صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

تاثیر نهادها بر شکل‌گیری کارآفرینِی مولد و غیر مولد

-

 تاثیر نهادها بر شکل‌گیری کارآفرینِی مولد و غیر مولد

نهادها از طریق کاهش نااطمینانی میتوانند در رشد و توسعه اقتصادی یک کشور تاثیرگذار باشند. کشوری که دارای نهادهای رسمی(قانون و مقررات رسمی کشور) و غیر رسمی(فرهنگ، آداب و رسوم، سنتها، رفتارها و...) خوب و مطلوبی باشد بدون شک به فعالان اقتصادی، سرمایهگذاران و کارآفرینان نوید دهنده یک آینده روشن برای انجام فعالیتهای اقتصادی را میدهند. در مباحث مربوط به کارآفرینی تمرکز بر این مورد بوده است که چگونه زمینههای نهادی در رشد یا عدم رشد کارآفرینی اثرگذار است.  به طور مثال نقش نهادها در ایجاد و توسعه بنگاهها و ایجاد کسب وکارهای کوچک و متوسط مقیاس(SME) چگونه است. تحقیقات زیادی در مورد تاثیرات اجتماعی- فرهنگی بر روی کارآفرینی انجام شده است که عمدتاً نگاهی تاریخی وکیفی به این موضوع داشته است. به عنوان مثال مکس وبر اولین نویسندهای بود که در کتاب خود تحت عنوان اخلاق پروتستان و روح سرمایهداری  اشاره در مورد پدیدهی کارآفرینی با نگاهی اجتماعی-فرهنگی کرده است. طبق نظر وی، رفتار کارآفرین سرمایهداری تحت تاثیر شدید اعتقادات مذهبی میباشد.
یکی از مهمترین نظریهپردازان کارآفرینی در این زمینه بامول است که در آثار متعدد خود نظریه اقتصادی را در کارآفرین ونظریه کارآفرینی را در اقتصاد تحلیل و تبیین کرده است. وی اعتقاد دارد، با اینکه کشورهای مختلف در عرضه فعالیتهای کارآفرینانه متفاوت هستند، اما بزرگترین تفاوت به سهم کارآفرینی درفعالیت-های مولد یا غیرمولد باز میگردد. وی معتقد هست که اگر شرایط و نهادها مناسب موجود مناسب باشند، کارآفرینی باعث ایجاد ثروت خواهد شد، اما اگر شرایط مناسبی بر جامعه حاکم نباشد، کارآفرینان در خلق ثروت با شکست مواجه خواهند شد، زیرا در این حالت، فعالیتهای آنها میتواند به سمت فعالیتهای غیرمولد و حتی مخرب حرکت کند. نکته مهم نگرش بامول در این است که کارآفرینی میتواند در اشکال مختلف نمایان شود که بعضی از آنها ممکن است در حالت کلی کاملاً نامناسب و نامطلوب باشند. از نظروی، با اینکه جامعه میتواند منابع و انگیزهای توسعه فعالیتهای کارآفرینی را فراهم کند، اما اگر شرایط نامناسبی بر جامعه حاکم باشد، کارآفرینان این منابع را برای منافع شخصی خویش و به بهای از دست دادن رشد اقتصادی بهکار خواهند گرفت. در واقع، این ساختار نهادی است که تعیین میکند تلاشهای کارآفرینانه درجهت فعالیتهای مولد است یا غیرمولد. نهادهای مناسب با فراهم کردن حقوق مالکیت، ایجاد سیستم قضایی عدالت محور، اجرای قراردادها و ایجاد محدودیتهای قانونی موثر، باعث کاهش سودآوری فعالیتهای غیر مولد می-شوند و موجبات حرکت افراد را به سمت فعالیتهای مولد که منشأ اساسی رشد اقتصادی و خلق ثروت هستند، فراهم میکنند. از تحلیل بامول چنین برداشت میشود که مناطق یا کشورهایی با نهادهای بهتر،کارآفرینی مولد بیشتر و کارآفرینی مخرب کمتری دارند.
به عنوان مثال همانطور که بر همگان روشن است کشور افغانستان از جمله کشورهایی است که شاخص فساد در آن بسیار بالاست. این فساد بسیار گسترده بدون شک میتواند اثرات بسیار منفی را بر روی فعالیتهای اقتصادی از جمله کسب وکارهای مولد(productive) بگذارد. وجود فساد و همچنین عدم کارکرد صحیح نهادها و شکل گیری نااطمینانی در مبادلات اقتصادی، سبب شده است که کارآفرینان افغانستانی نتوانند زنجیره شکلگیری اعتماد چه در سطح فردی(منظور بین افراد) و چه در سطح سازمانهای دولتی ایجاد کنند. همین موضوع باعث شده است که هزینههای راهاندازی کسب وکار برای کارآفرینان افغانستانی بسیار بالا برود. بنابراین کارآفرینان افغانستان در شرایط فعلی با دو مشکل روبه رو هستند یکی باید بار نااطمینانی نسبت به آینده و دیگر عدم اتکا به نهادها و سازمانهای دولتی را به دوش بکشد.
مطالعات زیادی در این مورد شده است که کارآفرینان اگر بخواهند دسترسی به بازارهای بینالمللی را داشته باشند باید حتما فراتر از اعتماد فردی(بین خود افراد) قدم بردارند چرا که اعتماد بین فردی در نهایت فقط دسترسی به بازارهای محلی و داخلی را میدهد. علاوه بر این عدم کارکرد صحیح نهادها و وجود فسادگسترده سبب شده است که بسیاری از کارآفرینان نسبت به ایدههای خلاقانه خود دلسرد شوند و بیشتر به دنبال ایجاد برقراری ارتباط با صاحبان قدرت و نفوذ هستند و همین مورد باعث میشود که کارآفرینان به جای اینکه منابع و امکانات خود را صرف ایجاد فعالیتهای مولد که باعث خلق ارزش میشود، کنند به دنبال ایجاد ارتباط و فعالیتهای غیر مولد و رانت خوارانه میباشند و از توجه به نوآوری و طراحی محصولات جدید باز میمانند و چه بسا فعالیتهایشان در همان سطح محلی و داخلی بیشتر گسترش پیدا نکنند و حتی بعد از چند سال به دلیل عدم رقابت پذیری با سایرکالاها از چرخه رقابت خارج می شوند.
بنابراین بدون شک کیفیت نهادها در شکلگیری فعالیتهای کارآفرینانه مولد و غیر مولد بسیار تاثیرگذار است و اگر ما در کشور افغانستان بدنبال ایجاد فعالیتهای کارآفرینانه مولد هستیم باید کیفیت نهادها را بهبود بدهیم چرا که فعالیتهای مولد باعث خلق ثروت میشود و در نقطه مقابل فعالیتهای کارآفرینانه غیرمولد نه تنها در رشد و توسعه کشور کمکی نمیکند بلکه باعث از بین رفتن امکانات و منابع نیز میشود.
جدول زیر تفاوت بین کارآفرین مولد و غیر مولد را نشان میدهد

دیدگاه شما