صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۸ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

افغانستان و امکان حکومت تکنوکرات

-

افغانستان  و امکان حکومت تکنوکرات

از آنجاي که افغانستان کشور متکثر و داراي کتله هاي متنوع قومي، زباني، مذهبي و فرهنگي است، نوعيت حکومت داري مي تواند تاثير جدي در زندگي و حيات اجتماعي، اقتصادي و توسعه اي اقشار و سيع اجتماعي از خود بجا بگذارد. هرچند حکومتها در افغانستان بيشتر بر بنياد گرايش هاي قومي و خانوادگي ايجاد گرديده و دغدغه چنداني براي اقتصاد و تو سعه کشور نداشته است. اين رويکرد اما بعد از کنفرانس بُن دچار تغيرات بنياديني گرديده و قا عده حکومت  به شکل وسيعي دچار دگرگوگوني گرديد. هرچند فاکتورهاي مهم چون؛ دموکراسي، پلوراليسم و تکثر گروي، مشارکت سياسي، توزيع عادلانه فرصت ها و گسترش رفاه عمومي، براي دگرگوني شيوه هاي حکومت داري در بُن اساس گذاري گرديد، ولي در اين دوره اما؛ حکومت از شکل خانداني به شکل قومي تغير جهت داده و معيارهاي فوق به فراموشي سپرده شد.
نکته مهم اما اينکه معيارهاي پيش بيني شده در قرارداد بُن و قانون اساسي کشور مورد  عمل قرار نگرفته  و تنها بر حضور اقتدار آميز اقوام که در ساختار نظام سياسي و حکومتي حضور با پيشينه داشت تاکيدگرديد. در حکومت هاي بعد از موافقتنامه بُن هرچند برنامه ريزي براي امنيت و مبارزه با تروريزم اولويت اصلي راتشکيل مي داد و رسيدگي به مطالبات ملي در درجه هاي بعدي قرار داشته است ولي در عين حال معيارهاي توازن قومي تاهم اکنون نيز در نهادهاي حاکميتي مورد عمل و توجه قرار نگرفته و حضور اقوام نه بصورت عادلانه و بربنياد تناسب قومي کشور که براساس تحکيم اقتدار اقوام پيشينه دار در ساختار حکومتي به پيش ميرفت. در حکومتهاي پسا بُن نه تنها برنامه اي براي رفا  و توسعه اقتصادي کشور در سطح اقوام محروم کشور روي دست گرفته نشد که  اصولا پلان اساسي و استراتژيک براي توسعه اقتصادي و رفاه عمومي در محراق سياست گذاري هاي توسعه اي کشور قرار نداشت.
اما حکومت وحدت ملي در اين ميان، بارويکردهاي فعال تر با پديده‏هاي ملي برخورد نموده و پلان هاي جامع تري را روي دست گرفته است. اين حکومت که مديران ارشد و موثر شان به نوعي دلبستگيهاي تکنوکرات گرايانه داشته، با روي دست گرفتن مديريت فن سالارانه در جهت برنامه ريزي توسعه اي و اقتصادي حرکت هاي شان را آغاز نموده است. سياست ‏هاي خارجي، امنيتي و رفاهي حکومت وحدت ملي بربنياد توسعه اقتصادي اساس گذاري شده و صلح، عدالت، رفا و منافع کشورهاي بين المللي و منطفه اي را در گرو گره زدن منافع اقتصادي و توسعه اي آنان به يک ديگر دانسته و پلان هاي جامع و مهمي را در همين راستا روي دست گرفته است. پلان هاي جهت ايجاد و توسعه شاهراه هاي بين المللي چون خط آهن، جاده و توسعه راههاي هوايي، ايجاد و توسعه لين هاي برق و جاده هاي انرژي از کشور و پلان هاي در جهت  بهره وري از منبع استراتژيک آب و برنامه ساختن بندهاي فراوان آب از مهم ترين برنامه هاي تکنوکرات گرايانه حکومت وحدت ملي است که در سطح پلاني جهت گذاري شده و در برخي موارد بصورت عملي وارد کار و اقدامات عملياتي شده است.
هرچند حکومت وحدت ملي، هنوز در عرصه توزيع فرصت هاي عادلانه در بخش مديريت نهادهاي دولتي و حکومتي دچار پيچيدگي ها و کم کاري هاي زيادي بوده و هنوز کمسيون مستقل اصلاحات اداري و خدمات ملکي در اول راه خود قرار داشته و پاليسي هاي مشخص و اقدامات روشن در جهت توزيع شايسته سالارانه استختدام هاي دولتي صورت نداده است. وهم چنان، آمارها از عدم گماشته شدن افراد شايسته و لحاظ نشدن توازن قومي و تکثرگرايانه در استخدام هاي دولتي حکايت دارد، ولي برنامه هاي توسعه اي به شکل حدودا قابل قبولي حد اقل در سطح پلان گذاري توسعه اي توجه افکارعمومي را جلب کرده است. مهم ترين ويژگي که پلان هاي توسعه اي از آن برخوردار مي باشد برنامه ريزي و عملياتي شدن پروژه هاي انکشافي در بستر اصلي خويش بوده و تنها در ظرف تخنيکي و تمهيدات زمينه ي خود و با در نظر داشت صرفه هاي اقتصادي براي تماميت کشوراجراء ميشود. دراجراء چنين طرح ها ملاحظات سمتي، زباني و قومي کمتر مورد توجه بوده و موقعيت هاي اقتصادي، توسعه اي و انکشافي کشور ظرفيت اصلي اجراء چنين پروژه هارا تشکيل داده و زمينه عملي شدن آن را تمهيد مي نمايد.
حکومت تکنوکرات‏ها يا فن سالارانه در افغانستان انتظارات را نيز ايجاد کرده است که اولا؛ حکومت مکلفيت دارد تا کشور را به سمت توسعه و انکشاف اقتصادي سوق داده و  زمينه رشد وبالندگي اقتصادي را در چارچوب حقوق شهروندي فراهم نموده و پروژهاي انکشافي را بربنياد منافع ملي که رعايت عدالت مولّفه اصلي آن محسوب مي شود، عملياتي و اجرايي نمايد. از سوي ديگر شهروندان کشور از حکومت فن سالار عميقا انتظار دارد که مديريت بنيادين حکومت را بربنياد صنعت تکنوکراتيک، مديريت نموده و موءلفه‏هاي حکومت کارا و موثر را اساس گذاري نمايد. گزينش افراد شايسته و فن سالار، کوچک و فعال سازي حکومت، ايجاد سيستم هاي دولت الکترونيک، رعايت تکثر و توازن اجتماعي و توزيع برابر امکانات و فرآورده هاي توسعه اي بصورت مساويانه ميان اتباع و شهروندان کشور از مهم ترين مولّفه هاي حکومت تکنوکراتيک و فن سالارانه  است که بايد ايجاد و بصورت دوام دار تعقيب و پيگيري شود.
و در اين ميان امّا،طرح هاي انکشافي چون؛ بند سلما و کمال خوان، پروژه بزرگ انحصار زدايي از افغانستان مرکزي و توسعه انرژي برق در سراسرکشور ازمهم ترين مصادق برجستگي يک حکومت تکنوکرات در افغانستان است که از منافع آن تمامي شهروندان کشور بصورت مساويانه و برابر بهره برده و همه خود را در برابر اجراء چنين طرحي، برابر احساس نموده و تعلقات ملّي و وفاداري هاي شهروندي شان استعلا خواهد يافت.
بدون شک پيگيري و عملياتي نمودن پلان هاي فن سالارانه و تکنوکراتيک براي حکومت داري خوب و شايسته، علايق و وفاداري هاي ملّي را افزايش داده و اساسات هويت و حاکميت ملّي را استحکام مي‏بخشد. علاوه برآن، صلح و امنيت پايدار و تامين زندگي مسالمت آميز شهروندان همسان با تعميق و توسعه رفاه و آسايش عمومي در کشور تعميق و نهادينه گرديده و شهروندان کشور تنها در گستره بهره وري از رفاه و برخورداري نسبي از امکانات زندگي به آرامش و صلح دست خواهد يافت. از سوي ديگر توسعه و انکشاف فن سالارانه کشور زمينه تعامل بيشتر شهروندان را فراهم نموده و زمنيه هاي اختلاط و درک متقابل اجتماعي را فراهم مي نمايد. بعنوان نمونه ايجاد شاهراه بزرک کريدور شمال جنوب و شرق و غرب کشور از دل افغانستان مرکزي بدون شک زمينه تعامل، اختلاط و درک متقابل شهروندي را به ميزان زيادي بالا برده و زمينه زندگي مسالمت آميز و صلح جويانه اي را تمهيد مي نمايد.

دیدگاه شما