بخش اول
رسانه ها در دنياي امروز جايگاه قابل توجهي  در همه عرصه ها پيدا کرده اند  و به عنوان   ابزار تسلط بر افکار، اراده و احساسات بشريت  امروز محسوب مي شود، اما اين تأثير گذاري و تسلط هم مي تواند سازنده ومثبت باشد و هم مي تواند مخرب وغير سازنده؛ بنا براين بررسي عملکرد رسانه هاي افغانستان بخصوص  رسانه هاي که به صورت تصويري و صوتي برنامه نشر مي کنند. طي اين چند سال نشان مي دهند که رسانه ها  همچون تيغ دو دم هستند، هم مي تواند همبستگي ملي را  تقويت  و  با مديريت صحيح  از ايجاد شكاف هاي اجتماعي جلوگيري نمايد و هم مي تواند شکاف هاي اجتماعي و قومي  را تشديد و به عنوان يک تهديد براي وحدت ملي تلقي شود. در اين  نوشته کوتاه  به  برخي از اثرات مثبت و منفي رسانه ها اشاره مي شود:
الف) نقش مثبت رسانه ها
1.   اطلاع رساني 
اطلاع رساني از مهم ترين کارکرد رسانه ها است  و اين رسانه ها است که زمينه دسترسي به اطلاعات و اخبار را فراهم نموده و افراد جامعه اطلاعات لازم را از طريق رسانه ها به دست مي آورند. در جوامع گرفتار بحران و منازعات داخلي رسانه ها در بخش اطلاع رساني رويدادها و تحليل و بررسي تحولات سياسي  و تقويت فهم و آگاهي مردم کار کرد  مهم و  تأثيرگذار دارد، بعد از سقوط طالبان و شکل گيري حکومت انتقالي و منتخب رسانه هاي جمعي  با ديدگاههاي  متفاوت در افغانستان تأسيس شد و  طي اين چند سال فعاليت کارنامه خوبي در زمينه ي  اطلاع رساني، آگاهي دهي، آموزش ، تحليل اوضاع سياسي و اجتماعي کشور و تشويق مردم به مشارکت در انتخابات رياست جمهوري و پارلماني داشته اند. استاد دانش معاون رييس جمهور افغانستان کارنامه رسانه هاي جمعي را در افغانستان مثبت ارزيابي کرده و مي گويد: باوجود مشکلات، فعاليت رسانه ها در  افغانستان به لحاظ کمي پيشرفت قابل ملاحظه داشته است؛ اما به لحاظ کيفي در حد وسط قرار دارد و اين دستاورد ها؛ در سايه حمايت هاي بي دريغ حکومت از آزادي بيان و موجوديت قوانين و مقررات سازنده بدست آمده است.
2. تقويت وحدت و همگرايي
رسانه هاي جمعي به عنوان يک قدرت اثر گذار در جهت تقويت وحدت و همگرايي و هدايت جريانات وگرايش هاي سياسي بر محور مشترک مي تواند نقش بي بديل ايفا نمايد. در افغانستان به دليل وجود برخي چند پارگي هاي اجتماعي، مذهبي، قومي، زباني و نا آگاهي مردم، زمينه براي  رشد اختلافات قومي،  مذهبي و سمتي فراهم مي باشد و رسانه ها  مي تواند  با تقويت مشترکات و  هماهنگي ميان بخشهاي مختلف جامعه با وجود تفاوت هاي فکري و سليقه ي شرايطي فراهم آورد  که انديشه هاي تفرقه افگنانه و اختلاف بر انگيز  زمينه رشد نيابد و  با ترويج و تقويه روحيه ملي در ميان اقوام و گرايش هاي سياسي نوعي تفاهم و همگراي ايجاد نمايند.  عملکرد رسانه ها در  افغانستان اگر بررسي شود، ديده مي شود که بعضي از اين رسانه ها کارنامه خوب دارد و نقش آن ها در جهت وحدت وهمگرايي و تقويت رو حيه تساهل و مدارا برجسته است؛ بنا براين  لازم است که دولت افغانستان رسانه هايي را  که با درنظرداشت منافع ملي  به دور از تعصب و تفرقه  در جهت  همبستگي  مردم افغانستان برنامه توليد مي کند، حمايت نموده و بسترهاي لازم  را جهت  تهيه و ساخت  برنامه هاي  بيشتر در اين راستا فراهم سازند.
3.  حمايت از نيروهاي امنيتي و دفاعي کشور
رسانه ها يکي از مهم ترين ابزار جنگ رواني به شمار مي روند و براي رسيدن به هدف و غلبه بردشمن، رسانه‌ها مهم‌ترين ابزار اين عرصه به شمار مي‌روند؛  حجم وسيع کارکرد رسانه ها در نبرد هاي نظامي متمرکز است به گونه اي که در موقعيت هاي جنگي بيشتر مورد بهره برداري قرار مي گيرد؛ از اين رو  گروه هاي تروريستي  از رسانه در جهت تاثير گذاري بر افکارعمومي بيشترين بهره را مي برد، گروه تروريستي داعش روزانه  ده‌ها  خبر و تصوير در شبکه هاي اجتماعي نشر مي کند و  با بهره گيري از تکنيک هاي رسانه ي به  جنايت هايي که مرتکب مي شود مشروعيت مي بخشد  و به افکار عمومي  القا  مي کند که آن ها در جهت احياي دين و عزت مسلمانان مي جنگد. در شرايط کنوني که  امنيت و ثبات کشور از سوي گروه هاي تروريستي در معرض تهديد قرار دارد، نقش مهم واثر گذار رسانه هاي جمعي  درحمايت از نيروهاي امنيتي و دفاعي کشور انکار ناپذير است  و رسانه هاي تصويري با توليد و ساخت برنامه هاي تلويزيوني در جهت  معرفي ماهيت گروه هاي تروريستي و  برجسته سازي نقش نيروهاي  امنيتي و دفاعي در  جهت دفاع  از امنيت و ثبات کشور  مي تواند،  زمينه بسيج افکار عمومي را در حمايت از نيروهاي  امنيتي  کشور فراهم سازند؛  اما بهره گيري از توان و ظرفيت رسانه هاي همگاني  به منظور دفاع از کشور  و مقابله با تهديدات گروههاي تروريستي  ، نياز مند برنامه ريزي و  طراحي  استراتژي کوتاه مدت وبلند مدت از سوي دولت افغانستان است، تا رسانه‌هاي گروهي  در  پرتوي يک  پاليسي  مشخص در جنگ رسانه ي عليه گروه هاي تروريستي عمل نمايند و تجربه نيز ثابت ساخته است، هر کشوري که از امکانات و تجهيزات رسانه‌ اي قوي و برنامه‌ريزي کارآمد برخوردار باشد، در جنگ رسانه ي  موفق است و در ميدان نظامي نيز با پشتيباني و قدرت رسانه ها مي تواند افکار عمومي را با خود همراه ساخته و تمام برنامه ريزي هاي دشمن را با شکست مواجه سازد.
.4. نظارت بر عملکرد حکومت
رسانه ها  به عنوان رکن چهارم دمکراسي علاوه بر تاثيرگذاري بر افکار عمومي،  با نظارت بر عملکرد حکومت مسئولان حکومتي را وادار به پاسخ گويي نموده  و حکومت را در معرض قضاوت افکار عمومي قرار مي دهند،  شفاف سازي و کاهش فساد در نهادهاي دولتي افغانستان  معلول نظارت رسانه هاي جمعي است و مديران اجرايي همواره خود را در تير رس رسانه ها مي داند و مجبور مي شوند از سياست پنهان کاري و مخفي سازي خود داري کند. از وظايف رسانه ها است که به عنوان ديده بان منافع مردم و نظام سياسي، آگاهي بخشي، تحليل و تفسير رويدادهاي سياسي واجتماعي، شفاف سازي و پرسشگري، زمينه پاسخگويي حکومت را به افکار عمومي و  نهادهاي رسانه اي در افغانستان فراهم کرده است. رسانه ها با وجود اين که  جوان و نوپا است؛ اما با نظارت و روشنگري آنها، شفافيت در عملکرد بسياري از نهادهاي دولتي به وجود آمده است و  مسئولان حکومتي خود را در برابر افکار عمومي پاسخ گو مي داند؛  ازاين رو  مي توان گفت در فصل جديد، رسانه هاي گروهي افغانستان  در عرصه هاي سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي  دگر گوني هاي عميق به و جود آورده است و اميد است که از روشنگري و انتقاد هاي سازنده رسانه ها، دولت  افغانستان استقبال نموده  و گام هاي موثرتري در جهت مبارزه با فساد و برقراري عدالت اجتماعي بردارد و اجازه ندهد زمنيه ي فراهم شود که دشمنان ملت افغانستان  از رسانه ها در جهت پيشبرد افکار و اهداف خود استفاده کند و رسانه هاي گروهي کشور در جنگ رسانه ي در دام دشمن قرار گيرد و  با فرافگني، سياه نماي،  بزرگ نماي کاستي ها  و  دامن زدن به نا بساماني هاي اجتماعي و مسايل قومي و سمتي مردم را نا اميد و بي اعتماد سازند و نقش منفي رسانه ها بر کار کرد هاي مثبت  آن غلبه نمايد.