صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۶ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

منطق تکثر در انتخابات

-

 منطق تکثر در انتخابات

یکی از مزایای نظام دموکراسی این است که تمامی افراد واجد شرایط حق کاندیدا شدن و همچنان حق رای دادن به کاندیدای مورد نظر خود را دارند. تعدد کاندیداها در پروسهی انتخابات امر شایستهای است که برای تطبیق نظام دموکراسی و رعایت اصول دموکراتیک در جامعه یارای این روند است. وجود گزینههای بیشتر در لیست کاندیداها باعث میشود تا رایدهندگان در انتخاب نمایندههای شان از میان نامزدان، دست باز داشته باشند. به طور کلی در تعدد کاندیداها دو مزیت قابل توجه نهفته است؛ در نخست آن است که وجود گزینههای بیشتر زمینهی انتخاب فرد بهتر را فراهم میکند و دومین مزیت آن پایین آمدن سطح آرا در حوزههای انتخاباتی است که با پایین آمدن سطح آرا امکان موفقیت افراد مستقل، بانوان و جوانان که شایستگی و درایت لازم وکالت را دارند، بیشتر است. در نظام نوپای دموکراسی در افغانستان تنها امتیاز آن برای عام مردم همین انتخابات است تا از طریق انتخابات خود را در نظام متشکله شریک و دخیل بدانند.
از آغاز پروسهی انتخابات مجلس نمایندگان و شورای ولسوالی ۱۳۹۷ بحث مشارکت مردم در انتخابات پیشرو به یک موضوع داغ رسانهای و سیاسی مبدل شده بود/است. تهدیدهای امنیتی و چالشهای تخنیکی در روند توزیع تذکرهی تابعیت برای شهروندان و تیمهای ثبت‌‌نام رای داهندگان در ولسوالیها و ولایتهای دوردست، به عنوان مهمترین مشکلهای فراروی موفقیت این روند خوانده میشد و این چالشها هنوز هم در سراسر افغانستان باقی مانده است. با یک خوشبینی نسبت به آیندهی مملکت و تعهد و توان مدیریتی حکومت در پروسههای ملی میتوان مدعی شد که در صورت موفقیت انتخابات مجلس نمایندگان و شورای ولسوالی در ۲۸میزان امسال، انتخابات ریاست جمهوری و شورای ولایتی در سال آینده نیز با موفقیت برگزار خواهد شد. بنابراین با کاهش بدبینیها نسبت به آیندهی دولت و سرنوشت مملکت، زمینهی تحقق دموکراسی فراهم شدنی است و یکی از مشخصهی اصلی دموکراسی انتخابات است که با پذیرش منطق تکثر در انتخابات میتوان بر موفقیت این پروسه باورمند شد. ارچند برای زدودن چالشهای فراروی افغانستان برای رسیدن به صلح، ثبات و امنیت و محو فساد از دامن دولت و هماوندی قشرهای مختلف جامعه زیاد خوشخیال بودن هم ره به جایی نمیبرد؛ اما باید از جایی حرکت کرد و روندی را ابزار این موفقیت ساخت – انتخابات شاید یکی از راههای باشد که ما در تقلای آنیم تا تغییری در ساختار موجود هویدا شود و آن تغییر متفاوت از امروز، مطابق با ارادهی ملت و بیشتر بر اساس خواست قشرهای محروم جامعه و تودههایی باشد که تا کنون خود شان را حاشیهنشین این مملکت حس میکردند. همچنان است در مورد کاندیداهای که قصد احراز کرسیهایی را دارند تا از طریق حوزههای انتخاباتی بر سمت وکالت در مجلس نمایندگا، شورای ولایتی و یا شورای ولسوالی برسند.
در انتخابات پیشرو بنابر آمارهای ابتدایی موجود از لیست کاندیداهای ثبتنام شده و احتمالی که از جانب حزبهای سیاسی معرفی شده اند و افراد مستقل که قصد مبارزه در میدان کارزار انتخاباتی را دارند؛ معلوم میشود که تعداد کاندیداهای این دوره در هردو بخش مجلس نمایندگان و شورای ولسوالی بسیار بیشتر از دورههای پیش است و آنچه عامل امیدواری به مجلس آینده وجود دارد، ظهور افراد نخبه در میان کاندیداتوران است که در سراسر افغانستان افراد نخبه، دانشآموخته و مستقل به میدان مبارزه‌‌ی انتخاباتی آمده اند تا عنان قدرت و بار مسولیت را در تحت تسلط و جزو صلاحیت خود درکشد. این روزها در کشاکش مبارزهی انتخاباتی که هنوز به صورت رسمی شروع نشده است، ولی به صورت غیر رسمی به شکل خصوصی و آشکارا کمپاینهای انتخاباتی جریان دارد و گرایشهای رایدهندگان نیز مشخص میشود. تعدادی مردم از تعدد کاندیداها و وجود چهرههای جدید در حوزههای انتخاباتی شان استقبال میکنند؛ اما تعدادی بنابر تضاد منافع و اختلاف نظر این امر را خیر نمیپندارند. جان کلام این است؛ همانگونه که در مقدمه بدان اشاره شد، تعدد کاندیداها بنابر دو مقوله فوق مزیت خاص خودش را دارد. افراد مخالف منطق تکثر در انتخابات ائتلافها را ارجحیت میدهند؛ کناررفتن کاندیداتوران به نفع کسانی که امکان موفقیت و امکانات بیشتر دارند، گویا نیک و پسندیده باشد. ائتلاف در نظامهای دموکراتیک یک اصل پذیرفته شده است. ائتلاف بیشتر میان قدرتها و جریانهای سیاسی و انتخاباتی صورت میگیرد که به تنهایی در کسب قدرت، موفقیت و تامین منافع خویش قادر نباشند. جایگاه ائتلافها در نظامهای دموکراتیک بیشتر بر اساس تامین منافع دو طرف صورت میگیرد که حتا در دولتهای فدرال نیز ممکن است حکومت مرکزی را بر اساس یک ایتلاف سیاسی چندین حزب مختلف شکل دهند. در سطح پایینتر و داخلی نیز این امر مصداق دارد حتا در درون حزبی.
انتخابات پارلمانی پیشرو میتواند برای حزبهای سیاسی افغانستان سرنوشتساز باشد که آیا در قدرت موجود خود باقی خواهند ماند یا چهرههای جدید به پارلمان کشور راه مییابد. خوبی کار و شایستگی مجلس در این است که پارلمان آیندهی افغانستان از هرنگاه یک مجلس ترکیبی باشد؛ از نگاه تکثر قومی، مذهبی، زبانی، جغرافیایی و گرایشهای سیاسی؛ به این معنا که حزبهای سیاسی باید امکان ورود افراد نخبهی درون حزبی شان را در پارلمان فراهم کند. تا آنجا که هنوز از سلسلهسازی در رهبری حزبهای سیاسی افغانستان پیداست، این گمانهها را شدت میبخشد که نه تنها در افغانستان حزبی با معیارهای دموکراتیک وجود ندارد؛ بلکه حزبهای سیاسی افغانستان بیشتر به یک ساختار درون خانوادگی میماند که افراد معدودی عضو شورای رهبری آنها است ولی حق تصمیمگیری ندارند. در دولتها و جامعههای دموکراتیزه شده، یکی از راههای تطبیق نظام دموکراسی در ممالک مختلف تقویت حزبهای سیاسی بوده است؛ بنابراین لازم است تا حزبهای سیاسی در افغانستان نیز برای گذار از سلسلهسازیهای خانوادگی و ساختارهای خودمانی درون حزب، بهتر است برای تقویت یک نظام پایدار با اصول دموکراتیک در کارزارهای بزرگ و پروسههای ملی مثل انتخابات اندکی نه؛ بسیار، دیگراندیش باشند و برای احراز کرسیهای مجلس و شورای ولسوالی از افراد نخبهی درون حزبی شان حمایت کنند.
در مورد موفقیت کاندیداهای مستقل و چهرههای تازه یک منطق اشتباه وجود دارد که توجیهگر معاملههای سیاسی است؛ و آن اینکه بسیاری‌‌ها بر این باور اند که نتیجهی انتخابات پارلمانی از قبل تعیین شده است و یا ممکن است پس از انتخابات مهندسی شود که این خود بیانگر بیاعتمادی نسبت به استقلال کمیسیون و شفافیت این روند است؛ اما از سوی دیگر تشویق افراد نخبه برای تعامل سیاسی و ایجاد ائتلافها قبل از انتخابات مبتنی بر تامین منافع هردوطرف یک اندیشهی انحصارگرایی است. یک گام پیشتر از آن  تلاش برای ممانعت از ورود افراد تازه در کارزار انتخاباتی بهخاطر حصول موفقیت برای تیمهای سیاسی بزرگتر است که این امر به شدت در مخالفت با اصول دموکراسی قرار دارد. دیگر اندیشهی اشتباهی که به موفقیت جریانهای سیاسی غالب منتج میِشود؛ تبلیغی است که در میان جامعه دارد منتشر میشود و آن اینکه رای دادن و حمایت از جریانهای سیاسی نوپا و افراد مستقل که امکان موفقیت شان اندک است – یک کار بیهوده است و رای مردم به هدر میرود – این جریان فکری منطقی نیست؛ رای زمانی به هدر میرود که به نفع افراد ناشایسته استفاده شود و یکبار دیگر با رای خود امکان بقای دیکتاتوران و پدرسالاران را حتمی بسازیم. اساسا باید تلاش شود تا بدون نظرداشت به گرایشهای حزبی و جریانهای سیاسی در بیرون از ساختارهای حزبی و گرایشهای جریانهای سیاسی و قبیلوی در افغانستان، باید فضای فعالیت و ورود افراد کارا و مدبر فراهم شود تا آنانی که تدبیر امور مملکت را بهتر میدانند و در امر قانونگذاری و نظارت بر حکومت صادقانه عمل خواهند کرد، در وضعیت موجود برای تغییر سربرآورند. برای این کار باید تا حد توان از افراد مستقلی حمایت شود که صداقت، تعهد و تخصص خود را به نمایش بگذارد و موفقیت افراد مستقل در گرو تکثر و تعدد کاندیداها در حوزههای انتخاباتی است تا معیار آرا تنزل یابد و شایستگانی که گرایشهای حزبی و سیاسی ماقبل ندارند بتوانند به موفقیت برسند و اینگونه جوانان و بانوان که بدون شک نسبت به نمایندگان دورههای قبلی از شناخت و پایگاه اجتماعی کمتری برخوردار هستند و خلاف آنان از توانایی، درایت و تخصص بیش‌‌تری دارند؛ برای حضور در عرصههای سیاسی فرصت مییابند.

دیدگاه شما