صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

جمعه ۷ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

تحلیلی بر چالش‌های امنیتی افغانستان در سال پیش‌رو

-

تحلیلی بر  چالش‌های امنیتی افغانستان در سال پیش‌رو

از واقعیت پیداست که گروههای تروریستی و حامیان آنان، در سال پیشرو برای دهشت افکنی در افغانستان عزم خود را جزم کرده اند. بی توجهی طالبان به ارائه طرح صلح حکومت افغانستان، به وضاحت میرساند که گروه طالبان تمام توجه خود را بر جنگ در افغانستان متمرکز کرده است. پروسه انتخابات شورای ملی و شوراهای ولسوالی همان اندازه که برای حکومت افغانستان مشروعیت ساز است، شکست این پروسه نیز برای طالبان و گروههای دهشت افکن در افغانستان، با اهمیت تلقی میگردد. علاوه برآن، تحولات صورت گرفته در منطقه و قضایای بین المللی همچون خروج آمریکا از برنامه برجام با ایران و شکست داعش در خاورمیانه نیز بر افزایش ناامنی در افغانستان تأثیر قابل توجه گذاشته است. در این نگاشته اما به تهدیدات امنیتی از جانب گروه داعش و طالبان در سال پیش رو پرداخته میشود.
گروه داعش در سال جاری بیشترین حملات مرگبار را در افغانستان انجام داده و از این رو توانسته توجه تحلیلگران و رسانههای خبری را به خود بیشتر معطوف کند. ولی آنچه که بیشتر باعث نگرانی شده اینست که این گروه بیشتر به قتل عام گروه خاصی اجتماعی در افغانستان روی آورده است تا از این طریق آتش منازعات فرقهی را در افغانستان شعلهور سازد که اگر از جانب حکومت مهار نشود، نگرانیهای بیشتر را خلق خواهد ساخت. گروه داعش  سال جاری را در افغانستان بایک انفجار مرگبار در بخش شیعه نشین غرب کابل آغاز کرد که حدودا 69 کشته و 120 زخمی برجای گذاشت. این حادثه در یک مرکز ثبت نام رأی دهی برای انتخابات پارلمانی پیش رو در محله شیعه نشین کابل اتفاق افتاد که مسؤلیت آن را گروه داعش به عهده گرفت.
حملات انتحاری گروه داعش بر علیه اماکن مذهبی و فرهنگی شیعیان  افغانستان، هم اکنون یکی از مشکلات و چالش های بزرگی حکومت وحدت ملی در بخش تأمین امنیت این بخش از مردم می باشد که تاکنون نتوانسته موفق عمل کند و ناکام مانده است. داعش از همان آغاز فعالیت در افغانستان، شهروندان اهل تشیع این کشور را مورد مرگبار ترین حملات خود قرار داده است. پس ازخونین ترین حملات انتحاری در تظاهرات میدان دهمزنگ، مرکز علمی و فرهنگی باقرالعلوم و مسجد الزهرا، خونبار ترین حمله انتحاری دیگر در مسجد امام زمان در زمستان سال گذشته صورت گرفت که منجر به شهادت 40 نمازگزار و زخمی شدن 90 تن گردید. به تعقیب آن حوادث تلخ، حمله انتحاری دیگر درمسجد امام زمان واقع دردشت برچی شهر کابل صورت گرفت که این بار بیش از 40 کشته و 50 زخمی درپی داشت. به تعقیب آن حمله انتحاری در مرکز فرهنگی اجتماعی تبیان انجام شد که 52 نفر از فعالان فرهنگی، خبرنگاران و دانشجویان شیعه، شهید و 90 نفر دیگر  زخمی گردیدند. در آغاز بهار امسال حمله انتحاری خونین در زیارت سخی انجام شد و یک ماه پس از آن حمله انتحاری در مرکز توزیع تذکره جهت ثبت نام برای رأی دهی انتخاباتی صورت گرفت که همه این حملات ذکر شده را گروه داعش به عهده گرفته است. علاوه بر این حملات خونین که در کابل صورت گرفته اند در سایر ولایات افغانستان نیز حملات مرگبار از جانب داعش برعلیه اماکن مذهبی تشیع انجام شده است که یک نمونه آن حمله داعش در مسجد جوادیه شهر هرات بود که بر اثر آن 30 نمازگزار شهید و بیش از 60 نفر دیگر زخمی گردیدند.
تلقی ابتدایی بر اینست که گروه داعش در صدد انتقامگیری از شیعیان افغانستان به خاطر حضور گسترده جوانان شیعه افغانی از طریق سربازگیری دولت ایران در جنگ سوریه می باشد. این انتقامگیری باعث شده است که اماکن مذهبی، فرهنگی و اجتماعات شیعیان افغانستان همواره مورد تهدید داعش قرار داشته باشد. علاوه بر این امر، گروه داعش از نگاه ایدئولوژیک با تمام شیعیان در سراسر جهان رابطه خصم آلود و کینه توزانه دارد که کشورهای حامی اندیشه های افراطی وتکفیری گروه داعش، نیز از هیچ نوع رفتار غیر انسانی بر علیه شیعیان چشم پوشی نمی کند که در نتیجه این دیدگاه تکفیری، شیعیان افغانستان بیشتر مورد تهدید و آسیب پذیری قرار گرفته است. بایدخاطر نشان ساخت که هم در بخش سربازگیری دولت ایران از فرزندان مهاجر افغانستانی در ایران برای اعزام در جنگ سوریه و هم در بخش تأمین امنیت شهروندان شیعی در افغانستان، حکومت مرکزی افغانستان مسئولیت اصلی و اولی را برعهده دارد که در این قسمت نهایت ضعیف عمل کرده است. این در حالی است که مردم شیعی و هزاره در پروسه های دموکراتیک چون انتخابات های گذشته حضور مدنی شکوهمند از خود  به نمایش گذاشته و تاکنون بعنوان مدنی ترین گروه اجتماعی هیچ رفتار غیر قانونی و مزاحمت آلود برای نهاد های حکومتی در مرکز و ولایات انجام نداده است. اما باز هم از ابتدایی ترین حقوق شهروندی خود تاکنون محروم مانده که محله های زیست آنان در شهر کابل گواهی انکار ناپذیر  در این مورد می باشد.
اما تحلیل دیگری که در این زمینه وجود دارد خیلی متفاوت با آن چیزی است که مطرح گردید. براساس این دیدگاه، احتمال این می رود که داعش در افغانستان یک پدیدهی استخباراتی و ساختگی باشد که پاکستان و دیگر کشور های حامی تروریستان، برای راه اندازی عملیات های خاص و ایجاد جنگ های فرقهی در افغانستان از آن استفاده می نمایند تا جدا از عقاید واقعی ایدئولوژیک، در صدد ضربه زدن بر حکومت مرکزی افغانستان باشد. طبق این تحلیل، رابطه گروه طالبان و داعش خیلی باهمدیگر نزدیک میگردد. چه آنکه گروه طالبان نیز برآنست که از هر وسیله و رفتاری که باعث تضعیف حکومت افغانستان گردد، از آن استفاده نماید. واقعیت هم اینست که کشتار مردم بیگناه توسط تروریستان به هدف تنبیه آگاهانه حکومت مرکزی برای پذیرش خواستههای آنان می باشد. نگرانی در این قضایا از آن جا مضاعف میگردد که حکومت مرکزی در تأمین امنیت شهروندان افغانستان تاکنون ضعیف عمل کرده است و مخصوصا در عرصه تأمین امنیت مراکز مذهبی و فرهنگی شیعیان خیلی ضعیف و بی توجه برخورد کرده است که بر اثر آن چنان که ذکر گردید تنهادر پایتخت افغانستان آمار کشته شدگان و زخمیان شیعی بسی وحشتناک تر از آنست که  بخشی از آمار آن ذکر گردید.
اقدامی که تاکنون حکومت افغانستان برای تأمین امنیت مراکز شیعی انجام داده است، تأمین امنیت مساجد اهل تشیع از جانب موظفین خود مردم شیعی بوده است. با آنکه آنان از کمبود تجهیزات و امکانات مورد نیاز رنج می برد و از آغاز تا یک ماه گذشته هیچ معاشی دریافت نکرده بود ولی بازهم نسبتا مؤثر بوده است.
از آنجا که حمله خونبار اخیر گروه داعش بر مرکز توزیع شناسنامه جهت ثبت نام رأی دهی در محله شیعه نشین غرب کابل با واکنشهای تند شهروندان کشور مواجه گردید. این امر باعث شد که رئیس جمهور افغانستان برای تأمین امنیت شهروندان غرب کابل یک حوزه امنیتی مستقل را در نظر بگیرد که خبر افتتاح این حوزه در رسانه ها نشر گردید ولی اهالی غرب کابل تاهنوز از وجود خارجی این حوزه اطلاع ندارند ومن نیز نتوانستم واقعیت امر را به دست بیاورم که این حوزه واقعا در کجای غرب کابل افتتاح شده و در کجا حضور دارد.
دومین چالش بزرگ امنیتی حکومت افغانستان فعالیتهای دهشت افکنانه و تروریستی گروه طالبان می باشد. در  ماه ثور امسال، علاوه بر مرکز افغانستان، ولایت های دور دست این کشور نیز شاهد ناآرامی های گسترده  بود که حملۀ اخیر طالبان بر مرکز شهر فراه در صدر اخبار داخلی این کشور قرار گرفت.
حمله های پیاپی طالبان  در شهر فراه و تصرف این شهر در آغاز ماه گذشته توسط طالبان، نشان داد که گروه طالبان بیشتر از آن چه که انتظار می رفت منسجم شده و از جانب کشورهای کمک کننده اش بیشتر تقویت می شود و اعتاد به نفس بیشتر می یابد. حادثه فراه فراتر از تحلیل های موجود آنچه که در سطح ملی برای افغانستان حایز اهمیت می باشد، پیام گروه طالبان برای مردم وحکومت افغانستان می باشد. در آخر سال 1396 دولت افغانستان با توافق تمام گروه های ذی دخل سیاسی افغانستان برای طالبان صلح یک طرفه و بدون پیش شرط اعلام کرد و در قبال آمادگی طالبان برای پروسه صلح  امتیازات بزرگ را برای آنان در نظر گرفت. اما تاکنون هیچ نشانهی از سوی طالبان مبنی بر آمادگی آنان برای پذیرش صلح صورت نگرفته است. علاوه بر آن گروه طالبان با آغاز حملات بهاری شان بنام خندق، عملا نشان داد که طالبان همچنان بر دشمنی خود با مردم افغانستان مصمم اند و بر حملات تروریستی شان بیش از پیش تلاش خواهد ورزید. طالبان این بار علاوه بر حملات انتحاری، جنگ های رو در روی شان را ازمناطق دور دست افغانستان آغاز کرده است که حادثه فراه یک نمونه آن به شمار می رود.
داعش و طالب هم اکنون تمام گروه های تروریستی را بعنوان زیر مجموعه خود پوشش می دهند ومنسجم تر شده اند ولی حکومت افغانستان برای افکار عمومی افغانستان هیچ کاری انجام نداده است. انتظار می رفت که پس از رد طرح صلح بدون پیش شرط حکومت افغانستان از جانب طالبان، برای بسیج افکار عمومی هم که می شد حکومت افغانستان قاطعیت بیشتر را از خود نشان میداد. ولی برعکس این گروه طالبان بود که قاطعیت خود را در فراه به اثبات رسانید.
در جنگ های استخباراتی و پارتیزانی، بدون بسیج افکار عمومی و مجبور ساختن دشمن از طریق جنگ به راهکار صلح، حکومت ها هیچگاه نتوانسته به موفقیت پایدار برسد. بلکه برعکس،  طولانی شدن جنگ های پارتیزانی سرانجام توانسته هزینه نهایت مضاعف را بر حکومت ها تحمیل نماید.

دیدگاه شما