کابل، ديروز ليست مفصلي را از مراکز آموزشي و چهره هاي گروه طالبان و شبکه ي حقاني که در قلمرو پاکستان عليه منافع افغانستان فعاليت دارند، در اختيار اسلام آباد قرار داد. آن گونه که وزارت خارجه افغانستان مي گويد، در اين ليست، تمامي مشخصات، نشاني ها و آدرس هاي دقيق 32 مرکز آموزشي گروه هاي تروريستي و 85 نفر از رهبران و چهره هاي گروه طالبان و شبکه ي حقاني و ديگر گروه هاي تروريستي در اختيار اسلام آباد قرار داده شده است. در مقابل، پاکستان نيز پس از حمله هفته گذشته بر يک زيارتگاه در اين کشور، ليست 76 نفري از چهره هاي تروريستان را در اختيار دولت کابل قرار داد.

در تبادله ليست ها، از سوي هر دو حکومت، خواست مشترکي وجود دارد: اقدام عملي عليه لانه هاي تروريستان، بازداشت افراد شامل ليست و تحويل دهي آن به هر دو حکومت. تا اين جاي کار، اقدامات هر دو حکومت، واکنشي است تا واقعي و اقدام جدي ــ عملي. تجربه نشان داده است، هر باري که پاکستان از ناحيه گروه هاي تروريستي صدمه ديده، اقدامات واکنشي تندي را روي دست گرفته است. به گونه مثال، در سال 2014، وقتي که تحريک طالبان پاکستاني (تي‌ .تي.پي) مکتب نظامي پيشاور را هدف قرار داد که در پي آن دانش آموزان زيادي جان داد، پاکستان براي مدت کوتاهي حملات نظامي را در مناطق قبايلي شدت بخشيد. اما نتيجه اين اقدام آن شد که شماري از افراد گروه عامل حمله، خاستگاه خود را ترک و در مناطق شرقي افغانستان فرار کنند. اين کار باعث شد که اين چهره هاي فراري، حملات خود را در نقاط مختلف افغانستان افزايش دهند. هزينه ي اين اقدام پاکستان را کابل پرداخت؛ ولي نه به امنيت پاکستان انجاميد و نه هم لانه هاي عامل حمله مکتب پشاور از خاک اين کشور برچيده شد.

با آن که حکومت هاي کابل و اسلام آباد، با وجود مخالفت هاي جدي، توافق نامه تبادل اطلاعات استخباراتي را در سال 2015 به امضا رساندند، ولي به نظر مي رسد که اين توافق نامه صرف در حد متن روي کاغذ باقي مانده است و هر دو حکومت، به دليل تنش هاي سياسي، از مفاد آن استفاده نتوانسته اند و يا نخواسته اند که استفاده کنند. در عوض، هر دو حکومت به تبليغات رسانه اي عليه هم ديگر پرداخته اند، تا جايي  منجر به نفرت پراکني ميان ملت هر دو کشور شده است. چنانچه در ماه قوس سال جاري، رييس جمهور غني در نشست قلب آسيا که در هند برگزار شد، عليه پاکستان سخنراني کرد و رسانه‌ هاي پاکستاني نيز با کاربرد واژه هاي رکيک عليه افغانستان سخن راندند. در کنار آن، حکومت کابل، با هر حمله اي که شهر کابل و ديگر نقاط کشور انجام شده، حکومت پاکستان را مقصر دانسته است و چند باري نيز ليست هايي را از چهره هاي تروريستان که آن ها را عامل حمله دانسته در اختيار اسلام آباد قرار داده است. اين کار هيچ مفادي را در پي نداشته است.

حمله ي روز پنجشنبه در ايالت سند پاکستان بر زيارتگاهي در اين کشور که منجر به کشته شدن نزديک به 90 نفر و زخمي شدن 340 نفر گرديد، چرخش جديدي را در سياست هاي کابل و اسلام آباد به بار آورده است. پاکستان مرزهاي خود را با افغانستان بست و حملات مسلحانه اي را در قلمرو افغانستان به هدف نشانه گرفتن پناه گاه هاي عاملان آن حمله، انجام داده است. واقعيت اين است که اين اقدامات پاکستان نمي تواند يک اقدام بنيادي براي پيش گيري از حملات اين چنيني در آينده باشد. در عوض، افغانستان در پي اقدامات اسلام آباد، خواست مشخصي را مطرح کرده و هشدار اقدام هاي قانوني بين المللي را به حکومت مقابل، به پيش کشيده است. در گذشته، تمامي عکس العمل هاي حکومت کابل، هميشه با موضع ضعيف، خلق حساسيت ها در ميان مردم و واکنش ها صرف در حد حرف بوده است. آنچه در کنار ارايه ليست چهره هاي تروريستي و مراکز آموزش بنياد گرايي و افراطيت و حمايت از گروه هاي تروريستي، به پاکستان به پيش کشيده شده، در صورت بي توجهي اسلام آباد به چنين خواست ها، افغانستان گزينه ي درج شکايت در شوراي امنيت سازمان ملل را روي دست گرفته است. اين اقدام افغانستان از مجراي قانوني مي تواند اهرم فشاري بر اسلام آباد باشد تا اين کشور را وادار سازد که دست از حمايت گروه هاي تروريستي بردارد و در غير آن مطابق پاليسي ها و قوانين بين المللي، تحريم هايي عليه آن وضع شود.

موجوديت مدارس بنيادگرايي در پاکستان و بي توجهي اين کشور به فعاليت اين ها، تهديد جدي براي افغانستان، پاکستان و ديگر کشورهاي منطقه است. موجوديت چنين مدارس ديني، بر هيچ کسي پوشيده نيست. اين مدارس در پاکستان تاريخ به درازاي تاريخ خود پاکستان دارد و حکومت اين کشور، در گذشته از موجوديت اين ها منفعت برده است و براي شان منفعت استراتژيک داشته است. چنانچه که فعاليت مدارسي چون ديوبندي، حقاني ... پس از جدايي پاکستان از هند در سال هاي بعد، با ايدئولوژي جهاد خارجي در سايه حکومت پاکستان فعاليت دارد. بر اساس ايدئولوژي جهادي اين مدارس، آزاد سازي مسلمانان در بيرون از قلمرو خاک پاکستان از جمله افغانستان، اولويت دارد. در گذشته اين مدارس براي پاکستان تهديدي نبود اما اکنون اين مدارس نه تنها که براي کشورهاي منطقه مثل گذشته، بلکه براي خود پاکستان نيز به تهديد جدي تبديل شده است و عملا از اين کشور، قرباني مي گيرد. رهبران گروه طالبان، شبکه ي حقاني و ديگر گروه هاي اسلام گرا، شاگردان همين مدارس هستند. ليستي را که وزارت خارجه افغانستان در اختيار پاکستان قرار داده، 32 مدرسه ي آموزشي تروريستي را در بردارد که در 3 ايالت پاکستان قرار داد. ايالت هاي بلوچستان، سند و خيبرپختونخواه، پناه گاه هاي گروه هاي اسلام گرا به شمار مي روند.

تجربه نشان داده است که حمايت از گروه هاي ايدئولوژيک بهره بري از آن ها در سياست هاي کشورها، نتايج ويرانگري را در پي دارد. اکنون پاکستان، افغانستان و ديگر کشورهاي منطقه، هزينه ي چنين سياست را مي پردازد. لازم است که پاکستان در سياست هاي خود در قبال گروه هاي تروريستي بازبيني کند و دست از حمايت اين ها بردارد و انتظار مي رود افغانستان نيز براي پايان بخشيدن وضعيت کنوني، اقدامات احساسي، غيرواقعبينانه را کنار گذاشته و با استفاده از مجراهاي قوانين بين المللي اقدامات مسالمت آميزي را روي دست گيرد و آن را پيگيري کند.