آزادي بيان و رسانه ها يکي از مهمترين دست آوردهاي حکومت افغانستان در يک و نيم دهه گذشته بوده است. در آغازين روزهاي سقوط گروه طالبان، هيچ رسانه‌ي داخلي فعال نبود، اما اندک اندک، رسانه ها آغاز به کار کردند و اکنون ده‌ها رسانه‌يي چاپي، صوتي، تصويري و ديجيتالي در کشور فعاليت مي کند.
رشد رسانه‌ها در افغانستان هرچند پر چالش، سخت و دشوار بوده است، اما نشان مي دهد که تعهد در برابر آزادي بيان و آزادي رسانه ها از سوي حکومت و نهادهاي رسانه‌يي کشور وجود داشته است. اما مهمترين بازيگر ميدان آزادي بيان در افغانستان، خبرنگاران بوده اند. خبرنگاران با تمام چالش ها مبارزه کردند و سرسختانه براي آزادي بيان نوشتند و گفتند.
آزادي بيان و رسانه ها را مي توان محصول کار جمعي شهروندان، رسانه ها و حکومت افغانستان دانست. آزادي بيان بدون تعهد حکومت و نهادهايي رسانه‌يي و حمايت مردم بدست نمي آمد. مردم افغانستان از رسانه ها و آزادي بيان حمايت قدرتمند کردند و همواره با رسانه ها همکار بوده اند.
خبرنگاران همچنان که نياز به حمايت مردمي دارند، در قبال مردم و افکار عامه مسئوليت نيز دارند. در واقع خبرنگاري يکي از دشوارترين مسئوليت ها است. نتيجه‌ي کار يک خبرنگار تاثير مستقيم بر اذهان عامه و سرنوشت يک جامعه دارند. مردم بر اساس اطلاعاتي که توسط خبرنگار تهيه مي شود، از اوضاع سياسي، اجتماعي و اقتصادي کشور شان آگاه مي شوند و محاسبات شان را انجام مي دهند؛ در صورتيکه خبرنگار با دقت و مسئوليت پذيري کارش را انجام ندهد، مي تواند افکار عامه را به بيراهه بکشاند.
با وجود دست آوردهاي مهم رسانه‌هاي کشور، اما کار خبرنگاري در افغانستان کمتر بصورت حرفه‌اي انجام مي شود و اصول اوليه خبرنگاري توسط بسياري از رسانه‌هاي چاپي، صوتي، تصويري و ديجيتالي رعايت نمي گردد. دقت و بي طرفي يکي از اصول مهم در کار خبرنگاري است، اما متاسفانه ديده شده است که بسياري از رسانه‌ها دقت و بي طرفي لازم را در نشر خبرها ندارند.
تلاش براي حرفه‌اي شدن، يکي از ضرورت هاي اساسي رسانه ها و خبرنگاران کشور است. اين امر تنها با آموزش درست، تعهد کاري و تجربه امکان پذير است. متاسفانه آموزش خبرنگاري در کشور بصورت درست صورت نمي گيرد و دانشکده‌هاي خبرنگاري کشور از مواد درسي بروز شده و مطابق استندردهاي جهاني، استفاده نمي کنند به همين خاطر نتوانسته در بهبود کار خبرنگاري در کشور، مؤثر واقع شوند. بروز رساني مواد درسي دانشکده هاي خبرنگاري يکي از ضرورت ها است و بايد به آن توجه جدي صورت گيرد، همچنان رسانه‌ها بايد دوره‌هاي آموزشي کوتاه مدت را براي کارمندانش داير کند و آنها را با کار حرفه‌اي خبرنگاري آشنا کنند.
از سوي ديگر، خبرنگاران افغانستان با چالش‌هاي جدي مواجه هستند. عدم دسترسي به اطلاعات دقيق و موثق يکي از عمده ترين چالش در برابر کار خبرنگاران و بخصوص ژورناليزم تحقيقي است. با توشيح قانون دسترسي به اطلاعات از سوي رئيس جمهور، اميدواري ها براي دسترسي به اطلاعات دقيق و فراهم شدن زمينه مناسب براي تهيه گزارش هاي تحقيقي، افزايش يافته بود، اما متاسفانه هنوز اين قانون بصورت درست عملي نمي گردد. توشيح قانون دسترسي به اطلاعات از سوي رئيس جمهور، يک گام مهم در تاريخ رسانه‌هاي کشور بود و تطبيق دقيق و درست آن، مي تواند کار خبرنگاران را در راستاي اطلاع رساني دقيق و موثق، کمک فراوان بکند.
امنيت نيز يکي از مهم ترين چالش ها در برابر کار خبرنگاري در افغانستان بوده است.خبرنگاران در افغانستان از مصؤنيت جاني برخوردار نبوده اند و در هنگام تهيه خبر بصورت مستقيم در معرض خطر قرار داشتند. طرف هاي درگير جنگ در افغانستان متعهد به حفظ جان خبرنگاران و مصؤن بودن آنها نبوده اند و به همين خاطر خبرنگاري يکي از خطرناکترين شغل ها در افغانستان بوده است.
حکومت افغانستان تا کنون نتوانسته است امنيت جاني خبرنگاران را تامين بکند و تهديدها عليه خبرنگاران را کاهش دهد. اما ايجاد کميته مصؤنيت خبرنگاران در کابل  ولايات يکي از گام‌هاي مهم در راستاي تامين امنيت خبرنگاران است. حکومت تلاش کرده است تا بخش هاي مختلف امنيتي در قسمت تامين امنيت خبرنگاران متعهد شود و به پرونده‌هاي خشونت عليه خبرنگاران رسيدگي صورت گيرد. اما چالش‌هاي امنيتي همچنان ثبات سياسي و آينده‌ي کشور را تهديد مي کند، کار خبرنگاري را را نيز تهديد مي کند و با چالش مواجه مي سازد. تهديدهاي امنيتي مي تواند بر اطلاع رساني دقيق از سوي خبرنگاران و رسانه ها تاثير منفي بگذارد و در بسا موارد مانع اطلاع رساني شود.
عدم مصؤنيت و ثبات شغلي يکي ديگر از مشکلات کار رسانه‌يي در افغانستان است. يک خبرنگار وقتي کار را در يک رسانه شروع مي کند، هيچ اطميناني وجود ندارد که بتواند بصورت دايمي و يا دراز مدت شغلش را در آن رسانه ادامه دهد. صاحبان رسانه در افغانستان اکثر اوقات با کارمندان شان بصورت غير حرفه‌اي برخورد ميکنند و هيچگونه امتيازي به کارمندان شان قايل نيستند و هر وقت که خواسته باشند مي توانند يک خبرنگار را از کار برکنار کنند.  بسياري از خبرنگاران از بيکاري پنهاني رنج مي برند و ماهها در يک رسانه مشغول کار هستند اما مديران رسانه به دلايل مختلف از پرداخت معاش آنها شانه خالي مي کنند.
عدم ثبات و امنيت شغلي، آينده ي خبرنگار را در حالت ابهام قرار مي دهد و باعث مي شود که خبرنگار همواره با ترس از دست دادن شغل زندگي کند و اين مي تواند مانع خلاقيت و کار حرفه‌اي خبرنگار شود.
رسانه ها بعنوان رکن چهارم يک نظام دموکراتيک نيازمند تقويت و حمايت است. حکومت افغانستان بعنوان يک حکومت دموکراتيک، موظف است که آزادي رسانه ها و زمينه را براي رشد و فعاليت آنها فراهم سازد و مصونيت شغلي و جاني خبرنگاران را تضمين کند. انتظار مي رود در سال نو خورشيدي حکومت وحدت ملي برنامه هاي جدي براي براي حفظ جان خبرنگاران روي دست بگيرد و خشونت ها عليه خبرنگاران کاهش دهد يابد.
آگاهي دهي دقيق و شفاف درباره وضعيت کشور و مشکلات آن به شهروندان يکي از وظايف اصلي حکومت است و اين زمينه را تنها رسانه ها مي تواند فراهم کند. درصورتي که رسانه ها نتوانند به اطلاعات دقيق و شفاف دسترسي داشته باشند، شهروندان نيز از وضعيت کشور آگاه نخواهند شد. عدم آگاهي شهروندان از کارکردهاي حکومت مي تواند زمينه را براي فساد بيشتر در چوکات حکومت مهيا سازد؛ زيرا افکار عمومي بعنوان يک عامل فشار مي تواند حکومت را وادار سازد که شفافيت را در عملکردش رعايت کند و از فساد دوري کند؛ در صورت غياب اين عامل، هيچ گزينه ي ديگري براي فشار بر حکومت وجود ندارد و ارابه ي فساد همچنان رو به جلو خواهد چرخيد.