صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۳۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

عربستان سعودی؛ دوست، دشمن یا هر دو؟

-

عربستان سعودی؛ دوست، دشمن یا هر دو؟

پانزده سال جنگ، نيم تريليون دالرهزينه، جان باختن 150,000 نفر از آغاز جنگ، ايالات متحده تلاش دارد که خود را از اين مخمصه رها سازد. افغان ها را با جنگ شان تنها مي گذارند، افزايش تحرکات طالبان نشان از جاري شدن پول هاي جديدي در اين کشور است. آينده اين کشور با خطر مواجه است، رهبران افغان از کشور قدرتمندي درخواست کمک کرده اند اين کشور مي تواند از دموکراسي نيم بند در اين سرزمين حمايت کند و يا آن را به دامان طالبان بياندازد، اما اين کشور قدرتمند ديگر امريکا نيست، نام اين کشور عربستان سعودي است. عربستان سعودي در منازعات افغانستان نقش حياتي دارد چرا که اين کشور در دو طرف جنگ يعني هم شورشيان و هم حکومت افغانستان حضور دارد. پاکستان متحد قديمي عربستان است، عربستان در زمان تقويت طالبان پشت سر اسلام آباد ايستاده بود. در طول سال ها جنگ، شيوخ ثروتمند و سازمان هاي خيريه اين کشور منبع اصلي مالي شورشيان بود. همزمان، اين کشور بطور رسمي خونسردانه از ماموريت امريکا در افغانستان و دولت افغانستان حمايت مي کند، حتي هنگامي که براي صلح مذاکرات مخفيانه از طرف اين کشور به راه انداخته شد اعتراض کرد. آنها بين اين تناقضات در کشورشان تعادل ايجاد کرده اند که هم بطور رسمي از يک جريان حمايت کنند و از طرفي بطور مخفي و محرمانه از طرف ديگر منازعه پشتيباني کنند. اين بازي دوطرفه، عربستان را قادر مي سازد که بطور رسمي حمايت از طالبان را رد کنند و از آن طرف چشم خود را به کمک هاي مالي محرمانه به طالبان ببندد. نتيجه اينکه سعودي ها  از راه هاي خصوصي و يا مخفيانه به هر نحوي از طالبان حمايت مي کند. 
وزير ماليه سابق طالبان در يک مصاحبه اي با نيويورک تايمز توضيح داد که چگونه در قالب سفر حج سال ها براي جمع آوري پول به عربستان سفر کرده است. طبق گفته هاي ولي نصر مشاور سابق ريچارد هالبروک، سعودي ها به طالبان اجازه داده بودند که از مردم به نام ماليات به زور پول جمع آوري کنند و آنها حتي با تهديد خانواده هاي  صدها هزار کارگر که در عربستان سعودي کار مي کردند پول اخاذي مي کردند. براي اولين بار مقامات طالبان به روزنامه تايمز گفتند که با اينکه سعودي ها حامي مالي طالبان بودند، يک بار مقامات اطلاعاتي عربستان بطور مخفيانه در باره صلح پا درمياني کردند. بنا به گفته تحليل گران و مقامات رسمي، بازي چندگانه سعودي ها در يک جغرافيا يکي از شيوه هاي استراتيژي عربستان در تعقيب منافع شان است. اما اين بازي سعودي ها، دموکراسي شکننده اي که امريکا در طول 15 سال در اين کشور به ارمغان آورده تهديد مي کند و تمامي دست آوردهاي آنها را از بين مي برد. حال امريکا بايد تلاش به خرج دهد که اين کشور را متقاعد سازد به بازي دوگانه پايان دهد و نقش سازنده اي در افغانستان ايفا کند. و همچنين افغانستان متوجه باشد که عربستان براي اين کشور هم دوست  است و هم دشمن.
حالا سوال اين جاست که مقامات افغان که درخواست کمک کرده اند، از کدام عربستان درخواست نموده اند ؟ ترکي الفيصل پادشاه عربستان شخصي که 24 سال در راس آژانس اطلاعات سعودي بوده و بعدا تا زمان بازنشستگي اش در سال 2007 سفير عربستان در امريکا خدمت کرده هر گونه حمايت عربستان از طالبان را رد کرد او در پاسخ ايميلي نوشت « تا وقتي من در حکومت بودم حتي يک ريال به طالبان کمک نشده است» او اضافه کرد که دانيل ال گلاسر دستيار وزارت خزانه داري امريکا درماه جون در کنگره امريکا شهادت داده است که کشورعربستان اقدامات سختگيرانه اي را براي جلوگيري از ارسال پول به تروريستان به اجرا گذاشته است.  محمد حنيف اتمر مشاور رياست امنيت ملي افغانستان در يک مصاحبه اي گفت ما مي دانيم و سال ها اين کمک هاي مالي صورت گرفته، اين کمک ها ماشين جنگي تروريست  در منطقه را حفظ مي کند و بايد متوقف گردد. جان کري وزير امور خارجه امريکا مي گويد عربستان هنوز يکي از تامين کننده منابع مالي شورشيان هست و به همين علت شورشيان وجود دارد.
ولي نصر يکي از مشاورين سابق امريکا در جايي اظهار داشت که عربستان سعودي براي مقابله با رقيب خود ايران به استراتيژي گسترش ديوار افراط گرايي در جنوب و مرکز آسيا دست زده است. رقابت بين اين دو کشور شدت يافته است. با خروج امريکا از افغانستان هر طرف مي کوشند سرنوشت اين کشور را بدست گيرند. طبق گفته هاي مقامات  افغان کمکي در حدود يک ميليارد دالر به طالبان شده است.
در ماه هاي اخير طالبان با 40,000 جنگجو در هشت ولايت حملات هماهنگي انجام دادند . عربستان به دولت افغانستان پيشنهاد کمک هاي دفاعي و انکشافي داده است در حالي که شيوخ سعودي و کشورهاي عرب خليج فارس ميلياردها دالر را به صورت خصوصي  به سازمان ها و شبکه هاي اجتماعي سني مذهب توزيع کرده است از جمله ساخت و ايجاد مدرسه هاي ديني  و دانشگاه ها براي تغيير نسل بعدي افغان ها مطابق خواست شان. آقاي نصر، در حال حاضر رئيس دانشگاه جانز هاپکينز دانشکده مطالعات پيشرفته بين المللي، در يک مصاحبه تلفني گفت افغانستان براي سعودي ها دوباره دل چسب شده است ، افغانستان براي آنها مهم است، به همين دليل است که آنها در دهه 1980 ، خيلي سرمايه گذاري کردند، و آنها حالا خود را بيشتر در اين کشور در گير مي سازند. هفت سال حکومت ديني طالبان پايان دردناکي داشت.
حکومت طالبان در تلافي حملات 11 سپتامبر توسط امريکا سقوط کرد. آغا جان معتصم  وزير ماليه طالبان در يک مصاحبه اي گفت که او با پوشيدن لباس داکتر خود را در قالب داکتر صليب سرخ معرفي و توانست با آمبولانس از مرز گذشته و به پاکستان بگريزد. او و ساير رهبران طالب در کويته پاکستان گرد هم آمدند و دوباره سازماندهي کردند و تا بحال اين شورشگري ادامه دارد. معتصم مسئول کميته مالي و جمع آوري پول شد. عربستان سعودي اولين جاي براي جمع آوري پول براي او بود. عربستان کشور ثروتمند داراي منابع عظيم نفتي است و همچنين مکان مقدس مسلمانان در اين کشور قرار دارد رهبران طالبان از شيوخ پولدار، بنيانگزاران گروه هاي افراطي مسلمان  و دونرهايي که از ساير کشورها براي مناسک حج مي آمدند پول دريافت مي کردند. معتصم بين سال هاي 2002 تا 2007 سالي دو يا سه مرتبه به عربستان مسافرت مي کرد نه فقط براي زيارت بلکه براي جمع آوري پول براي طالبان. معتصم مي گويد افراد  زيادي هم براي عمره و هم براي حج از کشورهاي مختلف مي آمدند از شيوخ سعودي هم مي آمدند و من براي جنگ از آنها طلب کمک مي کردم. اين فقط سعودي ها نبودند که به ما کمک مي کردند از کشورهاي ديگر هم به ما کمک مي کردند، عربستان فقط جايي بود که مي توانستيم آنها را از نزديک ببينيم. اين پول به روش هاي مختلفي بدست طالبان مي رسيد يا از طريق بانک پاکستاني نزديک به منطقه طالبان در پاکستان يا از طريق سيستم حواله.
طبق گفته هاي رحمت الله نبيل رييس سابق امنيت ملي افغانستان، سال گذشته خانواده هاي اعضاي القاعده را با شمش هاي طلا دستگير کرده اند که از شرق افغانستان وارد خاک شده بودند. بارنت روبين که به عنوان مشاور ايالات متحده در امور افغانستان و پاکستان کار مي کرد گفت مقامات سعودي مي گويند نمي توانند همه مسلمان هاي که هر ساله به عربستان مي آيند کنترل کنند. يک مقام امنيتي سعودي که خواست نامي از وي گرفته نشود گفت طالبان با پاسپورت و نام جعلي پاکستاني مي آيند و براي سعودي ها ناشناخته هستند. درخواست امريکا از عربستان باعث کاهش اين کمک ها شد. ويکي ليکس فاش کرد که در سال 2009 مقامات امريکايي از عربستان گله کرد که طالبان و گروه هاي افراطي طي مراسم حج ميليون ها دالر پول جمع آوري کردند. در دسمبر سال 2009 در يک تلگرافي هيلاري کلينتون اظهار کرده است که عربستان يکي از اصلي ترين تمويل کنندگان مالي گروه هاي تروريست در جهان است. تلگراف ها در دوره ريچارد هالبروک که به عنوان فرستاده ويژه افغانستان و پاکستان کار مي کرد صورت گرفته است او بدنبال محدود کردن منابع مالي طالبان بود  هالبروک در سال 2010 فوت کرد.
کمک هاي مالي عرب هاي خليج ادامه دارد در کنار طالبان حال به گروه هاي جديدي به نام دولت اسلامي يا داعش هم کمک مي شود. در يک ايميلي از خانم کلينتون در سال 2014 که به بيرون درز کرده است وي به حکومت قطر و عربستان توضيح مي دهد که کمک هاي مالي و تسليحاتي مخفيانه اي از اين کشورها به داعش و گروه هاي افراطي صورت مي گيرد. هيلاري نوشته است که کمک هاي مالي بر سر به کنترل گرفتن جهان اسلام به رقابت بين قطر و عربستان تبديل گشته است. در ماه رمضان ،سپتامبر سال 2008  عبدالله پادشاه عربستان مهماني افطاري پر زرق و برقي را براه انداخته بود، اما اين افطار يک افطار معمولي نبود. اين ضيافت علامت مهمي را نشان مي داد و آن علاقه شخصي پادشاه عربستان به پروسه صلح در افغانستان بود در ميان مهمانان مقامات رسمي افغان ، بزرگان و اعضاي سابق طالبان حضور داشتند. در عرض يک ماه مقامات اطلاعاتي عربستان در بندر جده درياي سرخ در يک مکان تحت کنترل شديد بزرگان طرف هاي درگير را براي دست يافتن به صلح در کنار هم گرد آورده بود. معتصم همان مردي که براي شورشيان طالبان پول جمع آوري مي کرد در اين جلسه به عنوان نماينده طالبان شرکت داشت. در طرف ديگر برادر حامد کرزي، فرستاده حامد کرزي ريس جمهور افغانستان که مذاکرات را تحريم کرد، قيوم کرزي بود. در طول سه روز بحث و گفتگو گاهي دو طرف شاخ به شاخ مي شدند که سعودي ها آنها را دوباره به ميز مي کشاندند. تلاش صلح در سال 2006 شروع شد و اين کار به ابتکار عبدالله انس الجزايري که 10 سال در مقابل شوروي ها در افغانستان جنگيده بود صورت گرفته بود. انس در يک مصاحبه اي گفت وقتي تمايل عربستان به ميانجگري به عنوان کشور ثالث را دريافتم اين تصميم را گرفتم، عربستان کشوري که دو شهر بسيار مقدس را در خود دارد و در طول جنگ شوروي با مسلمانان بوده است بهترين مکاني است که گفتگوي صلح در آن انجام شود.

دیدگاه شما