انتخابات ریاست جمهوری سال آینده افغانستان، نسبت به گذشته پیچیده‌تر و رقابت‌ها نسبتا سنگین‌تر شده است. مخالفان و منتقدان حکومت وحدت ملی به شمول رئیس اجرائیه کشور بعنوان تیم رقیب با حکومت موجود عملا وارد میدان شده اند. با پایان یافتن زمان قانونی ثبت نام ریاست جمهوری افرادی نسبتا زیادی برای این انتخابات کاندیدا کرده‌اند. حکیم تورسن، لطیف پدرام، فرامرزتمنا، عنایت الله حفیظ، محمد حنیف اتمر، زلمی رسول، نورالحق علومی، گلبدین حکمت یار، احمدولی مسعود، سیدنورالله جلیلی، شیدا محمد ابدالی، نور رحمان لیوال، محمد ابراهیم الکوزی، رحمت الله نبیل، دکترعبدالله عبدالله و محمد اشرف غنی کسانی هستند که برای رقابت انتخابات ریاست جمهوری به مصاف هم خواهند رفت.
در عین حالیکه برخی از کاندیدان ریاست جمهوری خودشان از شخصیت های مطرح کشور هستند، با این هم شماری از آنان، رهبران بزرگ جهادی، فرماندهان جهادی، متنفذین قومی و منتقدین حکومت را به همراه خود دارند.  هرچند که زمان رسمی و قانونی کمپاین های انتخاباتی آغاز نشده است ولی عملا و به صورت غیر رسمی شماری از رهبران حزبی در صحبت‌های زمان ثبت نام نامزدان تیم انتخاباتی شان، عملا به کمپاین پرداختند، هواداران شان را انگیزه بخشیدند و خود شان را تیم پیروز آینده اعلان کردند. برای تحلیل دقیقتر این وضعیت می توان الگوها و واقعیت های جاری در سطح جامعه را بعنوان یکی از معیارها و شاخص های ارزیابی گزینش کنیم. با همین رویکرد می توان فاصله میان انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری را از لحاظ رابطه نزدیک تر و با هم مرتبط در نظر بگیریم. در تحلیل‌های اجتماعی و اقتصادی معمولا یک واقعیت و پدیده عینی را پایه و معیار برای پدیده های بعدی و مشابه در نظر می‌گیرند و با همین مقیاس به ارزیابی پدیده ها می پردازند، تفاوت ها و شباهت ها را درتحولات بعدی  برآورد می‌کند. با همین رهیافت، اگر به انتخابات و رقابت های پارلمانی سال جاری عطف توجه کنیم می بینیم که شماری از رهبران بزرگ احزاب سیاسی خودشان ثبت نام نکردند، فرزندان شان را ثبت نام کردند و به کمپاین برای آنان پرداختند. برای نخستین بار بود که مجریان رسانه‌ی، اساتید دانشگاه و فرهنگیان به صورت گسترده و مستقل ثبت نام کردند و به رقابت با فرزندان رهبران سیاسی پرداختند. در اعلام نتیجه اولیه انتخابات پارلمانی کابل اگر دقت کنیم می توانیم با استفاده از روش تحلیل استقرائی در داده های موجود این گونه نتیجه بگیریم که اکثریت رهبران سیاسی  و فرزندان نامزد آنان میدان بازی را باختند. با این وضعیت نتیجه انتخابات ریاست جمهوری را نمی توان مانند گذشته با یک پیمانۀ کلان و موهوم اندازه گیری کنیم. با توجه به برآیند انتخابات پارلمانی می‌توان این گونه نتیجه گیری کرد که مردم افغانستان نسبت به گذشته دیدگاه شان به انتخابات و چگونگی اعمال حق رأی تفاوت کرده است. این واقعیت به اثبات رسانید که رفتارهای انتخاباتی از حالت قبیله‌ی و دستوری به حالت خود ارادی و تصمیم فردی بیشتر نزدیک شده است. بنابراین می توان گفت که تمرکز تنها بر بانک های رأی و رهبران سیاسی، تحلیلگران و حتی گروه های اجتماعی را از برآیند انتخابات سردرگم می سازد. چرا که با حضور تیم های نسبتا بزرگ انتخاباتی نسبت به انتخابات گذشته، هیچ یک از تیم‌ها شاید نتواند رأی اکثریت پنجاه به علاوه یک را به دست بیاورد. زیرا با حضور تیم های بزرگی که شکل گرفته اند قطعا در مرحله اول آرای مردم پراکنده می گردد. با برگزاری مرحله دوم انتخابات بدون تردید تیم‌های انتخاباتی متمرکز می شوند و تقلیل می یابند.  علاوه برآن در فرایند دور دوم انتخابات، گزینه های دیگر و انگیزه های دیگری نیز بر رأی مردم و فرایند انتخابات بدون تأثیر نخواهد ماند. البته باید گفت که شماری از تیم های انتخاباتی قبل از برگزاری انتخابات از میدان خارج خواهند شد. دلیلش هم اینست که تیم های انتخاباتی ریاست جمهوری همۀ شان به هدف ماندن تا آخرین مرحله فرایند انتخابات نیامده اند. نه اینکه آنان کنار بروند بلکه کنار خواهند آمد. از این رو نامزدان این دورۀ انتخابات را به سه دسته شهرت طلبان، امتیازطلبان و نامزدان جدی می توان تقسیم بندی نمود. واقعیت اینست که نفس نامزدشدن در انتخابات، در حال حاضر، سبب شهرت می‌شود. برای کسانی که کسب شهرت و زمینه سازی برای شناخته شدن برای آنان مهم است، کاندید شدن و تبلیغات وسیع در جاده های شهر و رسانه ها برای آن ها کافی است. آنان از همان اول معلوم است که به پیروزی باور ندارند ولی تا آخر مرحله انتخابات به پیش می روند و باعث ضایع شدن آرای مردم می گردند. امتیازطلب‌ها هم مانند شهرت طلبان، به پیروزی نمی اندیشند و به امتیاز مادی و سیاسی می اندیشند. برخی از این ها تنها تا مرحله قبل از رأی گیری به پیش می روند و از نامزدان جدی انتخابات امتیاز می گیرند و کنار می روند. اما بعضی دیگر که از جانب مراجع مشخص  بعنوان پراکنده ساختن آرای رقبای شان کاندید می گردند تا مرحله پس از رأی گیری و اعلام نتایج به پیش می روند و دیگر ادامه نمی دهند. این وضعیت بیشترین خسارت جبران ناپذیر را به جامعه وارد می سازند؛ آرای مردم را پراکنده و ضایع می کنند و مانند یک گروه مافیایی انتخابات در برابر اخذ پول و امتیاز وارد رقابت های انتخاباتی می شوند. ضایع شدن آرای مردم و بالابردن هزینه های انتخابات مانند چاپ طولانی برگه های رأی دهی و تراکم نام های کاندیداها و سردرگمی رأی دهنده ها برخی از نتایج منفی این رویه است. انتخابات پارلمانی افغانستان و مخصوصا انتخابات کابل با همین مشکل مواجه شد و سرانجام وضعیت طوری پدید آمد که اقوام و اصناف اجتماعی نتوانستند به اندازه تناسب شان در پارلمان بعدی نماینده داشته باشند. این وضعیت در بسیاری از موارد باعث تنش های گوناگون درافغانستان می شود و به انسجام اجتماعی آسیب جدی وارد می سازد.
با توجه به همین وضعیت بعید نیست که تیم های شهرت طلبان وامتیاز طلبان با نزدیک شدن زمان رأی گیری عملا با آنچه که به دست می آورند صحنه را ترک خواهند کرد و سرانجام دو یا سه تیم قوی وارد مرحله دوم انتخابات خواهند شد. دلیلش اینست که در این انتخابات حداقل سه نامزد جدی حضور دارند که به هیچ وجه منصرف نخواهند شد. این واقعیت می رساند که حکومت بعدی احتمالا حکومت توافقی نخواهد شد. مخصوصا اینکه برخی از تیم های انتخاباتی مانند تیم محمد اشرف غنی حتی از زمان شکل گیری، واحدی اضافی به نام ریاست اجرائیه را قبول نکرد و با توجه به تجربه گذشته، به حکومت توافقی نیز تن نخواهد داد.