صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

ضرورت اشتراک گسترده مردم در پروسه انتخابات پیش رو

-

 ضرورت اشتراک گسترده مردم در پروسه انتخابات پیش رو

به همان اندازه که انباشتگی و یکنواختی، قدرت را فرسوده می سازد، انتقال قدرت، از مسیرهای ناسالم نیز خطر آفرین است. نابسامانی های سیاسی در تاریخ افغانستان ریشه در انتقال غیر دموکراتیک قدرت دارد. از میان تمام راههای تجربه شدۀ تاریخی، انتخابات به مثابۀ تنها وسیلهی مسالمت آمیز انتقال قدرت، تا زمان اکنون تجربه شده است. انتقال قدرت به صورت سالم و مسالمت آمیز نیز مشروط به همکاری و همیاری تمام شهروندان کشور می باشد. زیرا بدون مشارکت جمعی شهروندان، شاید بتوان قدرت را به مردم تحمیل کرد ولی به افکار عمومی و جامعه بین المللی به هیچ وجه نمی توان تحمیل نمود. در دنیای به هم تنیده و شبکهی شده ی جهان امروز، مسئله تنها به شهروندان یک جامعه خلاصه نمی گردد. واقعیت اینست که یک کشور به صورت منزوی از شبکه ی جهانی از فرصت های بسیار محروم خواهد شد. حکومت داری خوب، دموکراسی، حقوق مدنی و شهروندی و احترام به اراده مردم بعنوان بن مایه های الزام آور رفتار سیاسی در جامعه جهانی امروز به رسمیت شناخته شده است که همه این ها از مجرای انتخابات و نمایندگی عادلانه ودموکراتیک سیراب و بارور می گرددد. دولت ها در صورت عدم رعایت این معیار های الزام آور جهانی، به صورت اتوماتیک نقش و مشروعیت خود را از دست می دهد و از حمایت های جهانی محروم می گردد.
افغانستان در زمان پساطالبان، تنها با دخالت اراده سیاسی شهروندان در تحول قدرت سیاسی، توجه و قناعت نسبی جامعه جهانی را کسب نمود. ملت های کشور های دموکراتیک، به ارزش های مدنی و مدرن انس گرفته اند، سیره و مسیرهای گذشته را در تحول و انتقال قدرت غیر قابل قبول می پندارند. به همین سبب است که دولت های شان نیز نمی توانند خلاف خواسته های شهروندان شان با دولت های غیر دموکراتیک وارد تعامل وهمکاری شوند.
روند های دموکراتیک در افغانستان هرچند که سابقه طولانی ندارد ولی پس ازسقوط طالبان در چندین انتخابات های صورت گرفته، قابل توجه وامیدوار کننده بوده است. اما با تأسف انتخابات گذشتۀ ریاست جمهوری افغانستان، فضای اعتماد داخلی و بین المللی را خدشه دار ساخت. هرچند تلاش های زیادی برای ایجاد اصلاحات در سیستم انتخابات افغانستان براساس توافق حکومت وحدت ملی صورت گرفت ولی باز هم نتوانست اعتماد از دست رفته مردم را آن گونه که باید ترمیم نماید. عدم توفیق در اصلاحات کامل سیستم انتخاباتی تأثیراتی منفی در پروسه  انتخابات بجا گذاشته است.
با این رویکرد می توان گفت که یگانه دلیل عدم مشارکت گسترده مردم در مراکز ثبت نام برای رأی دهی، تنها مسئله امنیت نمی تواند باشد. بدین نظر که در ولایت های امن نیز میزان حضور مردم بسیار کم و نگران کننده به نظر می رسد. هرچند که ضعف وکلای گذشته در دلسردی مردم نقش به سزا دارد، ولی بازهم خاطره بد مردم از پروسه انتخابات گذشته و جنجال های انتخاباتی که صورت گرفت در کاهش انگیزه مردم نقش فراوان به جا گذاشته است.
همچنین تأخیر سه ساله دربرگزاری انتخابات پارلمانی، بیشتر ضعف حکومت را در پیشبرد و تطبیق دموکراسی در افغانستان و احترام به رأی و اراده مردم خدشه دار ساخت و این بی باوری تا هم اکنون بر کمیسیون های انتخاباتی سایه افکنده است.
با این هم شهروندان افغانستان براساس تجارب تلخ تاریخی خود، انباشتگی و ادامه مسئولیت های سیاسی کلان کشور را به صورت فراقانونی در تمام نهادهای سیاسی کشور خطرناک احساس می کنند و تأثیر آن را بر رشد دموکراسی نوپای افغانستان ضرر آفرین می داند. از دیگر جانب از هرگونه مسیرهای غیر دموکراتیک در راستای انتقال و تحول قدرت سیاسی، بعنوان یک مسیر انحرافی و پرخطر اجتناب و از آن پرهیز می کنند.
بدین لحاظ، فرایند انتخابات برای شهروندان افغانستان، تنها راه مؤثر برای ابراز اراده و تأثیر شان در تحول قدرت سیاسی و انتقال مسئولیت های کلان سیاسی در مجرای قانونی آن می باشد. نسل امروز بر این باورند که از راه هموار گام بردارند هرچند که آهسته گام بردارند.
اگر به فرازنای سیاست مدرن نگریسته شود، مردم افغانستان چندان مسیر طولانی را تاکنون نپیموده است ولی این امیدواری وجود دارد که مردم از مسیری که یافته است به راحتی منصرف نخواهد شد. در شرایط اکنون شایسته اینست که مردم افغانستان با مشارکت گسترده در انتخابات پیش رو، اراده ی سیاسی شان را به صورت یک رفتار سیاسی جمعی به صورت واضح نمایان سازد. اشتراک گسترده مردم در فرایند انتخابات پیش رو، می تواند پیام های بلند و معنا داری را برای سیاستگران ابلاغ نماید. نخستین پیام مشارکت گسترده مردم، آموزش سیاست به سیاستگران خواهد بود. بدین معنا که سیاستگران می بایست به صورت مشارکت مسالمت آمیز، سهم شان را از قدرت ادعا و آن را کسب نماید. استقبال مردم از پروسه های دموکراتیک خستگی و بیزاری مردم را از خشونت سیاسی برای در یافت سهم سیاسی شان نیز واضح و آشکار می سازد. این پیام از این جهت بیشتر حایز اهمیت است که مردم افغانستان تا هنوز افسردگی فاجعه ی خشونت سیاسی را در تن خویش احساس می کنند و از دیگر سو سیاستگران را با همان روحیه ی دیروزین شان مأنوس می دانند. پیام دیگری مشارکت سیاسی مردم در انتخابات، پایان ستیزه جوی سیاسی برای سیاستگران خواهد بود. این پیام سیاستگران را به این مسیر رهنمون خواهد ساخت که ستیزه جوی ره به سلامت نمی برد.
ولی حکومت افغانستان تاکنون برای حضور گسترده مردم برای انتخابات پیش رو کار مؤثری انجام نداده است. تأمین امنیت مردم برای حضور در مراکز ثبت نام رأی دهی تاکنون آن گونه که باید انتظار می رفت صورت نگرفته است. کوتاهی حکومت در تأمین امنیت مرکز توزیع تذکره در کابل فاجعه آفرید و روان مردم را جریحه دار ساخت. پس از آن حادثه نیز تاکنون مرکز توزیع تذکره آن چنان که باید برای مردم به عنوان یک آدرس مطمئن معرفی نشده است.
حاشیه گزینی وکلای پارلمان در هشت سال گذشته از حوزه انتخابی و رجوع سیل آسای شان در زمان اکنون به این مناطق، نزاکت ها را از بین برده است و در انظار عموم بعنوان رویکرد فریب آلود تلقی می شود و روان مردم را آزار می دهند. مردم تاکنون فکر می کنند که همیشه بازیچه دست قدرت بوده است.
کمیسیون مستقل انتخابات نیز تا هم اکنون چالش های درون سازمانی دارد و از دیگر جانب رابطه ناموفق حکومت و کمیسیون انتخابات تأثیر منفی روی روند برگزاری انتخابات خواهد گذاشت.
آن چه که ضرورت دارد اینست که حکومت و کمیسیون انتخابات دست به دست هم بدهند با حمایت فعالین مدنی، انگیزه مشارکت گسترده را در میان مردم از نو پدید بیاورد. دموکراسی در افغانستان با هزینه گزاف به دست آمده است، ازاین رو نباید در برابر کم رمق شدن آن بی تفاوت نشست و نظاره کرد. 

دیدگاه شما