صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

موانع و چالش‌های فرا روی توسعـه در افغـانستان

-

موانع و چالش‌های  فرا روی توسعـه در افغـانستان

توسعه، ترقی و تکامل جوامع بشری یکی از مهم ترین دغدغه بشر در طول تاریخ بوده و هست و هم چنان رسیدن به توسعه یکی از اهداف اساسی مردم در جوامع است. اما مفهوم توسعه به شکل مدرن آن بعد از جنگ جهانی دوم مورد توجه دانشمندان قرار گرفت. و در این زمان بود که توسعه وارد مطالعات علوم سیاسی و جامعه شناختی گردید. و بعد آهسته، آهسته شامل مضامین دانشگاهی شد با آنکه درک تخصصی از مفهوم توسعه به شکل مدرن آن حاصل عصر جدید است؛ اما توسعه مفهومی است که هنوز هم در کشور ما امر ناشناخته باقی مانده است. و یا به شکل ابتدایی به آن پرداخته می شود. لذا امروزه توسعه در ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به خصوص توسعه به روش مدرن یکی از فراگیر ترین موضوعات در جوامع بشری به خصوص کشور های در حال توسعه است.
بناً هر تحول مثبت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در یک کشور موانع و چالش های را فرا روی خود دارد. و به خصوص کشور های که چندین دهه جنک را تجربه کرده اند بدون شک موانع و چالش های بزرگی سد راه توسعه آن ها قرار دارد. که این موانع و چالش ها کشور ها را به جوامع عقب مانده و یا جهان سومی مبدل ساخته است. و در هر کشور نوع موانع و چالش ها و نحوه مبارزه با آن متفاوت است. اما بزرگ ترین موانع و چالش ها فرا روی توسعه که در تمام کشور ها مشترک است. و افغانستان نیز از این موانع مستثنی نیست. از آن جمله می توان به موانع و چالش های مانند نا امنی، وابستگی سیاسی و اقتصادی به قدرت های بزرگ صنعتیِ منطقه و جهان، قبیله گرای، سنت های نا پسندِ ضد توسعه و ترقی، وجود حکومت های توتالیتر، دیکتاتور و تمامیت خواه، و محصور بودن کشور از نگاه ژئوپولیتیک و ژئو اکونومیک به خشکه اشاره نمود. لذا موانع و چالش های فوق از جمله عواملی است که مانع توسعه و ترقی در افغانستان شده است.
در واقع، افغانستان کشوری است که در طول تاریخ نا امن بوده است. و از سوی هم این کشور میدان جنگ های نیابتی و زور آزمایی قدرت های منطقوی و جهانی بوده است. بناً این جنگ ها کشور را به وابستگی سیاسی و اقتصادی مطلق به کشور ها و قدرت های بزرگ کشانیده است. و این جنگ ها زمینه قبیله گرایی و سمت گرایی را نیز در کشور برای گروه های تندرو فراهم نموده است. و از سوی هم نا امنی ها در طول تاریخ سنت های ضد توسعه و ترقی را در کشور بیشتر از پیش در بین مردم دامن زده است. که در نتیجه این نا امنی ها و جنگ ها زمینه حکومت های توتالیتر، دیکتاتوری و تمامیت خواه که در نفس خود با توسعه و ترقی در تعارض و تقابل فراهم شده است. و ذهنیت ضد توسعه و ترقی را در کشور بیشتر از پیش مساعد ساخته است. و با تأکید به موانع که در فوق به آن ها شاره شد. یکی دیگر از بزرگترین موانع و چالش در برابر توسعه افغانستان محصور بودن این کشور از نگاه ژئوپولیتیک و ژئو اکونومیک به خشکه است. به همان اندازه که نا امنی ها، جنگ و سایر عومل دیگر در توسعه نیافتگی افغانستان موثر و دخیل بوده است. به همان اندازه یا بیشتر از آن محصور بودن این کشور به خشکه و راه نداشتن آن به آب های آزاد بین المللی نیز در توسعه نیافتگی و عقب ماندگی کشور تأثیر گزار بوده است. در واقع موانع و چالش های که در بالا به آن ها اشاره شد وجه مشترک بین کشور های در حال توسعه یا همان کشور های جهان سومی است.
بناً موانع و چالش های که در بالا شرح داده شد. از جمله بزرگ ترین و مهم ترین موانع و چالش ها فرا روی توسعه در ابعاد مختلفِ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حتی فرهنگی در افغانستان بوده و هست، که نمی توان از آن چشم پوشی کرد.
در نتیجه به جریان افتادن روند توسعه در افغانستان لازمه یکسری اصلاحات مهم در جامعه است. که فراهم نمودن این اصلاحات بدون شک زمان گیر و پر هزینه است اما ناممکن نیست. در نهایت فراهم نمودن زمینه روند توسعه بخصوص در بخش اقتصادی مستلزم امنیت و ثبات سیاسی است، امنیت سرمایه گذاران و کارآفرینان سبب گسترش حجم سرمایه گذاری شده و مردم هم از آن برخوردار می شوند. سرمایه گذاران در تمام جهان به دنبال جای امن و مطمئن هستند، جایی که اصل سرمایه آنها تضمین شود و بتوانند سود ببرند.
عدم شایسته سالاری در کشور یکی دیگر از موانع توسعه و عامل عقب ماندگی است، مفهوم توسعه و شایسته سالاری ارتباط نزدیک باهم دارد و بررسی های انجام گرفته حول دو محور مذکور نشان می دهد که منابع انسانی ارزشمندترین منبع یک جامعه محسوب می شوند که با تلاش و کوشش خود و ایجاد هماهنگی در بکارگیری دیگر اجزاء جامعه، اهداف آن را تحقق بخشیده و در آن حرکت، نشاط و پویایی ایجاد می کنند. قرار دادن افراد در جایگاه های کاری مناسب با قابلیت ها، تجارب و توانمندی های آنها، میتواند گامی مؤثر و بلند در راستای رسیدن جامعه به توسعه در بخشهای مختلف باشد. قرار گرفتن افراد شایسته در جایگاهی مناسب و درخور شأن، موجب شکل گیری روحیه ی امید و خلاقیت در فرد شده و نقش مهمی را در ایجاد انگیزه و اشتیاق به کار و تلاش در افراد و نهایتاً بهره برداری مطلوب از منابع انسانی دارد. بدیهی است هر جامعه ای که بخواهد به این مهم نایل گردد باید در ابتدا به توسعه درون خود یعنی توسعه فرهنگ و منابع انسانی بپردازد و جوامعی که شایسته سالاری و عدالت قربانی گردد  و معیار گزینش افراد روابط باشد، برای حرکت در مسیر توسعه و پیشرفت با ناکامی مواجه خواهد شد و دولت افغانستان برای بیرون رفت از وضعیت فعلی و جبران عقب ماندگی ها ، حرکت در مسیر توسعه و پیشرفت و ایجاد نظام شایسته سالار می بایست مسئولیت ها را به افراد شایسته و لایق بسپارد و اجازه ندهد که افراد فاقد دانش و شایستگی براساس روابط و زدوبندهای سیاسی در سمت های دولتی مقرر گردد. 

دیدگاه شما