صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

تحلیل برالزامات برگزاری انتخـابات پارلـمان؛ پیامدها و چالشها؛

-

تحلیل برالزامات برگزاری  انتخـابات پارلـمان؛  پیامدها و چالشها؛

درهرجامعه انسانی که زندگی میکنیم، ضرورت و اهمیت نظام سیاسی موجود که برآمده ازآراء منتخب مردم و خرد جمعی باشد گام بسوی مردم سالاری، دموکراسی، جامعه عادلانه و عقلانی برداشته ایم. به عبارت دیگر؛ حکومت برآمده ازخردجمعی برای بقا واستمرار زندگی اجتماعی وسیاسی چه درگذشته تاریخی ملل مختلف جهان و چه در دنیای مدرن و امروزی از ضرورت انکار ناپذیر جامعه انسانی سالم و دموکراتیک هستند. معیارها و شاخصهای انتخابات در هرجامعه میتواند متفاوت باشد، اما در یک چیز مشترک است و آن اینکه پیش شرط ها و لوازم برگزاری انتخابات به صورت عادلانه و دموکراتیک رعایت شود، این کم ترین انتظارات است که شهروندان جامعه به عنوان عضو و پیکره یک اجتماع انسانی دارا است. مولفهها، شاخصهها و معیارهای برگزاری انتخابات: ریاست جمهوری، پارلمان و سایر انتخابات قطعا و یقینا در گذشته تاریخی ملل مختلف جهان با دنیای امروز به صورت اساسی و بنیادی متفاوت است، چرا؟ چون مسائلی که در گذشته اهمیت نداشت و یا ازاهمیت کمی برخوردار بوده است امروزه این مسائل فوالعاده حساس و سرنوشت سازاست و جامعه افغانستان هم ازاین قاعده مستثنی نیست. این امر مهم تآمین نمیشود مگر اینکه حکومت و نظام سیاسی کشور گام استوار به سوی برگزاری انتخابات سالم و عادلانه بردارد تا مردم و شهروندان یک جامعه بامسئولیت پذیری درا نتخابات شرکت کرده و رای خویش را به کاندیدای موردنظرداده و گام به سوی عقلانیت سیاسی و سرنوشت ساز در توسعه و آبادانی کشورخویش برداشته باشد. اصولا نفس انتخابات مهم است و نحوه برگزاری انتخابات عادلانه و به دور ازعلایق و سلایق سیاسی برمبنای دموکراسی و شایسته سالاری مهم تر است، چون برای جلوگیری بسیار ازنابسامانیها، کجرویها، استبداد، تمرکزقدرت، فساد و هرج و مرج های موجود در جامعه گرفته میشود. بنابراین ضرورت و اهمیت برگزاری انتخابات پارلمان بیش از پیش احساس میشود و حکومت بر اساس وظایف و مسئولیتهای که در قبال شهروندان خویش دارند تمهیدات لازم و تدابیر جدی برای تامین امنیت رای دهندگان، امکانات لازم جهت رای دادن مانند تهیه تذکره در مناطق و ولایات دور دست، ترغیب و جلب شهروندان، اطمینان دادن از سلامتی انتخابات، جلوگیری از تقلب در انتخابات، مصونیت ازآرائی پاک شهروندان و همکاری حکومت و مردم و احزاب وجریانهای سیاسی بستر و زمینه سازخوب برای برگزاری یک انتخابات سالم بر مبنای جامعه دموکراتیک و شایسته سالاری است. آنچه که امروزه مایه ای نگرانی شهروندان شده است و پرسشهای جدی را فراروی شهروندان گذاشته است، این است که آیا رای دادن به کاندیدای اعضای پارلمان تاثیر گذار است؟ آیا با وجود تهدیدات و تحریم انتخابات ازسوی گروه های تروریستی مانند طالبان، داعش، القاعده و شبکه حقانی و دیگر گروههای افراطی میشود وارد پیکارهای انتخابات شد؟ اگر این تهدیدات ادامه پیداکند حکومت کدام برنامه و پالیسی و میکانیزم مشخص برای جلوگیری و خنثی سازی آن روی دست دارد یاخیر؟ این پرسشها و سوالات جدی هستند که همواره دغدغه و باعث دل سردی مشارکت کنندگان در انتخابات پیش رو خواهد بود. به صورت کلی انتظار همه شهروندان از حکومت این است که حکومت برآمده و منتخب ازآراء مردم باید از تمام توان، امکانات و ظرفیت های خود را به کار اندازد تا شاهد برگزاری انتخابات سالم و عادلانه و احترام گذاشتن بر آراء پاک شهروندان خویش باشیم این حداقل خواست مردم و ملت افغانستان از حکومت و نیروهای امنیتی و دفاعی کشور است. مردم و شهروندان افغانستان در طول تاریخ صداقت، اعتماد، وفاداری، مقاومت و پایبندی به قانون و اخلاق شهروندی خویش را در قبال حکومت بارها و به کرات به اثبات رسانیده است اینک مسئولیت حکومت است. با وجود برگزاری انتخابات پارلمان و شوراهای ولسوالیها در موعود معین از یک طرف، ازطرف دیگر وجود تهدیدات و حملات گروههای تروریستی و سقوط ولسوالیها و پسته های امنیتی و کشته شدن نیروهای امنیتی، دفاعی و مردم ملکی خود به خود چالیش جدی و مانع مهمی برای برگزاری انتخاباتی خواهد بود. اگراین تهدیدات از طرف مخالفین حکومت همچنان ادامه پیداکند روند پروسه انتخابات پارلمان و شوراهای ولسوالیها را دچارسکتگی جدی خواهد کرد.
گفتار یکم: برگزاری انتخابات؛
مساله تعیین نظام انتخاباتی یکی از مهم ترین تصمیمات برای هر نظام دموکراتیک است. بنابراین اکثر اوقات، تعیین نظام انتخاباتی اثرات، پیامد و نتایج بسیار مهمی برای آینده حیات سیاسی و اجتماعی یک کشور دارد؛ زیرا درحالی که نظامهای انتخاباتی، گرایش و تمایل به دوام دارند؛ اما گروهها و گرایشهای سیاسی پیرامون در تلاش اند که چگونه ازمشوقات و انگیزههای موجود در نظامها به نفع خود بهره گیرند. در همه جوامع انسانی مسآله برگزاری انتخابات سالم، عادلانه و برمبنای عقلانیت سیاسی بیانگر اوج بلوغ فکری و سیاسی آن جامعه است، که مولفهها، شاخصهها و معیارهای آن را مبتنی بر دموکراسی و احترام گذاشتن برحقوق شهروندی، حقوق طبیعی و حقوق بشر که این مولفهها، شاخصهها و معیارها از مفاهیم بنیادین و مقومات یک جامعه عادلانه و دموکراتیک است. حق تعیین سرنوشت، یکی از مهم ترین حقهای بشری است که هم در قانون اساسی کشورپیش بینی شدهاند و هم در اسناد و میثاقهای بین المللی آمده است که نقطه ثقل و مرکزیت آن در نظام های انتخاباتی متبلور شده است. یعنی میان حق تعیین سرنوشت و برگزاری انتخابات رابطه منطقی وجودارند، به هر میزان که نظام انتخاباتی ما سالم تر، عادلانه تر و ازعقلانیت سیاسی بیشتر برخوردار باشد، نسبت به حق تعیین سرنوشت خویش و نظام سیاسی وحیات جمعی خویش نزدیک ترشده و تصمیمات آینده کشور را براساس عقلانیت و انتخاب منطقی بر بنیادهای دموکراسی و حقوق بشر و توسعه سیاسی و شایسته سالاری متحقق ساخته و از حق انسانی و شهروندی خویش در قالب نظام سیاسی فراهم کرده است. بنابراین، ضرورت برگزاری انتخابات پارلمان که یکی از ارکان اصلی تصمیم گیری سیاسی و قانونگذاری نظام سیاسی و حیات سیاسی و اجتماعی آینده کشور و قوام آن وابسته به آن است که از اهمیت ویژه برخوردار است.
گفتار دوم: موانع و چالشهای انتخابات؛
در هرجامعه انسانی، اگرنگاه واقع بینانه داشته باشیم، هم تهدیدها و هم فرصتهای فرای روی زندگی بشری وجود داشته است، اما امکان دارد میزان شدت و ضعف متفاوت باشد و این یک امرطبیعی است. چرا؟ چون انسان به میزان که زندگی اجتماعی و سیاسی و حیات جمعی خویش را تجزیه، تحلیل و تفسیر میکند به واقعیتهای عینی جامعه خویش بیشتر آگاهی پیداکرده و براساس نیازمندیهای خویش نسبت به سرنوشت آینده خود تصمیمات عقلانی و منطقی میگیرد و براساس آن عمل میکند. به عبارت گویاتر؛ انسانها به هر میزان که با محیط اطراف خویش سازگار بیشتر داشته باشند، امکان بقاء و دوام انسانها درآن محیط بیشتر خواهند بود و برتهدیدها غلبه خواهند کرد. پس بنابراین به موازات اینکه تهدیدات توسعه و گسترش پیدا میکند، قدرت مهار و جلوگیری آن در انسانها و حیات سیاسی و جمعی جامعه انسانی تقویت و از توانای بیشتر برای زندگی مدنی و نظام سیاسی مبتنی بر عقلانیت برای جامعه دموکراتیک و مردم سالارفراهم ترشده است تاریخ گواه این مطلب است. اما مهم ترین موانع و چالشهای فرا روی حکومت و مردم که برای برگزاری انتخابات پارلمان و شوراهای ولسوالیها وجود دارند عبارتند از:1) فقدان و نبود امنیت برای رای دهندگان. 2) نبود تجهیزات و امکانات کافی برای واجدین شرایط رای دهندگان از قبیل تذکره مخصوصا برای خانمها در مناطق دور دست. 3) اکثر مناطق و مراکز رای دهی در معرض مستقیم تهدیدات گروههای تروریستی طالبان، داعش، القاعده و شبکه حقانی است. 4) عدم اعتماد مردم به حکومت و نمایند گان منتخب که متاسفانه میتواند به عنوان موانع و چالش در مسیر برگزاری انتخابات پارلمانی قراربگیرند چون نمایندگان ملت آزمون موفق  و کارنامه قابل قبول را برای شهروندان خویش برجای نگذاشته است. 5) مهم تراز همه مردم تمایل و رغبت لازم را برای مشارکت گسترده درانتخابات را ندارند، چون عملا رای دادن خویش را برای تعیین سرنوشت خویش فاقد تاثیر در نظام آینده کشور قلمداد کرده است. 6) مداخله احزاب و جریانهای سیاسی بیش از پیش زمینه تخریب برای حذف رقیب در پروسه انتخابات را فراهم کرده است. 7) فقدان شفافیت در حوزه انتخابیه برای رای دهندگان برای کاندیدای مورد نظرخویش است. 8) ابهام و امکان تقلب در انتخابات به خاطر فقدان کنترل و نظارت همه جانبه حکومت و حامیان بین المللی این گمانه را در بین شهروندان و اجدین شرایط تشدید کرده است. 9) بیکاری و عدم اشتغال و نا امنی و ضعف اقتصادی مردم خود یکی موانع و چالش های جدی در پروسه انتخابات هستند. 10) هنوز این اطمینان برای شهروندان از طرف حکومت و نمایندگان منتخب مردم برای پس از انتخابات در هاله ای از ابهام قرار دارد که سرنوشت وشفافیت انتخابات که چه میزان میتواند اعتماد از دست رفته را برمیگرداند و امید برای آینده روشن برای فردای بهتر و بیشتر برای شهروندان این سرزمین زخم خورده به ارمغان می آورند. اینهاگوشه ای از موانع و چالشهای انتخابات پارلمانی پیش رو است و موارد زیاد وجود دارند که از ذکر آنها خود داری میکنم چون از حوصله این نوشتارخارج است.
گفتار سوم: صیانت از آراء مردم؛
در یک نگاه کلی میتوان اینگونه بیان داشت: که شرکت در انتخابات و رای دادن به کاندیدای مورد نظر جزء وظایف و مسئولیتهای یک شهروند آگاه و مسئول است. زیرا نفس شرکت در انتخابات بیانگر مسئولیت پذیری اجتماعی و نشان از بلوغ فکری و سیاسی و حق تعیین سرنوشت گام مثبت به سوی نظام سیاسی و جامعه دموکراتیک است. این امر مهم بر هیچ انسان آگاه و بالغ پوشیده و پنهان نیست که رای شما ضامن سلامت نظام سیاسی و انتخاباتی و حیات سیاسی و اجتماعی در یک پروسه شفاف و عادلانه است و آینده شما و نسل فردای این کشور سخت نیازمند شرکت در نظام انتخاباتی و آری گفتن به حق تعیین شرنوشت خود با درایت و عقلانیت سیاسی است. اساسا بنیادهای یک جامعه سالم و عادلانه قوام و استمرار حیات سیاسی فردی و جمعی رابطه مستقیم بانظام انتخاباتی آن جامعه دارد، زیرا زیست جمعی بدون یک نظام انتخاباتی سالم در جامعه انسانی همراه با نظم و رعایت نظام حقوقی در آن جامعه امکان پذیر نیست. اما این اولین مطلب و آخرین سخن در مورد شرکت در انتخابات نیست، بلکه صیانت از آراء مردم و حفظ است. چه کس و کسانی مسئولیت صیانت، حفظ، نگهداری و انتقال آن را به صاحبان اصلی شان دارند؟ این پرسش و پرسشهای جدی تری دیگر درمورد صیانت از آراء مردم در پروسه انتخابات و نحوه برگزاری، شفافیت، جلوگیری از دست برد آراء و ضایع نشدن آراء مردم است. بنظر میرسد مسئولیت مستقیم صیانت، حفاظت و نگهداری آراء مردم در انتخابات پارلمانی و شوراهای ولسوالیهای پیش رو را حکومت وحدت ملی به عهده دارد و حکومت مسئول پاسخگوی به آراء ریخته شده شهروندان در صندوقهای انتخاباتی است. هرگونه کوتاهی در جهت تامین امنیت، تامین نکردن تجهیزات انتخاباتی، آگاهی دهی واجدین شرایط رای دهندگان، توجه جدی در جهت توزیع تذکره در مناطق دور و نگهداری از آراء مردم و شهروندان یک جامعه در پروسه انتخابات ازاصل انتخابات مهم تر و حیاتی تر دست و محروم، اطمینان دادن کامل از سلامت انتخابات، جلوگیری از هرگونه جعل و تقلب و سوء استفاده از آراء مردم و مهم تر از همه جلوگیری از تهدیدات امنیتی از سوی گروههای تروریستی و همه این موارد وظایف و مسئولیت مستقیم آن را حکومت پاسخگو است.
گفتار چهارم: مسئولیت حکومت در قبال رای دهندگان؛
اگر دموکراسی را شاخصی برای توسعه، پیشرفت و مدنیت جوامع بشری بدانیم، میتوان انتخابات آزاد و شفاف را در وازه ورود به دموکراسی دانست. انتخابات نه تنها مشروعیت بخش نظام های دموکراتیک است؛ بلکه تنها ابزار تداوم و بقای دموکراسی نیز به حساب میآید و از این رو، تحکیم دموکراسی ارتباط مستقیمی با انتخابات شفاف در یک کشور دارد. بنابراین برای قوام و تحکیم بنیاد های دموکراسی وجود نظام سیاسی بنام حکومت ضرورت و اهمیت اجتناب ناپذیری پیدا میکند تا پشتوانه ای تحکیم برای پایه های دموکراسی درجامعه انسانی برای زیست جمعی بوده باشد. از این منظر است که مسئولیت و وظایف حکومت در قبال شهروندان خویش برای تامین امنیت، رفاه و آسایش، تامین حقوق شهرندی و حقوق طبیعی و انسانی، حق انتخاب کردن و انتخاباب شدن، حق تعیین سرنوشت و تصمیمات آینده کشور برای نسل فردای خویش، این ها حقوقی هستند که شهروندان یک جامعه به گردن حکومت منتخب خویش داشته است. در انتخابات پیش رو وظایف و مسئولیت های حکومت هم در برگزاری انتخابات آزاد و شفاف و هم برای تامین امنیت رای دهندگان مضاعف است، تنها مرجع تصمیم گیری سیاسی حکومت است و همه مسئولیتها هم متوجه حکومت است. پس بنا براین، حکومت بیش از پیش قدرت و توان سیاسی خویش را به کار گیرد و جلوهرگونه توطئه و سوء استفاده از آراء مردم بگیرد و درنطفه خفه نماید. همه امید شهروندان به حکومت وحدت ملی است که چگونه برگفتههای خود صادقانه در برابر حقوق شهروندان و رای دهندگان در انتخابات پیش رو ابتکار عمل به خرج میدهد و یک بار دیگر مهر بطلان بر ادعاهای مخالفین برگزاری انتخابات میگذارد و از اعتماد مردم و ازپشتوانه مردمی خویش استفاده کرده و فرهنگ هم پذیری و دموکراسی را در کشور نهادینه کرده تا باشد که افغانستان آباد مستقل و سربلند و عاری از خشونت داشته باشیم. 

دیدگاه شما