صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۹ حوت ۱۴۰۲

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

رابطه متقابل امنیت افغانستان با امنیت قدرت های بزرگ

-

رابطه متقابل امنیت افغانستان با امنیت قدرت های بزرگ

در وضعیت دنیای امروز، هیچ کشوری تنها در پشت دیوارهای ضخیم سرزمین اش، نه می تواند محدود بماند و نه در امان بماند. درنوردیده شدن مرزها در عصر جهانی شده، عبور از مرزهای تعیین شدۀ کشور ها را آسان ساخته است. برخلاف تصور عمومی، نفوذ بر قدرت امنیتی کشور ها از هیچ امتناعی برخوردارنمی باشد.
دیجیتالیزه شدن دنیای صنعتی اکنون، همان اندازه که میزان احساس امنیت را افزایش داده است، به همان مراتب میزان احتمال خطر را بالابرده است. به یک سخن می توان گفت که مدرنیته و دنیای جهانی شده، همه چیز را برهم زده است و تمام نظم سنتی را دیگر گون کرده است. در این وضعیت دیگرگونه، همه چیز را باید از نو تعریف کرد و از نو تعیین نسبت نمود و رابطه جدید برقرار کرد.
مدرنیته و جهانی شدن، به این دلیل تعریف و باز تعریف مفاهیم را در زندگی اجتماعی ضرورت می داند که دیگر آن شرایط مکانی برای مفاهیم برهم خورده است و تغییر یافته است. با این وضعیت، دیگر نمی توان مفاهیم علوم اجتماعی را با آن جرئتی که قبلا به کار برده می شد، بکار ببریم. به همین رویکرد است که در دنیایی سیاسی دیگر نمی توان مفهوم استقلال و استعمار را آن گونه که در سده ها و دهه های قبل به کار می بردیم دیگر به کار ببریم. در بخش گذشته ی از تاریخ معاصر، مفهوم استقلال و استعمار از جمله اصطلاحات و مفاهیمی بودند که معنای بین الذهنی داشت و هیچ کس در برابر معنای این اصطلاحات شک و تردید نداشت و همه یک معنای مشترک را تصور می کردند.
اما دنیای امروز آنگونه تغییر یافته است که حتی این اصطلاحات ثابت و معین را نمی توانیم با جرئت تمام به کار ببریم. در وضعیت شرایط حاکم امروز، دیگر روابط کشور ها نسبت به آن وضعیت گذشته باقی نمانده است. در دنیای امروز روابط کشور ها آن قدر پیچیده و در هم تنیده شده است که حتی یک کشور در چندین کشور دیگر پایگاه نظامی منظم دارد در حالیکه آن کشور میزبان دارای قدرتمندترین حاکمیت ملی و استقلال سیاسی می باشد. اما در عین حال میزبان پایگاه نظامی یک کشور دیگر هم می باشد. درگذشته بسیار به راحتی استقلال کشور میزبان با حضور نیروهای نظامی یک کشور بیگانه، زیر سئوال می رفت و هیچ شک و شبهۀ هم در میان وجود نداشت که نیازمند استدلال منطقی باشد. اما امروز شرایط و محیط استفاده مفاهیم و اصطلاحات به قدری تغییر کرده است که مفاهیم مشترک بین الاذهانی دچار تغییرات بنیادین شده است. رابطه تکست و کانتکست را در همین وضعیت به راحتی می توان تصور کرد و به آن قانع شد. به همین سبب است که اگر بخواهیم  آن کشور میزبان پایگاه های نظامی بیگانه را مستعمره بدانیم و یا اگر بخواهیم استقلال آن را به سبب حضور نیروهای خارجی زیر سؤال ببریم، به شدت نیازمند توضیحات و استدلال منطقی می باشیم. در حالیکه در دنیایی سنتی و گذشته به صرف حضور شواهد که همان حضور نیروهای نظامی یک کشور در کشور دیگر می بودیم خود به خود استقلال آن کشور زیر سؤال می رفت و حالت مستعمرۀ پیدا می کرد و دیگر نیاز به استدلال مضاعف نبود.
امروزه نیز کشور ها و انسان های که در وضعیت ذهنی و فکری گذشته زندگی می کنند، قضیه هیچ فرق نکرده است. به همین سبب است که شماری از مردم در کشورهای مانند افغانستان صرف با حضور نیروهای نظامی کشور های خارجی به راحتی اینگونه تلقی می کند که استقلال افغانستان زیر سؤال رفته است. اذهان شماری از مردم نیز به قدری تغییر نیافته است که حتی استدلال های منطقی و این جهانی نسبت به آن ها بی تأثیر است. دلیلش هم اینست که ذهنیت های مسبوق به گذشته را نمی توان و یا نمی شود با استدلال های امروزی تغییر داد. زیرا روابط ذهنی با پدیده های زندگی در دنیایی سنتی بیشتر بصری است و زمانی که نمونه های خارجی موجود باشد همان کفایت می کند. به همین رویکرد صرف با دیدن نیروهای نظامی خارجی حکم می شود که استقلال افغانستان زیر سؤال قرار گرفته است.
با همین بحث مورد نظر، به موضع رابطه مشترک امنیت کشور ها دردنیای جهانی شدۀ امروز پیوند برقرار می کنیم. دولت ها مخصوصا استراتژیست های امنیتی کشور ها امروز کاملا معتقدشده اند و به همین نتیجه تجربی رسیده اندکه دیگر نمی توان امنیت کشور های خود را در داخل مرزهای رسمی خود محدود کرد و نسبت به آن خاطر جمع شد. همه معتقدند که امنیت امروز یک مقوله واحد و محدود نیست. امنیت امروز از حد کشورها فراتر رفته و حالت فرامنطقوی پیداکرده است. تا همین دیروز آقای دانفورد رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا به صراحت بیان داشت که اگر حکومت ایالات متحده آمریکا در افغانستان قدرتمند ظاهر نشود، باید آمادگی این را داشته باشد که یک یازده سیپتامبر دیگر در آمریکا رخ خواهد داد. این گفته آقای دانفورد یک کلام سیاسی نیست. بلکه یک سخن امنیتی است که از زبان یک استراتژیست نظامی مطرح می شود. آمریکا دقیقا بعد از یازده سیپتامبراستراتژی امنیتی خود را براساس همین تئوری تنظیم و تدوین کرده است. قبل از یازده سیپتامبر 2001 استراتژی امنیتی آمریکا استراتژی پیشگیرانه بود  که تقریبا پس از یازده سپتامبر1991 در زمان بوش پدر و پس از سقوط جنگ سرد به وجود آمد که با هدف تأمین نظم نوین جهانی توسط بوش پدر در جنگ خلیج فارس رونما شد.
دقیقا پس از حادثه یازده سیپتامبر 2001 و حمله تروریستان به برج های دوقلوی تجارت جهانی بود که استراتژیست های امنیتی آمریکا متوجه شد که امنیت آمریکا از ماورایی قاره ها مورد خطر قرار گرفته است و آمریکا مجبور است که امنیت آمریکا را در دنیایی فراتر و دور تر از آمریکا تعقیب کند. به همین هدف بود که استراتژی امنیتی آمریکا از حالت پیشگیرانه به صورت پیش دستانه تدوین شد. در استراتژی پیش دستانه، آمریکا امنیت خود را به گونه ی تأمین می کند که درصورتی که احساس کند که از جانب قدرت های موهوم تروریستی مورد خطر قرار می گیرد، صرف با همین احساس تهدید، دست به اقدام می زند.
دقیقا به همین وضعیت است که بنا به گفتۀ آقای دانفورد، آمریکا میان امنیت خودش و امنیت افغانستان و کشورهای مشابه افغانستان رابطه مشترک را تصور می کند و مجبور می شود و مجبور است که در بخش امنیتی کشور های مانند افغانستان به هیچ وجه نباید سهل انگاری کند.

دیدگاه شما