صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

اهمیت سفر هیأت شورای امنیت ملل متحد در افغانستان

-

اهمیت سفر هیأت شورای امنیت ملل متحد در افغانستان

شورای امنیت ملل متحد یکی از ارکان مهم این سازمان بین المللی است که وظیفه اصلی آن را حفظ صلح و امنیت بین المللی تشکیل می دهد. این شورا برای حفظ امنیت بین المللی سعی می کند با مداخله بشردوستانه صلح را برقرار کند. وقتی در جهان بحرانی رخ می دهد و یا امنیت بین المللی به مخاطره می افتد، تصمیمات شورای امنیت ملل متحد در استقرار دوباره صلح و آرامش، تأثیرگذار می باشد.
در نظم نوین جهانی مفاهیم اولیه صلح و امنیت، اهمیت خود را از دست داده است و کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. امروزه در گفتمان های سیاسی مفاهیم صلح و امنیت بیشتر تحت مباحث امنیت اقتصادی، زیستمحیطی، اجتماعی و توسعه انسانی دنبال میشود. با تحولات شگرفی که در روابط بین الملل به وجود آمده و عوامل جدیدی که امنیت بین المللی را در معرض تهدید قرار می دهد، دیگر شایسته نیست که شورای امنیت روی مفهوم سنتی صلح و امنیت تأکید کند.
مفهوم صلح و امنیت طی فرایند تاریخی از معنای محدود و اصلی اش عدول کرده و مفهوم گسترده تری را تحت پوشش می گیرد. درگذشته آنچه به عنوان عامل تهدید کننده صلح و امنیت در جهان شناخته می شد، وجود تهدیدهای نظامی و فیزیکی بود که به صلح و امنیت بین المللی لطمه وارد می کرد؛ اما امروزه صلح و امنیت به هیچوجه به معنای «فقدان تهدید» نیست، بلکه این مفاهیم از مباحث زیستمحیطی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی گرفته تا تهدیدات نظامی، حملات تروریستی، تهدیدات دیجیتالی (تروریسم مجازی)، سلاحهای کشتارجمعی را شامل میشود. بنابراین مفاهیم صلح و امنیت به تبع تحولات بینالمللی دستخوش تحول میشود و بهعنوان یک متغیر مستقل در گفتمانهای سیاسی جدید مورد بررسی قرار میگیرد.
در صورت وقوع یک رویداد ناگوار بین المللی، شورا بر اساس منشور ملل متحد، مسأله را مورد بررسی قرار می دهد که آیا این مسأله تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی به شمار می آید یا نه. آیا در این مورد صلح نقض شده است، یا تجاوزی صورت گرفته است؟
پس از بررسی مورد، شورا می تواند در آن رابطه یک توصیه نامه ساده صادر کند یا به اقدامات قهری متوسل شود و یا راهکارهای بینابینی را در دستور کار خود قرار دهد. بنابراین شناسایی خطر، دفع خطر، وسایل و ابزار شناسایی خطر و مقابله با آن و متناسب بودن آنها با نوع خطر، از وظایفی اند که شورا به عهده دارند.
براساس منشور سازمان ملل متحد، حیطه قدرت شورای امنیت شامل اعزام نیروهای پاسدار صلح، تصویب تحریمهای بینالمللی و اعطای اجازه استفاده از نیروی نظامی علیه کشورهای متخاصم است. تصمیمهای این شورا به صورت قطعنامههای شورای امنیت اعلام میشود.
"وظایف و اختیارات خاص شورای امنیت شامل، مسئول اولیه حفظ صلح و امنیت بینالمللی، توصیه روشهای مسالمتآمیز حلوفصل اختلافات بینالمللی. توسل به قوه قهریه برای حفظ یا اعاده صلح، درصورت لزوم، تنظیم برنامهای برای هدفمندی استفاده از تسلیحات نظامی و نظارت بر آن، می شود." بر اساس منشور سازمان ملل متحد، شورای امنیت این سازمان در تصمیم ها و اقدام های خود از قدرت و اختیارات گسترده¬ای برای تأمین صلح و امنیت جهانی و روش های مقابله با انواع تهدیدهایی که صلح و امنیت جهانی را به مخاطره می اندازد، برخور دار می باشد.
نقش شورای امنیت در تحولات افغانستان بسیار برجسته می باشد. این شورا، در جریان تجاوز شوروی سابق به افغانستان و ختم جنگ و تأمین صلح، نقش تأثیرگذار و برازنده¬ای ایفا کرده است. این سازمان با صدور قطعنامه ها و اقدامات ممکن، سعی کرد بر شوروی سابق فشار وارد کند، تا به تجاوزش به افغانستان پایان دهد.
پس از خروج نیروهای شوروی از افغانستان، این سازمان تلاش کرد، تا گفتگوها و مذاکرات سیاسی میان حکومت کمونیستی و نمایندگان مجاهدین آغاز شود. مذاکرات ژینوا آغازی یک راه بود که به صلح و امنیت افغانستان باید ختم می شد. هرچند فراز و نشیب های زیادی در این مذاکرات پدید آمد؛ اما این روند سر انجام به توافقنامه " بن " انجامید. توافقنامه¬ای که بر مبنای آن پایه های یک نظام دمواکراتیک، مشارکتی و مردمی گذاشته شد.
با آن که ممکن است اقدامات شورای امنیت سازمان ملل در رابطه با افغانستان دارای نقص و ایرادهایی هم باشد؛ اما این مسأله را می توان بیشتر بر ناهمسویی ها و اختلافات استراتژیک اعضای این سازمان در سطح بین المللی مربوط دانست.
شورای امنیت ملل متحد، پس از تشکیل نظام نوین سیاسی در افغانستان نیز به صلح و تحولات امنیتی مربوط به افغانستان بی تفاوت نبوده و در این راستا هم قطعنامه های مختلف صادر کرده و هم اقدامات عملی را انجام داده است.
بنابراین با قاطعیت می توان گفت که اگر همکاری و همراهی سازمان ملل و بخصوص شورای امنیت به عنوان یک رکن مؤثر این سازمان نمی بود، ما امروز شاهد تشکیل یک نظام سیاسی، تأسیس نهادهای قانونی، تدوین قانون اساسی و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، پارلمانی و شوراهای ولایتی نبودیم.
حمایت گسترده جامعه جهانی از پروسه صلح و امنیت در افغانستان بدون شک حاصل تلاش ها و همکاری های این شورا با حکومت افغانستان است. از اینرو سفر هیأت بلند پایه این شورا به افغانستان می تواند دستاوردها و پیامدهای ملموس و روشنی را برای مردم افغانستان داشته باشد.
سفر هیأت پس از هفت سال، نشانه¬ای این است که شورای امنیت سازمان ملل به مسأله صلح و امنیت در افغانستان اهمیت می دهد و تصمیم دارد، تا عوامل، انگیزه ها و ابزارهای تهدید کننده صلح و امنیت بین المللی در افغانستان را مورد بررسی قرار دهد.
هیأت سازمان ملل متحد در افغانستان به صورت مشخص چند هدف را دنبال می کند:
1- مسأله صلح و امنیت و بررسی زمینه ها، عوامل و انگیزه های داخلی و خارجی آن.
2- مبارزه با فساد اداری
3- آوردن اصلاحات در ادارات
4- برگزاری انتخابات پارلمانی
- نزدیک به چهار دهه است که افغانستان در جنگ و ناامنی به سر می برد. ماهیت جنگ افغانستان در گذر زمان و با دخالت کشورهای منطقه، هر روز پیچیده تر و مبهم تر می شود. دوره های طولانی جنگ های نیابتی و دخالت آشکار و پنهان برخی کشورها در امور افغانستان در یک و نیم دهه گذشته، به جنگ افغانستان بیشتر ماهیت استخباراتی داده است. به همین دلیل بسیاری از کارشناسان داخلی و خارجی معتقداند که جنگ افغانستان، جنگ استخباراتی کشورهای منطقه است.
با توجه به ماهیت جنگ افغانستان، این هیأت می تواند علاوه بر ارزیابی ابعاد داخلی جنگ، عوامل بیرونی آن را نیز مورد توجه قرار داده و گزارش تفصیلی آن را به شورای امنیت ملل متحد جهت تصمیم گیری های بعدی ارائه کند.
-               فساد یکی از چالش های بسیار مهم در دستگاه اداری افغانستان به شمار می آید. پدیده فساد در افغانستان امروز با مسأله نا امنی، جنگ و خشونت، پیوند ناگسستنی پیدا کرده است. طوری که تأمین صلح و امنیت بدون کاهش و یا محو فساد در افغانستان ناممکن شمرده می شود.
هیأت شورای امنیت، با درک این رابطه می تواند با حکومت افغانستان در راستای مبارزه بافساد کمک و همکاری کند. روند مبارزه با فساد نشان داده است که حکومت افغانستان توان برخورد قاطع در برابر عوامل فساد را از دست داده است. شورای امنیت می تواند ابعاد مبارزه با فساد را مورد توجه قرار داده و در بررسی راهکارهای مبارزه و مؤثریت آن با حکومت افغانستان همکار باشد.
-               اصلاحات اداری یکی از موضوعات مهم در تداوم امنیت و ثبات در کشور به حساب می آید. ادارات افغانستان بر مبنای فساد و خویشخوری شکل گرفته و بسیاری از مجبوریت ها و پیوندها در انتصاب و جابجایی افراد نقش داشته است. تا زمانی که اصلاحات به وجود نیاید، مبارزه با فساد شکل و شمایل پیدا نمی کند و ازحد شعار تجاوز نخواهد کرد. آوردن اصلاحات در نظام اداری بخشی از روند مبارزه با فساد است. ناکامی در آوردن اصلاحات، ناکامی در مبارزه با فساد نیز شمرده می شود.
-               انتخابات یک رکن اساسی نظام دموکراسی را تشکیل می دهد. بدون انتخابات پایه های نظام سست و متزلزل می شود و وضعیت سیاسی و امنیتی افغانستان را به قهقرا سوق می دهد. از این رو تأکید هیأت روی انتخابات در واقع، تأکید روی امنیت و ثبات افغانستان بوده و شورا می تواند در این رابطه حکومت افغانستان را تحت فشار قرار دهد و یا در مواقع لازم با آن همکار باشد.

دیدگاه شما