صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۱۰ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

امـــید به آینده

-

امـــید به آینده

آدمی با امید زنده است
از قدیم گفته اند: آدمی به امید زنده است. این یک ضرب المثل عامیانه است که حاکی از نقش امید در زندگی انسان ست. اما این آموزه تنها یک آرزوی عامیانه و خیالی نیست. بلکه ریشه در فلسفه آگاهی و عقل انسان دارد. امید به مثابه یک مقوله فلسفی از دیرباز مورد بحث و تبادل نظر فیلسوفان بوده است. اما این مقوله در آثار فیلسوفان عصر جدید چون کانت و نیچه و در این اواخر در آثار مکاتیب جدید نمود واضح یافته است.
فلسفه امید حتی در نزد مایوس ترین فیلسوف یعنی نیچه به عنوان یک امر مقدس و نایاب نمود یافته است. او در کتاب «دانش شاد/ حکمت شادان» از مرگ امر مقدس سخن می گوید و مراد او از امر مقدس یا برین همان امید است. نیچه هم چنین می گوید: «مقتدرترین و قوی ترین چیزی را که تا کنون بشر داشته است،از دست داده اید و در نیستی بیکران معلق هستید».
از منظر دینی نیز امید یکی از گوهرهای تابنده حیات در وجود آدمی است. حضرت علی گفته بود که بزرگ ترین گناه نا امیدی است. این نگاه در نوع خود فلسفی ترین نگاه به امید است.
اما امید هرگز هم خانواده با ترس، خیال، توهم و آرزوی محض نیست. بلکه پدیده ای است که به انسان حیات می بخشد و آینده سرنوشت انسان را تعیین می کند. امید تنها رشته ای است که میل کنشگر/ آرمان را به میل ساختار/ واقعیت پیوند می زند. از این منظر امید تنها چشم دوختن به آرمان شهرها و مدینه های فاضله ای نیست که هرگز واقعیت نمی یابند. بلکه امید خودش ساختن زندگی با میل به آینده است. از این منظر گذشته مربوط به تاریخ است و هرگز بر نمی گردد، ولی آینده در دست خود انسان است و ساختنی است.
آن چه گفته شد تنها متعلق به امید در درون فرد و امید فردی نیست. بلکه امید بیش ازا آن که در سرنوشت فردی تاثیر داشته باشد، در سرنوشت جمعی انسان ها موثر می افتد. از این منظر امید اجتماعی از نگاه روانشناسی جمعی، مهم ترین عامل تعیین کننده در جهت دهی سرنوشت جمعی انسان ها است.
اکنون در آخرین روز سال 1396 و در آستانه سال 1397 ایستاده ایم. در دنیای بدی به سر می بریم و وضعیت حیات جمعی ما اصلا خوب نیست. شمشیرهای زیادی تیز شده است که از نیام برکشیده شود تا سرنوشت جمعی ما را به مسلخ ببرد. هر روز فاجعه ای خلق می شود و در بدترین حالت ممکن خودنمایی می کند. انفجار، انتحار، کشتار و به خون غلطیدن آدم ها، نمایش های هر روزه زندگی ما است. اگر به دنیای واقعیت زندگی خویش نگاه کنیم، هرگز امیدی نباید داشت و هیچ روزنه ای سوسو نمی زند.
اما امید بزرگ ترین سرمایه و تنها دلیل تداوم حیات آدمی است. بزرگ ترین و مهم ترین آموزه فلسفه امید نیز این است که برای زندگی انسان معنا می بخشد و وجود آدمی را معنا دار می سازد. از این رو ما نمی توانیم امید را به کلی از زندگی پاک کنیم و چشم به رخدادهای گذشته بدوزیم و آینده را نیز مانند گذشته شبیه سازی کنیم. ما در آستانه سال جدید حتی اگر نشانه هایی از بهبود در زندگی و حیات جمعی خویش نیابیم، باز هم مکلف هستیم که چشم به اینده بدوزیم و به روزنه هایی که گاهی چشمان ما را می نوازد، امید ببندیم. البته نشانه های زیادی در زندگی روزمره ما وجود دارد که فرایند امید را تقویت و به عنوان یک فاکتور سازنده تثبیت می کند.
سالی که گذشت
سال گذشته شاید در طول سال های بحرانی گذشته، بدترین سال در حیات جمعی ما بوده است. ده ها حمله انتحاری و تروریستی در کشور صورت گرفت و هرکدام در مقیاس یک بمب کوچک اتمی تاثیرات روانی و جمعی داشت. اگرچه در سال 1395 نیز حملات انتحاری بزرگی رخ داد ولی حملات سال 96 بسیار متعدد و تکان دهنده بود.
بزرگترین حمله تروریستی در چهارراهی زنبق در نزدیکی سفارت آلمان در کابل رخ داد که در آن دها نفر کشته و صدها نفر زخمی گردیدند. هم چنین حمله انتحاری دیگری در مسجد باقرالعلوم در غرب کابل صورت گرفت که در آن ده ها نفر کشته و زخمی شدند. حمله بر مظاهره چیان چهارراهی زنبق و تشییع کنندگان سالم ایزدیار در شمال کابل، حمله انتحاری در مسجد الزهرا، حمله انتحاری در مسجد امام زمان شمال کابل و مسجد امام زمان غرب کابل و نیز حمله بر مرکز فرهنگی تبیان از بدترین حملات انتحاری بوده است که تلفات بسیار بزرگی در پی داشته اند.
علاوه بر آن ها حمله بر نمازگزاران مسجد جوادیه در هرات، حمله بر قول اردوی 209 شاهین، حمله بر مرکز تعلیمی پلیس در ننگرهار و حمله بر مرکز حمایت از کودکان در ننگرهار و سرانجام حمله انتحاری در چهار راهی صدارت و حمله بر هوتل انترکانیتیننتال از بدترین رخدادهای سال 1396 به شمار می روند.
علاوه بر موارد فوق در سال گذشته ده ها حمله انتحاری و تروریستی دیگر نیز در سراسر کشور اتفاق افتاده اند که هر کدام در جای خود، تکان دهند و غم انگیز بوده اند.
در سال گذشته هم چنین چندین ولسوالی در جنگ میان مخالفان و دولت دست به دست شده اند. ولی هرگز در مقیاس ولایت در سال گذشته به دست نیروهای تروریستی سقوط نکرده است. صدها جوان در قالب نیروهای امنیتی و دفاعی کشور در جنگ با دشمن جان های شیرین خویش را از دست داده اند و تلفات نیروهای امنیتی نیز در طی سال گذشته افزایش داشته است.
در سال گذشته هم چنین نفرت پراکنی قومی و نفرت افکنی مذهبی و سمتی و جناحی در اوج قرار داشته است. شاید هیچ سالی به اندازه سال گذشته پر از نفرت و مملو از کین توزی نبوده است. این کین توزی ها و نفرت افکنی ها بدون تردید بر سرنوشت جمعی ما تاثیرات بس منفی داشته است.
در یک کلام سال گذشته سال خونین و پر از رنج و مصیبت برای مردم افغانستان بوده است. از یک نگاه شاید هیچ سالی به اندازه سال گذشته سنگین و غمبار نبوده است.
بنابراین سال گذشته سالی نبوده است که در آن امید اجتماعی رشد کند و اعتماد و اطمینان میان مردم افغاستان و دولت در عرصه حیات جمعی ما بر گردد.
سالی که می آید
سالی که می آید و ما در آستانه آن قرار داریم، سال گذار از بحران و رود به ثبات خواهد بود. شاید با وصف سال گذشته این ادعا کمی عجیب به نظر آید. ولی اگر به نشانه های مثبت نگاه کنیم و مثبت اندیش باشیم، امید به بهبودی و ثبات در سال آینده بیشتر از گذشته است.
تحولات بین المللی به نفع افغانستان تا کنون رقم خورده است. ایالات متحده پس از اعلان استراتژی جدید خود در باره جنوب آسیا و افغانستان، تنها سیاست اعلامی اکتفا نکرده است. بلکه اقدامات مهمی نیز در قبال پاکستان انجام داده است که باعث فشار بر آن و سردرگمی در آن کشور گردیده است. به عبارت دیگر پاکستان بیش از هر زمان دیگر احساس انزوا می کند و در مقابل سیاست خارجی افغانستان تا حد زیادی موفق بوده است. این موفقیت هم به لحاظ قناعت بخشی به جامعه بین المللی در باره حمایت از افغانستان و هم به لحاظ به انزوا کشاندن حامیان بین المللی و منطقه ای تروریسم چشم گیر و بی سابقه بوده است.
در داخل افغانستان نیز نیروهای امنیتی افغانستان تقویت گردیده و میکانیزم های مقابله با تروریسم نیز رشد یافته است. نیروهای امنیتی و دفاعی کشور نه تنها به لحاظ کمی بلکه به لحاظ کیفی نیز تقویت شده و در سراسر افغانستان روحیه ضد تروریستی بالا رفته است. این روند بر روی نیروهای دفاعی و امنیتی تاثیرات مثبت داشته است.
حمایت نیروهای خارجی مستقر در افغانستان از نیروهای امنیتی افغانستان و به عهده گرفتن ماموریت های نظامی از سوی آنان فاکتور مهمی دیگری بوده است که سبب تقویت نیروهای امنیتی افغانستان شده است.
تنش های سیاسی در اواخر سال جاری رو به کاهش رفته است و به نظر می رسد که بزرگان و سیاستمداران ما اکنون دریافته اند که باید مشکلات رقابت های خویش را از طریق گفتگو حل کنند. فضای سیاسی کمی آرام شده و سخنانی که ابراز می گردد عاقلانه تر از گذشته به نظر می رسد. تنشها رو به کاهش گذاشته است.
روندها در کشور تا حدودی سامان یافته است و اصلاحات در بخش های مختلف تا حدی زیادی نتیجه بخش بوده و امیدوارکننده به نظر می رسد. اصلاحات در بخش های عدلی و قضایی و اداری و تدارکاتی دارای دستاوردهای مثبت بوده است. پروسه هایی چون مبارزه با فساد نیز به خوبی پیش می رود.
تنها پروسه ای که اکنون سبب نگرانی ها شده است، پروسه انتخابات و توزیع تذکره الکترونیکی است. اگر حکومت بتواند در سال 1397 انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالی را برگزار کند و هم چنین پروسه توزیع الکترونیکی را با موفقیت آغاز کند، بدون شک گام مهمی در راستای ثبات و حاکمیت قانون برداشته خواهد شد. اکنون خوش بختانه نگرانی از سقوط و یا کامیابی های بزرگ برای تروریستان وجود ندارد. اما نگرانی از عدم برگزاری انتخابات و توقف توزیع تذکره الکترونیکی، جدی است.
در نهایت با توجه به رخدادهای سال گذشته و نشانه های مثبت برای سال آینده، امیدها بیشتر می گردد و امید می رود که امیدواری جمعی تبدیل رخدادهای مثبت و واقعی خواهد شد. وقتی امیدواری برای آینده وجود داشته باشد و عزمی برای ساختن آینده بهتر در حال افزایش باشد، چشم انداز آینده نیز مثبت و بهتر از گذشته خواهد بود. امیدواریم که مردم افغانستان سال آینده را بستری برای گذار از بحران های امنیتی و سیاسی و اقتصادی بسازند.

دیدگاه شما