صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۶ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

مرگ آب در کابل و پیامدناگوار آن

-

مرگ آب در کابل  و پیامدناگوار آن

در اين جا مراد از «مرگ» نابودي و از بين رفتن است؛ بنابر اين نبايد نگاه جاندار بودن و بي جان شدن به ذهن ما متبادر شود.
آب ماده ي حياتي همه جانداران بوده و هست. زندگي ما در اولين گام وابسته به آب است. آب و منابع آبي يکي از مهم ترين و ارزشمندترين دارايي براي يک کشور شمرده مي شود. کشورهاي که آب و منابع آبي خوب و وافر دارند از محيط زيست پرطراوت، سبز و عالي برخورداراند.  امروز بحث آب و منابع آبي يکي از اولويت هاي مهم در همه کشورها بوده و همواره در اين راستا برنامه ريزي نموده و کار مي کنند. کشورهاي هست که هنوز ذخيره ي آب زير زميني شان دست نخورده باقي مانده اند. اين کشورها راهکارهاي بسيار عملي و مفيدي را پيش گرفته اند که به جاي استفاده از آب هاي زيرزميني به کار مي گيرند.
کشور ما از سرمايه و منابع طبيعي سرشار برخوردار است. طلا، مس، الماس، زمرد، ليتيوم، آهن، کوبالت  وغيره با پيمانه ي زياد در معادن افغانستان موجود است. برخي از اين معادن تشخيص و شناسايي شده و برخي هم هنوز ناشناخته و نامعلوم است. اگر از اين منابع طبيعي کشور به صورت دقيق و درست استفاده شود، افغانستان يک کشور متکي به خود و مستقل از نگاه اقتصادي خواهد شد. بخش زياد و قابل توجه  از منابع طبيعي کشور ما هنوز مورد استفاده و بهره برداري قرار نگرفته است. اگر روزي از همه ي اين سرمايه هاي طبيعي زير زمين استفاده شود، کشورما يکي از قوي ترين کشورهاي جهان خواهد بود.
افغانستان از آب و منابع آبي خوب و فوق العاده برخوردار است. وجود کوه هاي بلند و سر به فلک کشيده، سرچشمه ي بسيار از درياها و درياچه هاي شده است. در مسير اين رودها نبض زندگي به اندازه ي سرسبزي طبيعت جاري است. خوشبختانه آب هاي که ما در اختيار داريم، بزرگترين سرمايه ي ما است. اين آب ها چنان ارزشمند و حياتي است که زندگي ما کاملا منوط و مربوط به آن است. گرچه استفاده تام و تمام از آب هاي سرزمين ما، صورت نمي گيرد. بخشي از آب هاي کشورما، به کشورهاي همسايه سرازير مي شود. کشورهاي همسايه بلندترين بهره از اين آّب ها مي گيرند. همسايه هاي نامهربان براي بهره گيري از آب هاي کشورما چنان دندان تيزکرده اند، که حاضر است دست به هرکاري بزنند. ساختن بندسلما و واکنش بسيار شديد دولت ايران نمونه ي روشن آن بود. آنان در دوران هاي گذشته که کشور ما درگير جنگ و نابساماني بود، بي هيچ قيمتي از رودهاي کشورما بهرمند بوده، حالا هم به همان خيال است و همان انتظار را دارد. دولت مردان و کارشناسان اين کشورهمسايه همچنان چشم به رود هيرمند و هريرود دوخته است. جالب اينکه در رسانه هاي شان چنان سروصدا دارند که گويا آنان شريک آب هاي کشورما است. جالب تر اينکه حکميت مک ماهون و گلداسميت در سال 1896 را به رخ ما مي کشاند. در آن دوران که کشورما در بحران درگيري و ناامني به سر مي برده، جناب گلداسميت و مک ماهون، دو فرد بريتانيايي در آن زمان يک سوم از آب هيرمند را به ايران داده بوده. حالا هم جمهوري اسلامي همين توقع را از ما دارد، حتي گزينه ي فشار از طريق مهاجران افغانستان را روي دست دارند. اين بخش بيروني چالش آب کشور ما بود، اما در درون هم در اين روزها با مشکلات بسيار جدي روبرو هستيم؛ و آن پايين رفتن و خشک شدن آب هاي زير زميني است.
بدبختانه در سال هاي پسين هشدارهاي جدي از زيرزمين حس مي شود؛ اما ما بي خيال هستيم و ناديده اش مي گريم. پايين رفتن سطح آب زيرزمين و خشک شدن بيشتر از چاهاي آب در شهرکابل، همه و همه هشدار زمين است به ما از بي آب شدن در آينده ي نه چندان دور. در سال جاري تعداد زيادي از چاهاي شهر کابل خشک و بي آب شده است. چاهاي با عمق شصت، هفتاد، هشتاد و... اين کاهش آب زير زمين، پيام آور بحران آب است در آينده ي خيلي نزديک. در کابل که چند سال پيش با عمق بيست متر آب دست يافتني بود حالا رسيده به عمق صد متر و بالاتر از آن.
خشک شدن چاهاي کم عمق، و آب ندادن چاها با کندن کاري پنجا و شصت و هفتاد متر، براي ما به روشني بيان مي کند که ذخيره آب هاي زير زمين به شدت پايين رفته و مي رود. ذخيره هاي آب زير زمين با گذشت هر روز کمتر و کمتر مي گردد. در همين دور و بر ما نزديک به ده تا چاه همين امسال کنده شده است، و حالا هم هر روز چاه کندن ادامه دارد. هر روز يک چاه خشک مي شود و بايد به جاي آن، چاه عميق تري حفر شود. با توجه با اين  خشک و بي آب شدن پي در پي چاها، آب زيرزمين در حال نابودي و خشک شدن است. بنابر آن ما در يک قدمي کابل خشک و بي آب قرار داريم.
ادامه استفاده بي مورد و زياد از آب در شهر کابل، منجر به خشک شدن آب هاي زير زمين گرديده و زندگي در کابل را با بزرگترين چالش روبرو مي کند. در آن صورت زندگي کردن در کابل بي آب ممکن نخواهد بود.
از طرف ديگر، سرازير شدن آب به ذخيره هاي زيرزميني کم شده است. چون سطح شهر کابل بيشتر پخته کاري و سمنت شده، هرگاه باران مي بارد، آب تشکيل شده، کمترجذب زمين مي شود، بيشتر از سطح زمين جاري شده، به رودخانه ها سرازير شده از شهر خارج مي گردد. جذب و اضافه شدن آب به ذخيره زيرزمين آب اندک شده است. از يک طرف آب هاي باران ها به ذخيره هاي آب زير زمين اضافه نمي شود، از طرف ديگر مصرف بي سويه و بي رويه و در عين حال افسارگسيخته از ذخيره هاي آب زير زمين زياد شده است. کندن کاري و حفر چاهاي عميق بي هيچ قيد و بند در سطح شهر مشکل را حادتر مي کند. بدبختانه اين حالت فعلا جريان دارد.
استفاده ي بي رويه و بيش از حد از آب در شهر کابل دقيقا منجر به پايين رفتن سطح ذخيره آب زيرزميني شده است. تعداد از شهروندان کابل، در مصرف آب بيش از حد زياده روي مي کنند. بخش زياد از مردم متوجه خشک شدن آب و پايين رفتن ذخيره ي زيرزميني آب نيست؛ اگر باشد هم براي شان مهم و مسأله پنداشته نمي شود؛ بنابر آن بي هيچ قيد و بند بيروني(قانون) و دروني(اخلاقس) به استفاده بيش از حد آب مبادرت مي ورزند. از طرف ديگر مسوولان کشورما، پاليسي و طرح خيلي خوب براي حفظ آب هاي زير زميني يا استفاده به مورد از آن ارائه نداده اند. وزارت انرژي و آب پاليسي کارا براي مبارزه با اين پديده ي بي آبي و کاهش آب ها ، طرح و تطبيق نکرده است.
باادامه ي وضعيت موجود؛ يعني استفاده بي مورد از آب و پايين رفتن سطح آب هاي زير زمين، زندگي در شهرکابل به بحران مواجه خواهد شد. در آن صورت کابل بي آب و خشک را بايد به حال خودش رها کرد و مليون ها باشنده کابل رخت سفر بايد ببندد. چون بي آب زندگي ممکن نيست.  از طرف ديگرنهادهاي مسوول توان آوردن آب از جاهاي ديگر را ندارند تا بتوانند بديل براي آب هاي زيرزمين داشته باشند و  بحران بي آبي را مديريت کنند. سرانجام کار ما به جايي مي رسد که مثل داعش و طالبان امروز، يکي از تهديدهاي بزرگ زندگي ما، بي آب خواهد بود. در آن صورت پيش از دغدغه ي امنيت، اقتصاد، رفاه، شگوفايي و رشد، مبارزه با تشنگي و بي آبي اولويت اول زندگي ما خواهد شد. ما توان مبارزه با اين چالش بزرگ را نخواهيم داشت، بنابر آن نهايت به نابودي زندگي در شهر کابل مي انجامد.
توقع و اميد ما از حکومت، وزارت انرژي و آب و ديگر نهادهاي مسوول اين است که به اين امر نهايت مهم توجه جدي کنند و طرح و راهکار قابل تطبيق براي بهبود اين وضعيت فراهم سازد. از مردم و شهروندان هم انتظار مي رود که از استفاده بيش از حد و بي مورد از آب پرهيز کنند تا فردا تشنه و بي آب نمانيم.

دیدگاه شما