مراد از رسانه ملی مجموعه‌ای از بنگاه‌های نشراتی صوتی، تصویری و چاپی هستند که با حمایت کامل دولت به نشرات خویش ادامه می‌دهند و مطبوعات و رسانه‌های دولتی به حساب می‌آیند. مجموعه روزنامه‌های دولتی، تلویزیون ملی و چندین شبکه زیرمجموعه آن و رادیو افغانستان بخشی از رسانه‌های دولتی هستند که از آن‌ها می‌توان به رسانه‌های ملی نیز تعبیر کرد. دیروز رییس جدید تلویزیون ملی معرفی شد و رییس پیشین این رسانه ملی از وظیفه اش خدا حافظی کرد. در مراسم معرفی رییس جدید تلویزیون ملی معاون دوم رییس جمهور سخنان مهمی ایراد نمود که می تواند به عنوان پالیسی اساسی این نهاد ملی در نظر گرفته شود و برای بهبود بخشیدن به وضعیت نابسامان این رسانه مهم و ملی تلاش صورت گیرد.
واقعیت این است که رسانه های ملی در مجموع به شمول روزنامه ها و رسانه های صوتی و تصویری دولتی در عین حالی که از وضعیت عمومی ضعف مطبوعات در افغانستان متاثر هستند، به صورت خاص نیز از ضعف های زیادی رنج می برند. در دنیایی که مطبوعات و رسانه های آزاد فاکتور اساسی در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی های دولت هستند و افکار عمومی را جهت می دهند، رسانه های ملی ما متاسفانه دارای تاثیرات بسیار کمی در عرصه های اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی هستند. درست است که ژورنالیسم مسلکی در کشورها متاسفانه جایگاهی ندارد و این مساله به دلیل نبود امکانات، فقدان منابع بشری مسلکی، فقدان زیرساخت های اساسی تفکر ملی و در نهایت به دلیل تاخر فرهنگی است؛ اما رسانه های ملی و دولتی در عرصه داخل افغانستان با رسانه های آزاد و مستقل نمی توانند برابری کنند.
در حالی که کشور ما چهل سال تمام است که یا به طور کامل در اشغال بیگانه بوده و یا مداخلات آشکار بیگانگان در آن وجود داشته است، اما هیچگاه رسانه های ما به شمول رسانه های ملی و دولتی نتوانسته اند، از طریق تولید برنامه های ملی و بیدارگرایانه، روحیه ملی را تقویت کنند. در دنیای امروز بخشی از جنگ متعلق به جنگ رسانه ای است؛ اما متاسفانه رسانه های ما در مجموع در این وادی ها نیستند. رسانه های آزاد افغانستان که از قید و بندی واقعا آزاد هستند و حتی علیه نهادهای ملی و شخصیت های ملی تبلیغات می کنند. رسانه های ملی و دولتی هم ظرفیت مقابله با اطلاع رسانی معطوف به اهداف تخریبی دشمنان و بیگانگان را ندارند. نوع برنامه های تولیدشده در رسانه های ملی به سال ها قبل تعلق دارد و هرگز با روح زمان و اقتضائات کنونی همخوانی ندارد.
البته نمی خواهیم سیاه نمایی کنیم و همه تقصیرات به دوش مدیران و کارگزاران اصلی رسانه های ملی بیندازیم. مدیران و مسولین رسانه های ملی بخشی از عوامل ضعف رسانه های دولتی است. بخش مهم و عامل اصلی این عقب ماندگی ساختارهای قدیمی و کهنه ای است که بر فضای رسانه های ملی حاکم است. بخش دیگر مربوط به فقدان دیدگاه استراتژیک نسبت به رسانه است و بخشی دیگر نیز مربوط به فقر فرهنگی و هنری است. ما اکنون هم از لحاظ منابع بشری و هم از لحاظ امکانات مادی دچار فقر شدید فرهنگی و هنری هستیم. وقتی نتوانیم حتی یک فیلم که استندردهای هنری و بصری در آن رعایت شده باشد، تولید کنیم، چطور می توانیم با غول های رسانه ای کشورهای همسایه و جهان مقابله کنیم.
بخشی از مشکل نیز مربوط به فقدان تفکر استراتژیک در سطح رهبری و مدیریت کلان رسانه های ملی است. متاسفانه هنوز دیدگاه های قدیمی و تنگ نظرانه قومی، سمتی، زبانی و ایدئولوژیکی بر فضای رسانه های ملی حاکم است. این نگاه سبب می شود که از استعدادهای ژرفی که ممکن است در میان نسل تحصیل کرده و جوان کشور وجود داشته باشد، استفاده صورت نگیرد و بسیاری از استعدادهای رسانه ای کشور یا جذب عرصه های مخالف تخصص و مسلک خویش می شوند و یا جذب رسانه های بین المللی خارج از کشور.
امیدواریم که رسانه های ملی و دولتی به سمت مسلکی شدن و بهبودی وضعیت حرکت کنند و از وضعیت فعلی بدرآیند. رسالت امروز رسانه های دولتی بیش از هر زمان دیگر و بیش از هر رسانه دیگر سنگین تر و خطیرتر است، اما کاری که در این رسانه ها صورت می گیرد و برنامه هایی که تولید می شود، هرگز با الزامات و اقتضائات زمان تطابق ندارد. با آن که خوش بختانه قوانین و زیرساخت های قانونی افغانستان، آزادی رسانه ها و آزادی بیان را کاملا تضمین کرده است و ما از لحاظ عدم آزادی بیان مشکلی نداریم. اما رسانه های کشور نتوانسته اند متناسب با آزادی که وجود دارد، عرصه اطلاع رسانی را تقویت کنند.