسانه با نظارت بر اعمال حکومت در واقع به حکومت کمک مي کند تا در ساختار آن پاسخگويي و شفافيت بوجود بيايد و فساد به عنوان يک عامل تباه کننده موثريت برنامه هاي حکومت، از بين برده شود.
حکومت افغانستان در شرايط کنوني بيش از هميشه نيازمند است که رسانه ها را باخود همسو بسازد و با رسانه ها ارتباط خوب و تعامل شفاف داشته باشد. زيرا حکومت اکنون بيش از هر زماني نيازمند اعتماد مردم و همسويي و حمايت  آنها از برنامه ها و پاليسي هايش است و اعتماد و همسويي مردم را تنها از طريق رسانه ها مي تواند به دست بياورد نه در تقابل و کنار گذاشتن آنها.

دیدگاه شما