بدون شک رقابت هاي منطقوي هند، چين، پاکستان و روسيه اوضاع متزلزل موجود افغانستان را بيشتر مغلق ميسازد. با ظاهر شدن آثار دوباره دايره جديد جنگ سرد،‌ کشورهاي منطقه به شمول افغانستان و پاکستان در شرف داخل شدن به يک ماجراي جديد است. اين در حاليست که اين کشورها با تغير مواضع و جهت ها در صدد دوباره زنده ساختن جنگ سرد به ميزباني افغانستان اند.
گرمي روابط روسيه و پاکستان
با سفر اخير ريس ستاد ارتش روسيه آغاي جنرال اسراکوف با هيات نظامي اين کشور به مناطق وزيرستان شمالي، به گرم شدن روابط بين دو کشور بخوبي ميتوان پي برد. به گفته بريد جنرال ساد محمد اتشه بازنشسته نظامي پاکستان درافغانستان، سفر اخير خيلي جالب و در ضمن غير معمول است. به گفته او اين اولين گام در گرم شدن روابط بين دو کشور نمي باشد.
قبلا در سپتامبر 2016 حدود 200 تن از نيروهاي نظامي روسي و پاکستاني تمرينات مشترک نظامي را تحت نام دوستي براه انداختند، اين در حالي بود که نيروهاي بحري هر دو کشور نيز تمرينات مشابه را زير عنوان  بارندگي عربي در سالهاي 2014 و 2015 براه انداخته بودند.
حين جهاد در افغانستان، پاکستان بعد از سالهاي 1980 صرف زمينه ديدارهاي نهادهاي ملکي و نظامي آمريکا را درين مناطق مرزي مهيا کرده بود، دليل عمده آن همانا کوشش‌هاي هر دو کشور در مهار کردن قشون سرخ  در همسايگي پاکستان بود. اما پرسش اينجاست که چگونه پاي هيات نظامي روسي به اين مناطق ميرسد؟ پاکستان درين اواخر در يک اقدام بي سابقه حدود 13000 کيلومتر را از وجود دهشت افگنان درين مناطق قبايلي اش پاک ساخت، ‌با آنهم روسيه هيچگاهي حامي سياست‌هاي  پاکستان در نبرد عليه دهشت فگنان در گذشته نبوده است.
به گمان اغلب هدف پاکستان از دعوت کردن هيات روسي و بازديد شان از مناطق مرزي اين کشور با افغانستان جلب توجه بيشتر آمريکايان بوده باشد، در پهلوي اينکه پاکستان چين را نسبت به همه دوست و متحد واقعي خود ميداند درعين زمان اسلام آباد در اين اواخر روابط اش را با ترکيه و روسيه نيز به‌گونه بي‌سابقه گسترش داده است. مثال خوب هم ملاقات راحيل شريف رئيس ستاد اسبق ارتش اين کشورقبل از بازنشستگي با مقامات کليدي اين دو کشور مي‌باشد.
به گفته تحليلگران پاکستاني شکل گيري روابط تازه در منطقه باعث نزديکي و ايتلاف جديد کشورهاي پاکستان، چين، روسيه و به گمان اغلب ترکيه خواهد شد.
روسيه و طالبان
براي اولين بار جنرال جوسف وتل قوماندان عمومي نيروهاي مرکزي آمريکايي در جريان جلسه استماعيه‌اش در کميته تسليحاتي کانگرس از تلاشهاي روسيه براي احياي دوباره نفوذش در افغانستان ابراز نگراني کرد. قابل ذکر است که روسيه قبلا نيز با تدوير جلسات متعدد درپي جتسجوي راه حل به قضيه افغانستان بوده، برنامه ريزي روي تدويريک جلسه بزرگتر با اشتراک کشورهاي‌ آسيايي مرکزي، پاکستان، ايران، چين،‌ هند و افغانستان به شمول اشتراک احتمالي هيات ناظر طالبان  در اواسط ماه آپريل سال جاري در مسکو در حال تکميل شدن است.
قابل ذکر است که تامين ارتباطات روس‌ها با طالبان افغان چيز نو نبوده اما اين روابط بعد از کشته شدن ملا منصور رهبر طالبان توسط پهپهادهاي آمريکايي در بلوچستان در ماه مي 2016 و انعکاس آن در مطبوعات بيشتر، مطرح گرديد. دريکي از اين تماسها آغاي ضمير کابلوف نماينده خاص ريس جمهور پوتين به افغانستان تقاضاي کنار آمدن دولت افغانستان با طالبان را به آغاي حنيف اتمر مشاور امنيت ملي افغانستان گوش زد کرد.
از ديد تحليلگران افغان، گرم شدن روابط روسيه با طالبان بيشتر روي دو دليل عمده مي‌چرخد. اول اينکه روسيه از خطر نفوذ احتمالي گروه داعش به امنيت ملي اش ترس داشته و افغانستان را منحيث تخته خيز اين گروه به اقمار اسبق اش ميداند، از جانب ديگر کنار زدن اش در مذاکرات صلح افغانستان موسوم به گروه چهار که قبلا توسط ايالات متحده، چين، پاکستان و افغانستان براه انداخته شده نيز مسکو را نگران ساخته است.
به گفته آقاي سميع يوسفزي ژورنالست پاکستاني طالبان  نيز با نزديکي به روسيه در صدد پيدا کردن يک متحد قوي بين المللي بوده، مخصوصا بعد از کشته شدن ملا منصور در پاکستان، يک عده از طالبان به نيت اين کشور شک برده و بيشتر متمايل به تحکيم روابط با ايران و روسيه کمر بسته اند.
اما اينجا در کابل مقامات افغاني از نزديکي پاکستان با روسيه منحيث يک تکتيک جديد اين کشور براي رسميت بخشيدن به داعيه طالبان در سطح بين المللي ياد مي کنند.
مثلث تبه‌کار
با بازشدن در ورودي مرز تورخم، هزاران افغان گير مانده بي صبرانه وارد کشور شان شدند. اين مرز بنابر حملات خونين تروريستي در شهرهاي مختلف پاکستان حدودا يکماه بروي مسافران بسته بود. نظاميان پاکستاني بعد از اين حملات انگشت انتقاد را بر افغانستان وارد کرده و حلقات خاص را در خاک اين کشور مسئول اين حملات قلمداد کرد. اين در حاليست که نظاميان پاکستاني همواره سازماندهي اين حملات را به کمک حلقات جاسوسي افغان و هند ربط داده و موجوديت رهبر فراري طالبان پاکستاني ملا فضل الله را در مناطق شرقي افغانستان انتقاد مي‌کنند. در عين زمان افغانستان نيز از حمايت نظاميان اين کشور از گروه هاي مخل امنيت افغانستان شاکي بوده و از دادن پناه گاه امن به گروه حقاني،  شوراي کويته در اين کشور ناراض است.
متاسفانه افغانستان ناخواسته به ميدان رقابتهاي کشورهاي اتمي هند و پاکستان تبديل شده که هردوي آن در پي قدرت نمايي در اين کشور اند. بخصوص بعد از اعلام دولت مودي مبني بر دادن تسلحيات نظامي به افغانستان، پاکستان بيشتر از پيش نگران شده است.
ناگفته نبايد گذاشت که باوجود اين همه انتقادها، نگراني عمده پاکستان از موجوديت حلقات ضد امنيت ملي اين کشور در افغانستان بوده و چون اين کشور بر تقاضاهاي مکرر افغانستان مبني بر هدف قرار دادن و متلاشي کردن گروه حقاني و شوراي کويته اعتنا نکرده است، جانب افغاني نيز به خواست هاي بالمثل اين کشور مبني بر هدف قرار دادن ملا فضل الله رهبر گروپ طالبان پاکستاني، منگل باغ و عمر خالد خراساني که گمان ميرود در مناطق شرقي اين کشور مخفي شده باشند  پشت پا زده است.  
اکنون روابط افغانستان و پاکستان درچه حد قرار دارد؟
روابط بين دو کشوربيشتر در سال هاي اخير حکومت حامد کرزي به وخامت گراييد. اما بعد از اينکه ريس جمهور محمد اشرف غني نه تنها خلاف عرف معمول به ديدار جنرال هاي پاکستاني به مرکز فرماندهي نظاميان پاکستاني شتافت و در عين حال عليرغم منتقدين داخلي در يک اقدام بي سابقه تعداد از دانشجويان نظامي کشور را غرض تعليمات نظامي به اين کشور فرستاد، گمان ميرفت روابط بين دو کشور به مرور زمان بهبود يابد. اما متاسفانه در پي بي‌ميلي پاکستان از حاضر کردن طالبان به ميز مذاکره با دولت افغانستان و وقوع چندين حمله پي‌هم تروريستي در کابل و شهرهاي ديگر افغانستان توسط طالبان، بخصوص به تعيقب فاش شدن خبر مردن ملا محمد عمر رهبر اين گروه در سال 2013 در پاکستان، به اين ماه عسل بين دو کشورنقطه پايان گذاشته شد.
علي‌رغم ديدار مشاور امنيت ملي افغانستان و مشاور امور خارجي صدر اعظم پاکستان درمارچ سال جاري در لندن، در بهبود راوبط بين دو کشور کدام تغيير قابل ملاحظه رونما نگرديده. نهايتا تا زمانيکه پاکستان اقدامات عملي را عليه شوراي کويته و گروه حقاني روي دست نگيرد، بعيد است جانب افغاني عمل باالمثل را عليه ملاي پاکستاني در خاکش اتخاذ نمايد.
از آن به بعد روابط بين دو کشور سير نزولي داشته تا آنجايکه دولت افغانستان و هند به رغم احتجاج از برخوردهاي دوگانه پاکستان در برابر دهشت افگني از اشتراک در کنفرانس سارک در اسلام آباد ابا ورزيدند. بعدا بستن يک جانبه مرز توسط پاکستان در ماه جون 2016 و متعاقبا در فبروري سال جاري و راکت پراگني اين کشور بر ولايات شرقي افغانستان روابط بين دو کشور را به پاين ترين سطح آن تقليل داده است.
چين منحيث يگانه عامل ثبات
کشور چين با شعار يک راه، يک کمربند بدون شک مي تواند منحيث يگانه عامل ثبات در منطقه عمل کرده بخصوص با دادن 57 مليارد دالر به پاکستان نيازمند تامين امنيت براي پيش‌برد اهداف اقتصادي اش در منطقه است. برخلاف روسيه، ايران و پاکستان، چين تا حال از مداخله در امور افغانستان ابا ورزيده و اکثريت افغانها بشمول طالبان نسبت به ساير کشورهاي همسايه از حسن نيت چين استقبال کرده و بر آن اعتماد دارند. در پهلوي اين ديد اقتصادي به منطقه، چين کما کان از شيوع افراطيت به ايالت نسبتا ناآرام مسلمان نشين سينک يانگ نگران بوده و با درنظرداشت روابط نزديکش با پاکستان ميتواند از نفوذش در ترغيب نظاميان پاکستاني مبني بر همکاري در پروسه صلح با دولت افغانستان ممد واقع شود.
با تاکيد به محتواي يکي از نوشته هاي سال 2001 ام ، دخالت مستقيم ايران و روسيه به وخامت اوضاع در افغانستان افزوده و دارد ايالات متحده آمريکا و متحدانش را بيشتر نگران ميسازد.
از طرف ديگر با وجود ادعاي طالبان مبني بر کنترول 45 در صدي در افغانستان و سقوط ولسوالي سنگين در ولايت هلمند بدست اين گروه،‌ اين گروه قابليت تصاحب شهرهاي بزرگ در افغانستان را ندارد.
يگانه راه حل منطق بحران افغانستان به نظر آغاي افراسياب ختک سياستمدار معروف پاکستاني حمايت از يک پروسه صلح افغاني بوده که کنترول و مديريت آن بدست افغانها باشد. در غيرآن دامن زدن به سياست هاي دوران جنگ سرد،‌ جنگ را در اين کشور بيشتر شعله ور مي‌سازد که آتش تمام منطقه را فرا خواهد گرفت.