امریکا و طالبان ممکن نزدیک به توافقی شوند که براساس آن نیروهای امریکایی پس از ۱۷ سال جنگ از افغانستان خارج شوند. در مقابل، طالبان باید تعهد بسپارند که از نفوذ و دسترسی گروه های ضد امریکایی مثل القاعده در قلمرو شان جلوگیری کنند. تاثیرات چنین موافقتی چه خواهد بود و ما چگونه به آن نگاه می کنیم؟ به عنوان کسی که مدت طولانی کارشناس مسایل جنگ افغانستان و منازعات بوده ام پیشنهاد می کنم مقاله حاضر را با نگاهی به تاریخ شروع کنیم. جنگ جاری کنونی زمانی آغاز گردید که چند هفته بعد از حادثه یازده سپتامبر دولت بوش به افغانستان حمله کرد. اسامه بن لادن در خاک افغانستان به صورت برنامه ریزی شده حمله بر امریکا را انجام داد و گروه طالبان در آن زمان که بر بخش های زیادی از افغانستان حاکمیت داشتند برای اسامه بن لادن و حامیانش پناهگاه داده بودند. 
دو ماه پس از حمله امریکا، رژیم طالبان و موقعیت های دفاعی این گروه از هم فروپاشید و ایالات متحده امریکا دولت جدیدی متشکل از افغان هایی را به وجود آورد که برضد طالبان می رزمیدند. امریکا سربازان محدود را برای جنگ و دستگیری رهبران القاعده و طالبان حفظ کرد و از سوی دیگر مقدار کمی روی اقتصاد و جامعه افغان سرمایه گذاری کرد.  برای طالبان چهار سال زمان برد تا دوباره تجدید قوا کند و نیروی موثر از شورشیان به وجود آورد تا برضد امریکایی ها و دولت افغانستان بجنگند، این گروه از سال ۲۰۰۴ به این طرف با گذشت هر روز قویتر شد. چنانچه در تحقیق خود تشریح کردم، امریکا و ۴۲ کشور هم پیمانش نیروهای شان را برضد طالبان به گونه درست تنظیم نتوانستند.
از سال ۲۰۰۱ ایتلاف به رهبری امریکا یک تریلیون دالر را در افغانستان به مصرف رسانیدند و تعهد کردند ۱۴۰ هزار سرباز و ۱۰۰ هزار قراردادی را در یک تلاش نا موفقانه برای شکست طالبان بسیج کنند. با این حال، بیش از ۵۰۰۰ هزار سرباز امریکایی و قرار دادی شان در نبردها کشته شدند. امروزه، تنها ۱۴۰۰۰ هزار سرباز امریکایی و بخشی از نیروهای هوایی این کشور برای دفاع از دولت افغانستان باقی مانده اند و از یکی از آلوده ترین کشورهای آلوده به فساد  در سطح جهان دفاع می کنند.  طالبان قلمرو خویش را گسترش داده و ماهانه صدها سرباز افغان را می کشند، چنین احساس می گردد که آنها در آستانه پیروزی اند. ملیشه های از اقوام هزاره، تاجیک و اقلیت ازبک دوباره مسلح شده و از ترس اینکه مبادا رژیم کابل از هم فرو بپاشد و یک جنگ داخلی دیگر با طالبان که اکثریت شان پشتون اند آغاز شود اسلحه برداشته اند چنانچه افغانستان در آستانه ختم بازی قرار دارد.
پیامد های خروج امریکا برای طالبان
موافقت میان طالبان و امریکا می تواند پیشرفت موثر برای طالبان باشد. از دیدگاه آنها، این می تواند به عنوان پاداشی برای جنگیدن شان با یکی از قدرتمند ترین ارتش جهان باشد. از سوی دیگر این گروه امتیاز دیگری نیز دریافت کرده اند و آن مذاکره مستقیم با امریکا بود زیرا طالبان مکررا در خواست کرده بودند که با  دولت افغانستان که در حال جنگ اند مذاکره نخواهند کرد، بلکه به گونه مستقیم با خود امریکا مذاکره خواهند نمود. در صورتی که گفتگوها موفقانه به انجام برسد آنها موضوع را که مشخصا مطرح می کنند خروج امریکا از افغانستان می باشد. در مقابل، آنها تعهد بسپارند که بعضی کارها را انجام دهند. حمله القاعده بر امریکا سبب شد که طالبان برای سال ها کنترول بر افغانستان را از دست بدهند. حالا این گروه به نظر می رسد که دیگر نمی خواهند که این قیمت را یک بار دیگر زمانی که کابل را به دست آورند بپردازند حتی اگر هیچ توافقی را امضا نکنند.
پیامد های خروج امریکا برای خود این کشور
در حال حاضر، امید کمی برای پیروزی امریکا بر طالبان وجود دارد و ۱۴۰۰۰ نیروی باقیمانده امریکا برای دفاع از دولت افغانستان حضور دارند. این نیرو خیلی کوچک است تا بتواند حرکتی را در میدان جنگ متوقف کند. بنابراین، توافق و خروج برای کسانی که هزینه نظامی کمتری کرده اند و تاثیر نظامی می گذارند، از جمله برای جنرال جان نیکلسون فرمانده پیشین امریکا و ناتو در افغانستان می تواند جذاب و قابل قبول باشد.  با این حال، این موافقت میان طالبان و امریکا می تواند شهرت امریکا را به گونه بزرگ یا کوچک تضعیف کند. دولت اوباما و ترامپ هرگز دستور اجرایی 2002 بوش را لغو نکرده است که طالبان را در فهرست ویژه تروریست های جهانی قرار داده بود، اما همزمان آنها بر خلاف این قاعده که واشنگتن با تروریست ها مذاکره نمی کند، مذاکره می کنند.
برعلاوه، این کار نشان دهنده ضعف دولت امریکا در مقابل یک گروه شورشی مشخص است. گروه های ملیشه در جاهای دیگر به شمول رهبران گروه تروریستی داعش   این درس را آموزنده خواهند یافت. من معتقدم که چنین توافقنامه ای ممکن است به عنوان نقطه عطفی در توانایی امریکا برای موفقیت قدرت نظامی اش در سراسر جهان اسلام باشد. همچنین توافق میان امریکا و طالبان می تواند به کسانی که با دولت امریکا همکار بوده اند این پیام را برساند که این کشور شریک غیر قابل اطمینان است و کسانی را که همراه اش همکاری کرده اند را ترک می کند. امریکا در شماری از جنگ های بزرگ  در جهان مثل سوریه و سومالیا اشتراک داشت، بنا متحدین محلی این کشورها زمانی عدم تعهد امریکا در افغانستان را ببینند در قسمت تعهدات خود نسبت به امریکا تجدید نظر خواهند کرد.
برای دولت افغانستان چه اتفاقی خواهد افتاد؟
همانطور که در کتاب "سازمان های جنگی در افغانستان" توضیح می داده ام، دولت ها تمایل دارند، زمانی که حمایت خارجی از جمله حمایت های نظامی و مالی متوقف شود، به سرعت از بین می روند. این دقیقا همان چیزی است که پس از خروج شوروی از افغانستان رخ داد زمانی که آنها  در اوایل دهه 1990 حمایت خود را از دولت نجیب متوقف کردند، منجر به سقوط آن شد. همانطور که در کتابم بیشتر توضیح دادم ، شبه نظامیان رژیم های مختلف و واحدهای نظامی یا تجزیه شدند و یا به مخالفان مجاهدین شان پیوسته و یا تبدیل به شبه نظامیان مستقل شدند.
به عین شکل، مقام های دولت افغانستان در سطوح مختلف مصونیت خویش را در داشتن رابطه با طالبان و گروه های ملیشه کوچکتر می بینند. اگر در تاریخ بنگریم، می توان گفت که تمام گروه ها ممکن متلاشی شوند و یا به گروه های ملیشه قدرت مند بپیوندند آنهم درست زمانی که در کنار دولت بودن برای شان سنگین تر از خطر طالبان تمام شود. بعضی ها ممکن است حتی به طالبان بپیوندند. این ها موضوعات قابل پیش بینی در مناطق خطرناک مثل افغانستان می تواند به وقوع بپیوندند کشوری انتظار می رود همه برای بقای خود یک استراتژی حمایتی داشته باشند.
وقت تمام بخش های یک دولت از فرو بپاشد، افغانستان نیز می تواند یک بار دیگر دچار جنگ داخلی شود، مثل همان دولت که امریکا در سال ۲۰۰۱ از میان برداشت. کشورهای دیگر مثل روسیه، ایران و هند نیز از گروه های مورد نظر خود شان حمایت خواهند کرد. حدس می زنم طالبان با حامیان پاکستان و عرب های خلیجی شان برنده این نبرد خواهند شد همان روش که این گروه از سال ۲۰۰۱ به این سو انجام دادند. حالا به خوبی می توان به این نتیجه رسید که پیامد جنگ داخلی افغانستان ۱۷ سال حضور امریکا هزینه سنگین برجای گذاشت.
حال من یک توافق نامه امریکایی- طالبان را در نظر می گیرم که صرفا یک اقدام فوری برای پایان یک مداخله نظامی پر هزینه امریکا می باشد که با شکست مواجه شده است. اگر یک درس مفید برای یادگیری از این بدبختی وجود داشته باشد، این است که رهبران حتی قدرتمند ترین نیروی نظامی جهان، نیازمند بازنگری در درستی سیاست خارجی نظامی در جهان مسلمان می باشند. مداخلات نظامی آمریكا باعث خشم و شورش های فراملی در سراسر كشور های مسلمان شده است. اگر این روند تغییر نکند، ممکن است امریکا از شکست های بیشتری مثل افغانستان رنج ببرد و به همین ترتیب آسیب بیشتری به دیگر کشورها برساند.