صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

افغانستان و تلاش بر ایجاد روابط اقتصاد محور با همسایگان

-

افغانستان و تلاش بر ایجاد روابط اقتصاد محور با همسایگان

افغانستان در سالهای اخیر تلاش کرده است تا روابط خود را با همسایگانش از استراتژی امنیت محور به استراتژی اقتصاد محور تغییر بدهد. در استراتژی اقتصاد محور، افغانستان این ظرفیت را دارد تا یک زمینه مناسب را برای روابط خارجی مسالمت آمیز براساس منافع مشترک فراهم سازد. کشورهای دیگر نیز همین استراتژی را بعنوان یک استراتژی پایدار و مسالمت آمیز در روابط خارجی شان در نظر گرفته اند و بسیاری از موفقیت های سیاسی و اقتصادی آنان از همین استراتژی درست منشأ میگیرد. اتحادیه اروپا  و کشورهای جنوب آسیا در این استراتژی دقیقا موفق بوده اند و در این مسیر گام های سنجیده و مؤثر برداشته اند.کشورهای مشترک المنافع در حوزه آسیای مرکزی هم دقیقا براساس همین استراتژی برنامه ریزی می کنند.
چین با پلان کلان اقتصادی«یک راه و یک کمر بند» دقیقا به دنبال احیای جاده ابریشم قدیم و ایجاد یک رابطه مسالمت آمیز اقتصاد محور در منطقه می باشد. کشور افغانستان براساس وضعیت جغرافیایی که از آن برخوردار است ناگزیر است که با خود را با این طرح کلان چین هماهنگ سازد. کشور چین نیز افغانستان را بخش مهمی از طرح یک راه و یک کمر بند در نظرگرفته است و در این راستا روابط و بررسی های دقیق و اثرگذار را با افغانستان در پیش گرفته است.
کشور افغانستان می تواند در زمینه ایجاد یک مسیر کوتاه و استراتژیک در حوزه کریدور شمال جنوب و شرق و غرب به صورت مناسب عمل کند.کشورهای آسیای مرکزی و جنوب آسیا برای انتقال کالاهای تجاری و ترانزیت انرژی ناگزیر اند که افغانستان را به عنوان نقطه اتصال این کریدور مهم و حیاتی در نظر بگیرند و کوشش کنند که با تعامل نیک و همکاری در بخش های تأمین امنیت با افغانستان این زمینه مهم اقتصادی را فراهم سازند.
اما متأسفانه برخی از همسایگان افغانستان مانند پاکستان و ایران رابطه خود را تا هم اکنون به صورت استراتژی امنیت محور با افغانستان در نظر گرفته اند و باعث شده اند که این دو کشور نتوانند با افغانستان وارد یک فاز درست و سنجیده شوند و به صورت استراتژیک در مسیر منافع مشترک گام بردارند.
البته بدین گونه نیست که کشور ایران و پاکستان وضعیت مناسب افغانستان را در بخش اتصال کریدور تجاری درک نتوانسته باشند. بلکه واقعیت وشرایط سیاسی و امنیتی طوری پیش آمده است که این دو کشور رابطه امنیت محور را در پیش گرفته اند.
اما تجربیات سالیان گذشته نشان داده است که رابطه امنیت محور برخی همسایگان افغانستان با افغانستان نه به نفع افغانستان تمام خواهند شد و نه منافع بلند مدت آنان مخصوصا منافع بلند مدت ایران و پاکستان را فراهم خواهد کرد.
حکومت وحدت ملی از همان روز آغاز بکارش استراتژی سیاست خارجی خود را در قبال کشور های همسایه مطرح کرد و اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان در این زمینه گام های بسیار عملی را برداشت به این امید که بتواند نگاه کشور های همسایه را نسبت به افغانستان تغییر بدهد ولی این آرزو جنبه عملی پیدا نکرد. رئیس جمهور اشرف غنی بدون در نظر گرفتن مسایل تشریفات سیاسی و نظامی به پاکستان رفت و حتی شخصا به مقر فرماندهی ارتش پاکستان حضور پیدا کرد و از ارتش پاکستان و دولت پاکستان تقاضا کرد که در روابط شان با دولت افغانستان تجدید نظر کنند و در زمینه تأمین صلح وامنیت و مذاکره با طالبان، حکومت افغانستان را همکاری لازم را انجام بدهند. متأسفانه با تمام امیدواری های که به وجود آمده بود حکومت پاکستان هیچ گاهی حتی برخلاف وعده های مکرر اش، گامی عملی بسوی همکاری های بلند مدت در بخش صلح و تأمین امنیت و ایجاد روابط دوستانه با افغانستان بر نداشت.
علاوه برآن کشور افغانستان با پاکستان تفاهمنامه های تجاری و ترانزیتی به امضا رسانید که پس از چندین سال تاکنون علیرغم علاقه مندیهای افغانستان و اقدامات عملی از جانب افغانستان، متأسفانه حتی در کمترین میزان از جانب پاکستان عملی نشده است. دولت پاکستان علاوه بر مشکل تراشی های مکرر که در برابر تاجران افغانستان در بخش انتقال اموال تجاری شان ایجاد می کند، در برابر ارتباطات استراتژیک افغانستان در بخش انتقالات وترانزیت با دیگر کشور ها نیز مشکل تراشی می کند.
همین امر افغانستان را واداشت که در بخش ترانزیت صادارات از کریدور های هوای استفاده کند که تاهنوز چندین کردیدور هوایی برای انتقالات تولیدات افغانستان به خارج از کشور تنظیم شده است و عملا مورد استفاده تاجران افغانستان قرار می گیرد.
همسایۀ غربی افغانستان نیز علاوه بر این که افغانستان و هند را در استفاده از بندرچابهار تشویق می کند و افغانستان آماده استفاده از بندر چاربهارمی باشد، با این هم در بخش های مختلف آن گونه که باید همکاری استراتژیک و دوستانه با افغانستان ندارد.
دولت ایران بدون در نظر گرفتن هیچ گونه قواعد و معیار های رایج در بخش حسن همجواری با افغانستان، به صورت آشکارا با بخشی از تنظیم های طالبان ارتباطات برقرار کرده است و حتی در جلسات و کنفرانس های اسلامی که در تهران برگزار میگردد، دولت ایران نمایندگان طالبان را دعوت می کند و طالبان به این کنفرانس ها نماینده اعزام می کند.
این درحالی است که انتظار حکومت و مردم افغانستان از همسایگان افغانستان اینست که روابط خود را با افغانستان به صورت روابط دولت با دولت فراهم سازد و از برقراری ارتباط با جناح های دیگر مخصوصا جناح های درگیر با حکومت و مردم افغانستان اجتناب کند. اما این قواعد تاهنوز از جانب ایران و پاکستان آن گونه که باید رعایت نشده اند.
واقعیت اینست که مردم افغانستان همیشه از حکومت مرکزی و منتخب کابل حمایت کرده است و در راستای تقویت و پایداری این حکومت هزینه داده است. حضور پرشور مردم در روند های دموکراتیک و پروسه های انتخابات دقیقا به معنایی اینست که مردم افغانستان از نظام کنونی افغانستان با تمام توان حمایت و پشتیبانی می کنند. با این رویکرد، بهتر اینست که کشور ایران و پاکستان اراده مردم افغانستان و افکارعمومی را در افغانستان محترم بشمارند و در سیاست گذاری های خود آن گونه عمل کنند که به عنوان همسایه های تاریخی با فرهنگ و گذشته مشترک، ریشه های ارتباطی همچنان محفوظ بمانند و میان ملت افغانستان و ملت های ایران و پاکستان تعلقات تاریخی و اسلامی آن گونه که انتظار می روند پایدار باقی بمانند.

دیدگاه شما