صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

موانع فراروی صادرات افغانستان

-

 موانع فراروی صادرات افغانستان

1- شاهراه ها و مسیرهای حمل و نقل
شاهراه هایی که شهرهای بزرگ و بنادر اقتصادی را به هم وصل می کند هنوز به صورت استاندارد و معیاری ساخته نشده است و اقلام صادراتی که امکان فاسد شدن را دارند و باید زودتر به مقصد رسانیده شوند در داخل کشور به خاطر مشکلات ترانسپورتی معطل می شوند و گاهی در معرض نابودی قرار می گیرند. همچنین هزینه حمل و نقل داخلی آن نیز بالنسبه به سایر کشورها بالا بوده و این امر سبب می شود قیمت تمام شده کالا در بازار گران باشد.
2- سيستم كنترل كيفيت كالاها و خدمات
متأسفانه در گمركات كشور سيستم دقیق كنترل كيفيت وجود ندارد و كالاهاي صادراتي افغانستان به خاطر نبود سند كنترول كيفيت در بازارهاي خارجی در موقع فروش دچار مشكلات عمده ای اند. یعنی متقاضيان خارجي در موقع خريد خواستار ارائه سند كنترول كيفيت مطابق استانداردهای بين المللي مي باشند. تاکنون از منظر بین المللی یک همچو اداره ای در افغانستان وجود ندارد كه سند مزبور را در اختيار صادركنندگان قرار دهد. براي جلوگيري از اين معضل بايد سيستم كنترول كيفيت كه نظارت سازمان بين المللي استاندارد را با خود داشته باشد در كشور به وجود آمده و کار خود را شروع نماید.
3- امكانات لازم براي بسته بندي
گرچه در سال های اخير شرايط بسته بندي محصولات افغانی نسبت به سال هاي قبل بهتر شده اما هرگز با معيارهای بين المللي و محصولات مشابه کشورهای همسایه برابر و همسان نيست. اين مشكل سبب شده است كه بیشتر اقلام صادراتي افغانستان به شكل مواد خام و ابتدایی آن به خارج از كشور صادر شوند و در آن جا بعد از طی مراحل يك بسته بندي ساده، قيمت آن به چند برابر افزايش يابد و عمده ارزش افزوده اقلام صادراتي افغانستان عايد كشورهاي همسايه و تاجران آن ها گردد. ضرر دیگری که این فرایند دارد این است که كالاهاي افغانستان با نام و برند كشورهاي ديگر به خارج صادر شود. قابل ذکر است که گاهی محصولات افغانستان مثل میوه جات با قيمت چند برابر و با بسته بندي كشورهاي ديگر دوباره وارد خود افغانستان می گردد. در همین جا می توان به مشکل دیگری نیز اشاره کرد و آن نبود خدمات بازاریابی در تولیدات افغانستان است. یعنی تولیدگران افغانستان نمی توانند با استفاده از تکنیک های بازاریابی چه به صورت سنتی یا به صورت مدرن و آنلاین آن کالاهای خود را در سطح داخلی و خارجی معرفی نمایند. امروزه بازاریابی نقش بسیار عمده ای را در ایجاد تقاضا و انگیزه خرید مشتریان ایفا می کند.
4- تجهیزات جمع آوري و نگهداري محصولات در داخل
در بخش توليدات زراعتي مشكل عمده محصولات افغانستان نبود امكانات نگهداري مثل سردخانه و تجهیزات جمع آوري محصولات از مزارع و باغ ها است. در بعضي مواقع اگر محصولات زراعتي برای مدت زمان اندکی نگهداري شوند می توانند با عرضه در زمان مناسب در بازارهای جهاني به قيمت چند برابر فروخته شوند. ولي متأسفانه در داخل كشور ما امكانات نگهداري و ذخيره محصولات وجود ندارد. همچنين در زمينه جمع آوري محصولات، نه دولت و نه بخش خصوصی تجهیزات لازم را در دست ندارد تا اين كار را سریع و به نحو احسن انجام دهد. به عنوان نمونه در مورد نگهداري انار، سيب، انگور، سیب زمینی پياز و غيره، در گزارشی آمده است که دامداران و باغ داران ولایت هرات همواره اعتراض دارند که هزاران تن محصولات وتولیدات آن ها به دلیل فقدان انبار و سرد خانه از یک سو و عدم بازاریابی مناسب از سوی دیگر هر ساله فاسد می شود. برای نمونه باغ داران ولایت هرات در ثور سال 1387 ادعا کردند که بیش از پنج هزار تن کشمش آن ها از سال قبل روی دستشان باقی ماند.
5- کشت مواد مخدر
یکی از عمده ترین موانع بر سر راه صادرات افغانستان را کشت مواد مخدر در کشور می توان دانست. یعنی مزارع مرغوبی که می توان آن ها را به کشت تولیدات زراعتی صادرات محور اختصاص داد زیر کشت کوکنار می رود. طبق آمار و ارقام به دست آمده اگر زارعین کشور ما به جای کشت مواد مخدر، زعفران و یا دیگر غلات مشروع را کشت نمایند به باور کارشناسان در بازارهای جهانی قطعا به قیمت بیشتری فروش خواهد رفت و عوائد بیشتری را نصیب دهاقین و تاجران رده پایین خواهد کرد. دلیل این امر روشن است زیرا مواد مخدر مانند تریاک و حشیش به مساحت زمین بیشتری نسبت به محصولات ذکر شده نیاز دارد و اگر نسبت به مقیاس زمین بسنجیم بسا که عاید محصولات دیگر به خصوص آن عده از محصولات که برداشت نیم فصلی دارند و می توانند در یک سال به طور متناوب کاشت و برداشت شوند، از تریاک بیشتر خواهد بود. از طرف دیگر به دلیل اینکه مواد مخدر از طریق قاچاق صادر می شود بیشترین نفع آن را نه زارعین و تجار رده پایین بلکه مافیای منطقه ای و بین المللی می برد و چون در بیلانس تجاری ما درج نمی شود دولت هم از این راستا دریافتی نخواهد داشت و منابع عمومی کاهش می یابد و پروژه های عمرانی منابع لازم را برای تامین هرگز پیدا نخواهند کرد. خلاصه در این باره اطلاع رسانی دقیق به مردم باید صورت بگیرد و به آن ها فهمانده شود که کشت مواد مخدر نه تنها برای اراضی آن ها مضر است حتی به لحاظ اقتصادی هم آن چنان صرفه ای ندارد و منافع کلان آن تنها به حلقه های بالا می رسد. ضمن این که هر سال به سال قبل هیچ تغییراتی به لحاظ بازارهای هدف برای کشاورزان نیز ایجاد نخواهد شد و مشتریان دائمی به وجود نخواهد آمد.
6- مرزهای بیش از حد باز
طول مرزهای افغانستان با همسایگان آن 5529 کیلو مترمربع تخمین شده است که 2430 متر آن با پاکستان است. از این نظر مرز پاکستان پر چالش ترین مرز افغانستان می باشد زیرا از طول مرزی غیر قابل کنترلی برخوردار است. به خاطر چالش مرزی خط دیورند و مسائل روابط ساکنان مرزی و تقابل های پرتنش سیاسی میان افغانستان و پاکستان در کنار حضور طالبان در نوار مرزی پاکستان مشقت کنترل این مرزها را برای دولت افغانستان به دنبال دارد. بی گمان این مساله بر وضعیت اقتصادی افغانستان شدیدا اثر گذار است. به عنوان نمونه از قاچاق مواد مخدر گرفته تا داروهای درمانی که با سلامتی شهروندان سر و کار دارد و واردات بی رویه کالاهایی که سیاست های اقتصادی گمرکی اقغانستان را ناکارآمد می سازد. برای مثال و زارت بهداشت افغانستان سعی می کند بازار دارو را کنترل کند با این حال گفته می شود حدود 30 تا 40 درصد دارو های موجود در افغانستان به صورت قاچاق وارد می شوند. حتی کالاهای افغانستان نیز به سایر کشورها به خاطر ترس از پرداخت تعرفه صادراتی قاچاق می شود. البته کاغذبازی و نبود تسهیلات برای صادرات قانونی تجار را به این امر تشویق می کند ولی تا حدی فقدان کنترل نیز مزید بر علت است. تا وقتی یک اداره گمرکی منسجم و عاری از فساد در مرزهای افغانستان حاکم نشود صادرات و واردات کالا به طور قاچاق آن همچنان وجود خواهد داشت و زیان های آن بر اقتصاد را شاهد خواهیم بود.

دیدگاه شما