صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

نقاط ضعف و قوت بودجه سال 1397

-

نقاط ضعف و قوت بودجه سال 1397

بودجه سال 1397 در روز چهارشنبه 27 جدی توسط نمایندگان پارلمان افغانستان به تصویب رسید. در این مقاله نگاهی به ویژگیهای این بودجه تصویب شده انداخته ایم.
بودجه سال 1397 به میزان 377 میلیارد افغانی می باشد که از این میزان 161 میلیارد افغانی توسط منابع داخلی و 191 میلیارد افغانی توسط منابع خارجی و کمک های کشورهای خارجی تامین می شود و به میزان 25 میلیارد افغانی دچار کسری بودجه می باشد که 10 میلیارد افغانی از ذخایر نقدی سال 1396 و 908 میلیون افغانی از طریق قرضه تآمین میگردد و مابقی آن به میزان 14 میلیارد افغانی بدون تمویل است که کسری بودجه سال آینده میباشد.
عواید داخلی شامل 117 میلیارد افغانی (75 فیصد) عواید مالیاتی و 40 میلیارد افغانی (25 فیصد) عواید غیرمالیاتی می باشد که عمده آن از طریق گمرکات به دست میآید.
این بودجه شامل 266 میلیارد افغانی بودجه عادی (که شامل امور جاری دولت و معاش کارمندان دولتی و هزینه های مربوطه میباشد) و 111 میلیارد بودجه انکشافی (که شامل پروژههای انکشافی جدید و از پروژههای از قبل آغاز شده) می باشد که 59 میلیارد افغانی(68 فیصد) و بودجه انکشافی غیراختیاری و 27 میلیارد افغانی(32 فیصد) بودجه انکشافی اختیاری میباشد.
بودجه سال آینده در حدود 25 درصد تولید ناخالص داخلی (GDP ) افغانستان را تشکیل میدهد. تولید ناخالص داخلی (GDP ) افغانستان در سال آینده به میزان 1528 میلیارد افغانی پیشبینی شده است.
همچنین رشد اقتصادی سال آینده به میزان 1/3 درصد و نرخ تورم 5 درصد و نرخ تبادل دالر 34/68 افغانی میباشد.
بودجه سال 1397 در مقایسه با بودجه سال 1396 به سمت واقعی شدن حرکت نموده و به میزان 89 میلیارد افغانی (19 فیصد) کاهش یافته است که 21 میلیارد افغانی در بودجه عادی و 68 میلیارد افغانی آن در بودجه انکشافی بوده است.
اما بودجه سال 97 دارای نقاط قوت و ضعف می باشد که در اینجا به برخی از آنها پرداخته می شود
از نقاط قوت بودجه ارائه یک بودجه واقعی می باشد در سال های گذشته ما شاهد این بودیم که بسیاری از پروژه ها در سند بودجه آورده می شد ولی در عمل آن پروژه اجرایی نمی شد که دلایل اجرایی شدن پروژه ها متفاوت می باشد که می توان به عدم امنیت، عدم تمویل بودجه از منابع داخلی یا خارجی، عدم وجود برنامه ریزی منسجم در ولایات، عدم نیروی انسانی کافی یا عدم بکارگیری نیروی متخصص و... اشاره نمود.
از نکات مثبت بودجه، عدم شروع پروژههای انکشافی جدید در سال آینده میباشد. در واقع دولت دو سیاست میتواند در نظر بگیرد، اجرای پروژههای زیاد با حداقل بودجه و بودجه قطرهچکانی یا روی دست گرفتن تعداد پروژههای کمتر و اختصاص بودجه برای اتمام این پروژهها، که به نظر میرسد دولت سیاست دوم را به کار گرفته است و بنابراین هیچ پروژه انکشافی جدیدی را در سال آینده آغاز نمیکند تا پروژههای قبلی به پایان برسند.
از نقاط قوت دیگر بودجه می توان به ارائه برآورد بودجه تا سال 1400 و برنامه ریزی میان مدت و بلندمدت اشاره کرد، چرا که با توجه به اتکای بیش از 50 درصدی به منابع خارجی و احتمال قطع این کمک ها تا سال 2020، برنامهریزیهایی برای جایگزینی منابع داخلی به جای منابع خارجی در دست باشد.
نقطه قوت دیگر استفاده از سیاست «استفاده کن یا از دست بده» (use it or lose it ) که در بسیاری از کشورها به عنوان قاعده معمولی مالی مورد استفاده قرار گرفته تا از انتقال بودجه از فعالیتهای دارای اجرای ضعیف یا اولویت پایین به فعالیتهای که اولویت بیشتری دارند اطمینان حاصل گردیده و دیسیپلین مالی رعایت گردد. افغانستان به دلیل کمبود نیروی انسانی متخصص یا عدم بکارگیری نیروی متخصص در بخشهای مختلف اقتصادی و انکشافی از کمبود بهرهوری مخصوصا بهرهوری مدیریت برخوردار است و به همین دلیل بسیاری از پروژهها با وجود تامین مالی از پیشرفت کافی برخوردار نیستند. البته عدم وجود امنیت پایدار نیز بر روی اجرای پروژهها تاثیر زیادی دارد.
بودجه تصویب شده دارای نقاط ضعف نیز میباشد، عمده ترین نقطه ضعف عدم توازن در بودجه میباشد که نگارنده در مقاله جداگانه به آن میپردازد، نقطه ضعف دیگر اتکای بیش از 50 فیصدی بودجه به منابع و کمکهای خارجی است، افغانستان پس از حدود 16 سال هنوز نتوانسته از امکانات و منابع خدادادی داخل افغانستان بهرهبرداری لازم را انجام دهد و متکی به کمکهای خارجی میباشد.
نبود یک استراتژی توسعه اقتصادی بلندمدت به دلیل عدم اطمینانها و عدم امنیت پایدار باعث شده تا در بودجه نیز این مسائل انعکاس پیدا کند و بسیاری از برنامهها به اما و اگر سپرده شده است و نرخ رشد اقتصادی 1/3 درصد پیشبینی شده است که با توجه به رشد کشورهای جنوب آسیا که ارقام 6-7 درصد است، رقم پایینی میباشد. همچنین نرخ تبادل دالر آمریکایی 34/68 افغانی هدفگذاری شده است که هم اکنون نرخ تبادل حتی از پیشبینی سال آینده بالاتر رفته و 70 افغانی رسیده است که در صورت عدم مدیریت آن هدفگذاری نرخ تبادل و حتی نرخ تورم 5 درصد را نیز تحت تاثیر قرار میدهد، چرا که بسیاری از کالاها و خدمات وارداتی هستند و با بالا رفتن نرخ تبادل قیمتهای بسیاری از کالاها و خدمات بالا میرود و میتواند نرخ تورم را نیز بالاتر از هدفگذاری قرار دهد.
نقطه ضعف دیگر، کسری بودجه 14 میلیارد افغانی میباشد، این کسری بودجه در شرایطی ایجاد شد که با توجه به رد بودجه توسط نمایندگان پارلمان، وزارت مالیه بودجه انکشافی را که در ابتدا 93 میلیارد افغانی بود به 111 میلیارد افغانی برساند که بخشی از این افزایش را از طریق ذخایر نقدی و قرضه تامین مالی می کند ولی در عمل 14 میلیارد افغانی بدون تمویل باقی مانده است که احتمالا این پروژههای اضافه شده تامین مالی نخواهند شد و فقط به خاطر فشار نمایندگان که خواهان رضایت برای مردم ملکی ولایت خود هستند، در بودجه آورده شده است.
از نکات منفی که البته در متن بودجه نیست اما نکته مهمی است این است که در دولت توسط ابزارهای رسانهای خود بودجه را به اندازه کافی به مردم معرفی نمیکند، باید توجه داشت که مردم مهمترین رکن برای پشتیبانی و اجرای بودجه میباشند، اما متاسفانه در کشور ما بسیاری از اطلاعات و برنامههای دولت به صورت عموم و از طریق رسانهها به اطلاع مردم به صورت دقیق رسانده نمیشود. اگر دولت صادقانه مشکلات و محدودیتهای خود و همچنین برنامههای خود را به عامه مردم تشریح کند، قطعا پشتیبانی بیشتری از طرف مردم صورت میگیرد و انشاءا... افغانستان گامهای بلندتری به سوی رشد و توسعه اقتصادی برمیدارد.

دیدگاه شما