صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۳۱ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

پیامدهای لغوتوافق هسته ای قدرت های جهانی باایران!

-

پیامدهای لغوتوافق هسته ای قدرت های جهانی باایران!

بالاخره پس از مدتها رایزنی و تحلیل های فراوان، در مورد توافق هسته ای  دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا با لحنی تند در مورد ایران سخن گفت و طبق پیش بینی ها پایبندی ایران به برجام را مورد تردید قرار داد و توپ را در زمین کنگره انداخت و کنگره 60 روز مهلت بررسی دارد و در این مدت، سنگین ترین لابی ها در کنگره انجام خواهد شد
توافق هسته ای شکل گرفته به نام برجام که این روزها بسیاری از بازارهای مالی دنیا به خصوص بازارهای ایران را متآثر ساخته است، نتیجه بیش از یک دهه مذاکره و تلاش سیاستمداران ایران و کشورهای صنعتی دنیا بوده است که در دولت های قبلی ایران و آمریکا به دست آمده است و هم چنان با تمام تهدیدهای که از سوی رئیس دولت جدید امریکا یعنی ترامپ روبرو هست، پایبندی طرف های مذاکره به این توافق ادامه دارد، این توافق، ایران را از یک عضو منزوی در اقتصاد جهانی به عضوی تآثیرگذار و فعال در این عرصه تبدیل کرده است.
با روی کار آمدن دونالد ترامپ در امریکا و  اعلام سیاست های دولت جدید در عرصه سیاست و اقتصاد بین الملل مانند سخنان رئیس جمهور ترامپ  در مورد پیمان پاریس، توافق نفتا و پیمان تجارت آزاد ترانس آتلانتیک، تردیدها در مورد عدم پایبندی او در مورد توافق هسته ای با ایران نیز افزایش یافت. اما باید در نظر داشت که این سیاست ها و احتمال برهم خوردن توافق هسته ای نه تنها به اقتصاد ایران آسیب جدی می زند و در ابتدا زمینه را برای خروج سرمایه های خارجی فراهم می کند، بلکه تبعات سیاسی و اقتصادی آن دامن گیر خود امریکا نیز خواهد شد. این کار باعث می شود تا فضای امنیتی و سیاسی بین المللی هم تخریب گردد و دیگر توافق های بین المللی اعتبار و ارزش قبلی را نداشته باشد. ایجاد این فضا به معنای افزایش تنش و درگیری در سطح بین المللی و بی ثبات شدن فضای سیاسی و اقتصادی در دنیاست و طبق ادعای بیزنیس مانیتور، در صورتی که امریکا موفق شود این توافق را بر هم بزند، نرخ رشد اقتصادی جهانی کاهش می یابد، نرخ تورم جهانی رشد می کند و فضای تجارت آزاد مختل می شود و شرایط امنیتی و سیاسی نیز رو به وخامت می  گذارد و سرمایه گذاران با تکیه بر قوانین مورد تآیید در دنیا و امضا شده در گذشته، نمی توانند در مورد سرمایه گذاری خود تصمیم گیری کنند.
مهمترین مسائلی که در زمینه توافق هسته ای برجام وجود دارد را می توان در سه بخش مورد بررسی قرار داد:
اول: به احتمال بسیار زیاد، توافق هسته ای پابرجا می ماند و تهران به تمامی بندها و بخش های توافق شده در این پیمان جهانی پایبند خواهد ماند زیرا ایران قصد ندراد در تنش های سیاسی که در مورد توافق هسته ای به وجود امده است موضع تند در پیش بگیرد و توافقی را که برای امضای آن بیش از یک دهه هزینه صرف شده است به خطر بیندازد و زمینه و بستری لازم برای برهم خوردن توافق هسته به وجود بیاید؛ اما امریکا که در راس آن ترامپ قرار دارد، منتظر دیدن عکس العمل از طرف ایران است که براساس آن گام های بعدی را بردارد.
دوم: در صورتی که دونالد ترامپ، موفق به برهم زدن این توافق با کمک کنگره شود، تاثیرات منفی اقتصادی آن روی ایران در ابتدا بسیار زیاد به نظر می رسد؛ زیرا در قدم نخست جریان سرمایه های خارجی به ایران اگر متوقف هم نشود، بسیار کند خواهد شد. ولی تبعات منفی سیاسی آن به همه طرف ها بخصوص به امریکا هم آسیب می رساند؛  به احتمال زیاد دیگر کشورهای صنعتی به همکاری با ایران ادامه می دهند و این امر را می توان از حرف های موگرینی، حمایت های کشورهای صنعتی مانند آلمان، فرانسه و بریتانیا از برجام و حمایت-های روسیه و چین فهم کرد. یعنی در چنین فضایی تعامل کشورهای صنعتی غربی با یکدیگر برای ایجاد صلح و آرامش در دنیا برهم خواهد خورد؛. برهم خوردن ساختار سیاسی و قدرتی در دنیا و ناتوانی کشورهای صنعتی برای تصمیم گیری در مورد مسائل مهم بین المللی می تواند تردید سرمایه گذاران را در مورد سرمایه گذاری در عرصه های مختلف افزایش دهد و به دنبال آن زمینه را برای کاهش نرخ رشد اقتصادی فراهم خواهد کرد. افزایش بی ثباتی در بازارهای جهانی ارز، افت ارزش دالر، کاهش اعتماد به اقتصاد امریکا و در نهایت افزایش تورم جهانی از تبعات منفی اقتصادی بر هم خوردن توافق هسته ای برای جهان است.
سوم: از بین رفتن اجماع قدرت های جهانی در برخورد با مسائل بین المللی می تواند زمینه را برای افزایش قدرت نیروهای افراطی در نقاط پرتنش مختلف دنیا به خصوص کشورهای عراق و افغانستان افزایش دهد؛ زیرا این گروه های تروریستی و افراطی، قدرت بزرگی را که بتواند با آنها مقابله کند در مقابل خود نمی بینند و در نهایت افزایش شمار این گروه ها و یا قدرت گرفتن گروه های فعلی می تواند به تدریج زمینه را برای ناامن شدن دنیا فراهم کند که ضرر دیگر جهانی به حساب می آید.
در نتیجه همانطور که در امریکا نیز 63 فیصد مردم بر این باورند تا زمانی که ایران به تعهداتش در توافق هسته ای پایبند است، امریکا هم باید به این توافق پایبند بماند. حتی افراد کلیدی که در کابینه ترامپ هستند نیز با توافق هسته ای موافق اند مانند رکس تیلرسون وزیر امور خارجه امریکا که قبلا اعلام کرده بود، پایبندی به توافقی که دولت قبلی امضا کرده است، از تعهدات اصلی و مهم دولت فعلی است و توافق هسته ای را یک اصل مهم و کلیدی دانسته بود. جمیز ماتیس نیز من حیث وزیر دفاع امریکا و واچ آرمک ماستر مشاور ارشد امنیت ملی دولت ترامپ نیز موافق پایبندی امریکا و تمامی دنیا به این توافق هستند و آن را مطابق با منافع ملی امریکا می دانند. این افراد بر این باورند که برهم خوردن توافق دولت قبلی به هر دلیلی، می تواند انتقادات زیادی را از طرف شرکای اروپایی امریکا علیه این کشور برانگیزد و باعث تخریب وجهه امریکا در صحنه بین المللی می شود.
بنابراین با وجود سیاست های ترامپ در این زمینه وصحبت های اخیر او و واگذار کردن پرونده هسته ای  به کنگره، می توان احتمال خارج شدن امریکا از این توافق را بسیار کم دانست ولی می تواند تنش های هسته ای و وضع تحریم های تازه غیرهسته ای، وارد شدن ایران را به اقتصاد جهانی سخت تر و سرعت ورود آن را کمتر کند.
ازسوی دیگر با وجود اینکه تمام نشانه ها و مطالعات در مورد کم بودن احتمال خروج امریکا از برجام سخن می گویند، ولی باز هم نباید احتمال لغو توافق هسته ای را نادیده گرفت؛ در نتیجه احتمالات زیر را می توان در نظر داشت:
حالت اول: اگر امریکا در شرایط که تهران اعلام کند همچنان به برجام پایبند ومتعهد است، از توافق هسته ای خارج شود، می تواند باعث دو دستگی در سطح بین الملل شود و انتظار می رود کشورهای صنعتی اروپای غربی به خصوص آلمان و فرانسه و بریتانیا، آمریکا را مقصر اصلی برهم خوردن توافق جهانی بدانند و آن اجماع جهانی سابق دیگر شکل نگیرد و بدون شک دیگر با وضع تحریم های اقتصادی جدید علیه ایران به سادگی موافقت نخواهند کرد و حتی در آینده و به مرور زمان به شرکای اصلی و تجاری ایران نیز می توانند تبدیل شوند.
حالت دوم: اگر به دلیل فشارهای امریکا و بعضی کشورهای دیگر، ایران از توافق هسته ای خارج شود، این کشور مقصر اصلی شناخته خواهد شد و روابط آن با کشورهای صنعتی اروپایی تیره و تار خواهد گردید و به همین دلیل است که ایران عکس العمل خصمانه و برخلاف اصول توافق هسته ای نشان نمی دهد تا به دنیا ثابت کند که به توافق هسته ای با قدرت های جهانی پایبند است.
حالت سوم: در صورت برهم خوردن برجام بدون توجه به اینکه کدام طرف مقصر اصلی هستند، سرمایه گذاری های روسیه و چین در ایران با سرعت بیشتری افزایش پیدا می کند و در واقع آسیب اقتصادی ایران را در این قضیه کاهش خواهد داد ولی آسیب های اقتصادی و سیاسی اشاره شده بر اقتصاد و سیاست جهانی به خصوص برای امریکا، وجود خواهد داشت.

دیدگاه شما