صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

پراکندگی کابل وترانسپورت هوشمند

-

پراکندگی کابل وترانسپورت هوشمند

رئیس جمهور غنی در جلسه شورای عالی اقتصادی روی مشکلات ترافیک شهر کابل صحبت کرده و به شاروالی کابل دستور داده است که تا دو هفته دیگر طرحی برای حل مشکلات ترافیک در پایتخت،ارائه کند. آقای غنی، یکشنبه 17 جدی، به شاروال کابل که طرح پارکینگ های کنار جاده را برای کاهش ازدحام ترافیکی در کابل به شورای عالی اقتصادی ارائه کرده، گفته که" مردم کابل برنامه های عملی برای رفع مشکلات ترافیکی می خواهند." رئیس جمهور همچنین درباره ارائه طرح ایجاد پارکینگ های کنار جاده که از سوی شاروالی کابل ارائه شده گفته که" هنوز در مرحله تصمیم گیری قرار نداریم و باید مدلهای مختلف در این زمینه مورد مطالعه قرار گیرند."
آقای غنی همچنین در این جلسه گفته است که انتقال 34 اداره دولتی به منطقه دارالامان می تواند روی کاهش ازدحام ترافیک شهر کابل مؤثر واقع شود و اقداماتی در این زمینه روی دست گرفته شده است.
ازدحام ترافیک در کابل پایتخت، یکی از موضوعاتی است که همه روزه شهروندان از آن شکایت می کنند. مردم بخش های مختلف شهر از راه بندان و ترافیک سنگین هر روز در شبکه های اجتماعی می نویسند و از مسئولین می خواهند که به این موضوع رسیدگی کنند. با وجود اینکه مسئولین شهرداری کابل بارها وعده کرده اند که به این موضوع رسیدگی می کنند، اما تا هنوز هیچ تغییری در وضعیت ترافیک شهر کابل بوجود نیامده است.
تا قبل از دوران صنعتی شدن، الگوی تقسیمات فضایی زندگی بشر؛ بر اساس یکجا نشینی و کوچ نشینی تعریف می شد. اسکان بصورت دائمی در شهرها و روستاها بصورت پراکنده، و یا بصورت موقتی کوچ نشینی و زندگی در صحرا بود؛ اما امروزه شهرنشینی مبتنی بر مدل یکجانشینی رایج ترین شیوه زندگی بشر در سطح کره زمین است.
شهرها در جهان در حال توسعه به سرعت رشد می کنند و با این رشد، یکپارچگی در پهنه سرزمین افزایش می یابد. این تمرکز جمعیت باعث بروز برخی از مهمترین مشکلات جهانی شده است، مشکلاتی همچون آلودگی آب و هوا، گسترش محلات فقیرنشین، شیوع خشونت و بیماری در کشورهای فقیر که ناتوان اند در مبارزه با اثرات زندگی شهرنشینی، کیفیت ترانسپورت شهری کاهش می یابد. این کاهش کیفیت؛ ضعف اقتصاد شهری، کاهش کیفیت زیست محیط، فقر و فلاکت مردم را سبب می شود.
این چالش های متعدد سبب شده واژه های جدید همچون رشد هوشمندشهری(smart city )، الگوی توسعه حمل و نقل مبنا(tod ) و الگوی توسعه محلی سنتی(tnd ) در بین متخصصان و مدیران شهری کشورها رایج شود. شهرهوشمند یکی از خاستگاه های مدیران شهری و شهروندان در عرضه خدمات شهری است. شهر هوشمند عبارت است از شهری که اداره امور شهروندان شامل خدمات و سرویس های دولتی و سازمان های بخش خصوصی به صورت بر خط (online ) و به طور شبانه روزی، در هفت روز هفته با کیفیت و ضریب ایمنی بالا با استفاده از ابزار تکنالوژی اطلاعات و ارتباطات و کاربردهای آن انجام می شود، و یا به عبارت دیگر می توان گفت در شهر هوشمند تمام خدمات مورد نیاز ساکنین از طریق شبکه های اطلاع رسانی تآمین می شود. به این ترتیب دیگر نیازی به حرکت فیزیکی شهروندان برای دسترسی به خدمات دولت و نهادهای خصوصی نیست.
شهر هوشمند دارای ابعاد و مولفه های مختلف بسیاری است. که تبیین مبانی و مفاهیم آن فارغ از حوصله و ظرفیت این یادداشت است. فلذا پس از ارائه برخی تعاریف کلی، مستقیما به موضوع ترانسپورت هوشمند(ITS ) وارد می شویم.

شهرهوشمند چیست؟
شهر هوشمند عبارت است از شهری که کلیه فرآیندهای جاری و روزمره آن از طریق جدیدترین تکنولوژی های روز دنیا مدیریت می شود از این نوع شهر تحت عناوینی نظیر شهر مجازی نیز یاد می شود. شهر هوشمند برخلاف شهر الکترونیکی که به تنهایی موظف به تآمین نیازهای شهروندان نیست بلکه در یک چرخه متقابل شهروندان به عنوان سرمایه های انسانی و اطلاعاتی شهر تشویق به ارائه خدماتی می شوند که نتیجه آن تعامل شهر و شهروندان در توسعه ی شهری است. استفاده از این ابزار جهت ارتقای سطح زندگی شهروندان یک شهر همراه با 4 اصل تعریف می شود: دانش و توسعه دانش محور، توسعه پایدار، تقویت یکپارچگی شهر، مشارکت شهروندان. (duany,2013 ).
باید به این نکته توجه شود که  شهر الکترونیک یا دیجیتال، صرفا مکانی(مجازی و یا خدمات رسان) است. ولی شهر هوشمند به فضای زیستی اشاره دارد. به این صورت که اجزای شهر مانند همه شهرهای دیگر دارای معماری، زیرساخت، ترانسپورت و تآسیسات است. و این کالبد در فضای زیستی رابطه ای متقابل بین شهر و شهروند را می آفریند.
از پیامدهای مهم فرآیند شهرنشینی در افغانستان، گسترش سریع فیزیکی شهرها است. رشدی که سبب عدم تعادل، ناهماهنگی و بروز پدیده "پراکندگی شهری" شده است. پراکندگی شهری، سبب بروز عدم عدالت فضایی، آلودگی های زیست محیطی و ... می شود. به صورتی که راندمان بهره برداری از امکانات و تجهیزات شهر را کاهش داده و منجر به رقابت ناعادلانه بین افراد فقیر و غنی خواهد می شود. یکی از الگوهای ارائه شده در برابر مساله "پراکندگی شهری" رشد هوشمند است. امروز شاید تصور شود صحبت از مناطق و شهرهای هوشمند برای افغانستان زود باشد. ولی با این پیش فرض که شهر هوشمند می تواند یکی از مولفه های چشم انداز و آینده ی پیشرفت افغانستان، و رفع چالش های شهری امروزی ما باشد. باید در همه ابعاد به این موضوع پرداخت.

پراکندگی شهری
یکی از موضوعات در شهرسازی امروز "پراکندگی" است. که در نتیجه توسعه فاقد برنامه ریزی اتفاق افتاده و برجنبه های مختلف اثر گذاشته است. در بسیاری از موارد پدیده رشد شهر با عنوان توسعه پراکنده شهری شناخته می شود. توسعه پراکنده شهری به توسعه بی رویه و بی برنامه شهرها اطلاق می شود که نه تنها باعث تخریب فضای پیرامون شده بلکه موجب توسعه ی نامتوازن و بی قواره ی شهرها می شود. (sun,2013 ).
مشخصه پراکندگی شهری تراکم کم می باشد، که به دلیل وجود محدوده های عملکردی وسیع منفرد مانند پارک های اداری، مراکز تجاری خرد، و قطعات مسکونی منفرد به وجود می آید. محققین شاخص های متعددی را برای اندازه گیری پراکندگی شهری عنوان نموده اند. گلاستر شاخص هایی چون تراکم، پیوستگی، تمرکز، مرکزیت، خوشه بندی، هسته ای بودن، کاربری ترکیبی و مجاورت را به عنوان مهم ترین معیارهای اندازه گیری پراکندگی شهری عنوان کرده است.(glaster,2001 ). به طور کلی پراکندگی دارای چهار شاخص اصلی می باشد: تراکم مسکونی، اختلاط کاربری ها(فاصله کاربری ها تا محل سکونت)، تراکم اشتغال در سطح محلات و شبکه بندی خیابان ها(ewing,2002 ).
عوامل موثر بر رشد پراکنده شهری در افغانستان
اعمار بی برنامه و بی رویه معابر و سرک ها از سوی شاروالی و نهادهای دولتی، ناکارآمدی نظام ترانسپورتی، ارائه پارکینگ ارزان قیمت و مجانی، شرایط ضعیف پیاده روی-پیاده راه و بایسکل رانی در شهر، واردات بی رویه موتر، عدم ارائه خدمات حمل و نقل عمومی از سوی دولت، کرایه بالای حمل و نقل، طراحی سرک ها در جهت موترمحوری و کاهش دسترسی انسانی، شرایط فرهنگی سکونت در افغانستان، فقر مسکن و استفاده نامطلوب از فضا، تبعیض قومی و شکل گیری گتوها در حاشیه شهر، عدم وجود قوانین در سیاست های قیمت گذاری زمین و مسکن، از بین رفتن زمین های کشاورزی و عرصه های طبیعی، عدم نظارت الکترونیکی بر موترها، مالیات کم بر تیل و استفاده کنندگان موترهای شخصی، عدم وجود مترو و قطارشهری، و....
ترانسپورت شهری در شهر هوشمند: (ITS ).
وزارت ترانسپورت امریکا، در یک تعریف رسمی آی تی سی را چنین عنوان کرده است: «سیستم های جمع آوری، نگهداری و آنالیز و توزیع اطلاعات مربوط به جابجایی کالا و مسافر». اما تعریفی که در برنامه ی راهبردی آی تی سی ایالت ویکتویا استرالیا عنوان شده است، تعبیری مدرن و با دربرگیری بیشتری به شمار می آید:«استفاده هدفمند از ارتباطات و فناوری اطلاعات(ICT ) برای خلق سیستم کارآمد و ایمن تر ترانسپورت شهری». سیستم های ترانسپورت هوشمند، سیستم های متشکل از فناوری های نوین الکترونیک، کمپیوتر، آی تی، الکترومکانیک و ... هستند که در برنامه ریزی سیستم های ترانسپورت زمینی، امروزه نقش بسیار مهمی ایفا می نماید. قدمت کاربرد و برنامه ریزی حمل و نقل هوشمند به اوایل دهه 90میلادی می رسد، کشورهای توسعه یافته شروع به مطالعه طراحی و گسترش این سیستم نموده اند. این سیستم توانسته تاثیرات بسیار مطلوبی در حل چالش های ترانسپورت برای دولت ها فراهم آورند.(LITMAN,2014 ).

1- سیستم های کنترل تطبیقی یا هوشمند چراغ های راهنمایی تقاطع ها:
سیستم های کنترلی چراغ های راهنمایی تقاطع ها بایستی به گونه ای عمل کنند که حداقل تآخیرها و توقف ها و حداکثر گذردهی و ایمنی را در تقاطع ها حاصل نماید.
2- سیستم های هماهنگ یا مرکزی کنترل ترافیک:
با ایجاد ارتباط و هماهنگی بین عملکرد چراغ های راهنمایی تقاطع های مجاور و تولید موج سبز کمترین تآخیر در شبکه ترافیک شهری حاصل می شود. همچنین با ایجاد مرکز کنترل ترافیک شهری، نظارت برعملکرد کلیه چراغ های راهنمایی و وضعیت ترافیک در سطح شهر امکان پذیر می گردد.
3-سیستم کنترل و هدایت ناوگان های عمومی:
به منظور افزایش بهره وری و نظارت بهتر بر عملکرد رانندگان بس ها، تکسی ها، اورژانس و اطفای حریق، و گشت پولیس از سیستم های مدیریت ناوگان استفاده می شود. این سیستم ها به کمک نرم افزارهای مناسب و با برنامه ریزی بهتر حداکثر بهره برداری از ظرفیت ناوگان را عملی می نماید.
اهداف اصلی به کارگیری ترانسپورت هوشمند
کاهش زمان های تآخیر و توقف در شبکه معابر و در نتیجه کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا
کاهش سوانح رانندگی و تصادفات و افزایش ضریب ایمنی و بهبود تردد وسایل نقلیه
کاهش انباشتگی در معابر و کمک به کاهش تراکم ترافیک
افزایش سرعت امداد رسانی به شهروندان
اطلاع رسانی مفید و به هنگام در سفرهای درون شهری
نظارت و حفاظت از محیط زیست، کنترل آلودگی هوا
افزایش احساس امنیت، آسایش و رضایت مندی جامعه(نادریان و همکاران،1390).

دیدگاه شما