صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۴ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

زنان مهاجر، کلیشه های جنسیتی را به چالش می کشند

-

زنان مهاجر، کلیشه های جنسیتی را به چالش می کشند

در نگاه عرفی میتوان کار برای خانواده، چه در خانه و یا بیرون از خانه را به کارهای مردانه و زنانه تقسیم کرد.  آشپزی، جارو کشیدن و شستن از کارهایی است که عموما و عرفا زنانه، و تعمیر خرابی برق و لوله و دست کشیدن به اتوموبیل از جمله کارهای مردانه ی خانه اند.  خرید امور جزئی مانند سبزی و خوراکی را عموما زنان انجام میدهند و سر زدن به معاملات املاک و خرید فرش و یخچال با مشورت زن و توسط مرد انجام می شود.
این الگوی رایج و عرفی در تقسیم کارهای مربوط به خانه و خانواده، همان کلیشه های جنسیتی که چه بسا زنان و مردان را نسبت به نوع خاصی از فعالیت ها حساس و تربیت می کند.
برخی منشا این تقسیم بندی را  تفاوت ذات و طبیعت زنانه و مردانه می پندارند و انجام فعالیت های خرد و کوچک توسط زنان، و دشوار و فنی توسط مردان را به تفاوت بیولوژیکی و طبیعی آنها مرتبط می دانند. گویا در دست گرفتن آچار توسط مردان، یا چشیدن غذا توسط زنان را میتوان به ذات مردان و زنان نسبت داد و در مقابل، عده ای تفاوت کار زنانه و مردانه را ناشی از مدل تربیتی خاصی می دانند. به نظر می آید می توان به دیدگاه معتدلی بین این دو نگاه دست یافت، به این شکل که تفاوت زنان و مردان باعث ایجاد گرایش های متفاوتی در زنان و مردان نسبت به انجام فعالیت های داخل و خارج از خانه میشود، اما می توان با تعلیم و آموزش زنان و مردان، به هر کدام از آن ها کاری که عرفا مناسب جنس مقابل شان است را آموخت.  نمونه ای از آموزش کارهای عرفا مردانه به زنان را میتوان در دسته ای از زنان مهاجر افغانستانی یافت که همسران شان برای اشتغال به افغانستان بازگشته اند و این زنان تا  ایجاد شرایط بازگشت خانواده، در کنار فرزندان شان، در کشور میهمان زندگی می کنند. شغل مردان این خانواده به گونه ای است که میتوانند زمان کوتاهی را در کنار خانواده سپری کنند و بیشتر روزهای سال؛ در کشور خودمان، افغانستان زندگی می کنند. این سبک از زندگی خانوادگی تبعاتی خواهد داشت. از جمله تبعات گریز ناپذیر آن، مواجه ی زن خانه، با کارهای مردانه ی خانه است. این مواجهه در اولین دفعات خود سخت و هراس انگیز است و چه بسا، احساس خلا ناشی از ندانستن و نتوانستن را تقویت می کند. چک چک شیر آب می تواند زن را کلافه کند و  تعویض لامپ میتواند ترس از برق گرفتگی را ایجاد کند. اما با مرور زمان و یادگرفتن این کارهای کوچک، اعتماد به نفس را به زن خانه باز می گرداند و در مواجهه ی مدام با اتفاقات، به تدریج زن خانه می آموزد که در کنار خرید سبزی، و یا نگاه به اشیا تزیینی، سری به فروشگاه آچار و پیچ گوشتی بیندازد.  پر واضح است که همه ی زنان لزوما تعمیرکار لوازم برقی نخواهند شد، همچنان که همه ی مردان لزوما تعمیرکار لوازم برقی نخواهند بود.  در این مدل از زندگی، زنان به مرور یاد می گیرند که در نبود مقطعی همسر از پس کارهای خانه بر آیند و بدون توجه به تقسیم بندی عرفی کارهای زنانه و مردانه، اطلاعات و چه بسا مهارت های خوبی را در زمینه ی کارهای عرفا مردانه به دست می آورند.
پس از یازده سپتامبر و  ایجاد امیدواری نسبی در خانواده های مهاجر و گشوده شدن راه بازگشت، این مدل از زندگی خانوادگی در بین مهاجران تحصیل کرده رو به گسترش است و اکنون شاهد حضور صدها متخصص مهاجر در کشور مان افغانستان هستیم، به راحتی میتوانیم در میان اساتید دانشگاه، کارمندان و کارکنان ادارات و در جای جای کهن میهن مان افرادی را بیابیم که دهه ها در مهاجرت زندگی کرده اند و حتی در مهاجرت بدنیا آمدند ولی اکنون، دور از خانواده و زن و فرزند، در افغانستان مشغول به کارند. 
در این میان، نسلی از زنان در مهاجرت در حال رشد و پوست اندازی است.  زنانی که مایه ی اتکای مردان خانواده اند، با سختی های تنهایی کنار می آیند و با امیدی بی پایان، از تداوم بودن و نقش آفرینی مردان شان در افغانستان حمایت می کنند تا روزی امکان بازگشت خانواده ی شان فراهم شود. زنانی که با وجود فرزند( و فرزندان) مسیر تحصیلات تکمیلی را می پیمایند و چه بسا ساک بچه بر دوش، و شیرخواری در بغل، در مسیر تهران و قم، کتاب می خوانند و از مشهد تا سبزوار را هر هفته می دوند.  زنانی که به خوبی با پیچ گوشتی و آچار آشنایند و مرور زمان بر مهارت های فردی شان افزوده است. زنانی که شرایط دشوار مهاجرت و نبود همسر، از آنان انسان هایی چند وجهی و قوی ساخته است.  در کنار تحصیل، مادرند و در کنار آشپزی برای فرزندان، میتوانند از عهده ی تصمیمات مهم خانه و خانواده بر آیند، زنانی که از زیر بار مسئولیت های فردی و خانوادگی خود شانه خالی نکرده اند و بدور از هیاهوهای فیس بوکی و اینستاگرامی، در حال ساخت آینده ی واقعی اند.
این زنان، توانسته اند بخوبی از آزمون دشوار  انجام کارهای زنانه و مردانه برآیند و با تصمیم های آگاهانه و به موقع خود، نقش مهمی در آینده¬ی خود، خانواده، جامعه و کشور خود دارند.

دیدگاه شما