صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

ازدواج کودکان؛ پیامدها وراهکاری مبارزه باآن

-

ازدواج کودکان؛ پیامدها وراهکاری مبارزه باآن

بلوغ جسمي و رواني يکي از شرايط عمده ي انساني و اسلامي ازدواج است که تاکيد فراواني بر آن شده است. ادبيات و ارزشهاي اسلامي نشان ميدهد که ازدواج بدون رضايت طرفين و بدون درک و فهم زوجين از ارزشها، اهداف و فلسفه ازدواج، فاقد اعتبار شرعي و قانوني است.
ازدواج در اسلام و ساير اديان الهي و جوامع متمدن بشري داراي اداب و رسوم خاص است که نشان گراهميت اين سنت براي ايجاد جامعه سالم انساني، تولد و پروش نسل شايسته مي باشد. بدون ترديد، اين رسالت مهم زماني محقق خواهد شد که طرفين ازدواج، داراي تمايل قلبي،برخودار از رشد جسمي و رواني و اختيار در تصميم گيري بوده و ازدواج انها بر مبنايي يک درک درست، شکل گرفته باشد.
در افغانستان متاسفانه، ازدواج هاي زير سن - که اکثريت آنها بدون درک درست از ازدواج،بدون اختيار و ازادي و در فقدان بلوغ جسمي و رواني صورت مي گيرد- آمار بالاي دارد و اين وضعيت، مشکلات اجتماعي، انساني و اخلاقي فراواني به بار آورده است. حکومت وحدت ملي اما اکنون مصمم است که با اين پديده به صورت جدي مبارزه کند و در همين راستا، نهادهاي مختلف اين حکومت، راهکارهاي عملي پنچ ساله را تهيه و ترتيب کرده است.

برنامه ملي مبارزه با ازدواج زير سن
حکومت افغانستان با کمک برخي از نهادهاي جهاني و کشورهاي حمايت کننده، برنامه ملي مبارزه با ازدواج هاي اجباري و زودهنگام را تهيه و اجرايي کرده است. اين برنامه قرار است طي مدت پنج سال( 2017-2021) به پديده ازدواج هاي زودهنگام سنگ پايان بگذارد. وزارت هاي اموز زنان و اطلاعات و فرهنگ باحمايت ملي صندوق جمعيت ملل متحد و سفارت کانادا و ديگر نهادهاي ملي و بين المللي، اين برنامه را تهيه و ترتيب داده اند.
قرار است برنامه ملي مبارزه با ازدواج هاي زير سن، در هر ولايت کميته يي ايجاد گردد که در راستاي جلوگيري از ازدواج هاي اجباري و زودهنگام فعاليت دارد و همچنين در اين زمينه به مردم اطلاع رساني کند.همچنين قرار است براي تسريع و بهبود تحقق اين هدف، در زمينه هاي توانبخشي دختران، آموزش مهارت هاي کاري، خدمات و حمايت هاي شبکه يي، آموزش والدين و شهروندان پيرامون مسائل ازدواج، بلند بردن کيفيت درسي مکاتب دخترانه و تقويت چارچوب قانوني براي از بين بردن پديده ازدواج زود هنگام و اجباري فعاليت هاي هدفمندانه ديگر صورت بگيرد.
هرچند امار دقيق و با اعتباري از ميزان ازدواج هاي زير سن و اجباري در کشور وجود ندارد،اما برخي از نهادها اعلان کرده است که اين رقم تا به پنجاه و هفت درصد مي رسد. در سطح جهاني نيز ازدواج هاي اجباري و زير سن يک معضل است که تاهنوز ريشه کن نشده است. در قانون مدني جمهوري اسلامي افغانستان سن قانوني ازدواج دختران 16 و از پسران 18 سال تعيين شده است.
عوامل ازدواج هاي زير سن
عوامل و مسايل مختلف در شکل گيري ازدواج هاي اجباري و زير سن دخيل مي باشند که از آن جمله موارد ذيل است:
1-            فقر؛ فقر و تنگدستي در بسياري از موارد باعث ازدواج هاي اجباري و زير سن در نقاط مختلف کشور شده است. خانواده هاي فقير در برخي از مناطق ناگزير شده اند دختران خردسال خود را براي دريافت مبلغ پول و يا مواد غذايي و يا تغذيه خود او، به عقد نکاح در بياورند و يا دختران بالغ خود را ناگزير بسازند تا به چنين ازدواجي تن بدهند.
2-            نا آگاهي خانواده ها؛ بسياري از خانواده ها که در مناطق دور دست زندگي مي کنند، در مورد تبعات صحي، اجتماعي و اقتصادي ازدواج هاي زير سن چيزي نميدانند و ممکن در مورد حقوق ديني دختران در اختيار همسر نيز اطلاع و آگاهي نداشته باشند.
3-            خشونت؛خشونت هاي اجتماعي و نزاع هاي مسلحانه در بسياري از موارد خانواده ها را ناگزير به تن دادن به ازدواج هاي «بد» مي سازد که اغلب قريب به اتفاق آنها، زير سن و يا اجباري است.
4-            فرهنگ مرد سالار: مرد سالاري و فرهنگ نامناسب نگرش هاي اجتماعي به زنان، در بسياري از موارد سبب ناديده گرفتن حقوق زنان براي ازدواج مي شود.
پيامده هاي ازدواج اجباري و زير سن:
ازدواج هاي زير سن و اجباري، مي تواند منجربه استمرار خشونت عليه زنان، برهم خوردن ارامش هاي فردي و خانوادگي، ايجاد نزاع هاي اجتماعي، خودکشي، ارتکاب قتل و يا جرايم جنايي ديگر گردد. فرار از منزل، کاهش سلامت اجتماعي، ارتکاب ناهنجاريهاي اخلاقي و... از ديگر پيامدهاي ازدواج هاي اجباري است و از همه مهمترين اينکه، ازدواج اجباري نقض ارزشهاي شرعي و دين مبين اسلام مي باشد که عاملين آن مورد باز پرس خداوند قرار خواهند گرفت.
پيامدهاي ازدواج هاي زير سن و زودهنگام نيز کاملا واضح است؛ علاوه برا احتمال پيامدهاي که در فوق اشاره شد، افزايش مرگ و مير مادران، افزايش تولدات ناقص، سلب حقوق عاطفي و بشري افراد و... از ديگر پيامدهاي اين نوع ازدواج ها مي باشد.
راههاي جلوگيري از ازدواج زير سن
لازم است در کنار برنامه ملي محو ازدواج هاي کودکان که از سوي حکومت تهيه و تطبيق مي شود، جامعه نيز مسوليت هاي انساني و ديني خويش را به گونه کامل و گسترده انجام دهد. اطلاع رساني در مورد ازرشهاي اسلامي توسط علماي ديني، گسترش سواد آموزي خانواده ها، تاسيس و توسعه نهادهاي اجتماعي براي  مبارزه با پديده ازدواج کودکان، اطلاع رساني مناسب توسط رسانه هاي اجتماعي و تطبيق قانون مدني افغانستان توسط نهادهاي مسول و انجام مجازات خانواد هاي خاطي و...از مواردي هستند که به موثريت برنامه ملي محو ازدواج هاي زير سن کمک کند.
لازم به يادآوري است اينکه ازدواج زير سن يکي از نمودهاي خشونت عليه زنان است. آنگونه که صندوق کودکان سازمان ملل در يکي از آمارهاي خود تخمين ميزند که تعداد زناني که در کودکي ازدواج کردهاند اکنون 700 ميليون نفر است اما تا سال 2030 به 950 ميليون نفر ميرسد.
البته ازدواج زير سن يک امر يک شبه نيست بلکه سابقة تاريخي نيز دارد؛ مثلا پژوهشگران قائل هستند که ازدواج قبل از بلوغ و يا ازدواج زير سن، در حدود 2000 سال قدامت تاريخي داشته، يعني تقريبا از 2000 سال پيش تأکيد بر دوشيزگي عروس آغاز شده است، روي اين دليل، هندوان يکي از راه هاي حفظ پاکدامني زنان در دوره پيش از ازدواج را تشويق به ازدواج قبل از بلوغ (ازدواج کودکان) مي دانسته اند، اين روش به رغم وجود منع قانوني هنوز هم در هند اجرا مي شود.  اين، نشان مي دهد که ازدواج زير سن در جوامع بشري داراي سابقه تاريخي است.
در گذشته هاي تاريخي به ازدواج درآوردن طفل گهواره اي براي داماد سه يا چهار ساله از جزو الزاماتي بوده است که ديرينگي زيادي داشته، بزرگان فامل و قبائل بنا بر صلاحديد شان و با اهداف اجتماعي- سياسي و اقتصادي چنين ازدواجي را براي فرزندان شان ترتيب مي داده اند.
تاريخ نگاران مي نويسند که ازدواج هاي کودکان نابالغ که به خواست بزرگترها وسيله اي در تأمين مصالح اجتماعي صورت مي گرفت، گاه هدف از آن جلوگيري از توزيع  ميراث خانوادگي بوده است و گاه به منظور حذف کينه هاي پيشين دو گروه خويشاوند.

دیدگاه شما