صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۶ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

نقش تعلیم و تربیه در نهادینه سازی ارزش‌های حقوق بشری

-

 نقش تعلیم و تربیه در نهادینه سازی ارزش‌های حقوق بشری

با توجه به تآکیدات اسناد بین المللی و اسناد تقنینی داخلی، آموزش و ترویج ارزشهای حقوق بشری افراد در هر جامعه ای از مهمترین وظایف و مسؤلیتهای دولت‌‌ها و حکومتها به شمار می رود. ترويج و حمايت ازحقوق بشر يكي از مهمترين نگرانيها و دغدغه های اصلي در تمام جوامع بشری بوده است. بر همين اساس سازمان ملل متحد آموزشهای ارزشهای حقوق بشری را يكي از مهمترین و اساسی ترین حقوق افراد بشر دانسته است. هدف از آن، شكل دادن به رفتارهاي مثبت و انسانی افراد در جامعه است كه باعث پيشبرد فرهنگ حقوق بشری ميشود. لذا توجه به این امر لازم و ضروری بوده و به عنوان فراهم سازی و بهره مند شدن افراد از این ارزشها محسوب شده است و باید در نظام آموزشی کشور نیز نسبت به آن مسولانه برخورد شود و مکلفیت و مسولیتهای حکومت افغانستان در نصاب تعلیمی و تحصیلی تبلور و عینیت یابد چنانکه در قوانین به صورت واضح انعکاس یافته و قانونگذاری صورت گرفته است. علاوه برآن در نصاب تعلیمی و تحصیلی نیز باید مورد توجه قرار گرفته و درج شود. آموزش این ارزشها به صورت جدی مورد تاکید قرار گیرد. این تنها راه نهادینه سازی این ارزشها خواهد بود و در این صورت است که می توانیم احترام گذاشتن به این ارزشها را به عنوان یک فرهنگ در جامعه در آوریم و همه را وادار نماییم تا نسبت به این ارزشها باورمند گردیده و پایبندی نشان دهند. بنا برا این، آموزش حقوق بشر، آموزش ارزشهای انسانی است. تعليم و آگاهي دادن در ارتباط با آرزشهای حقوق بشری در جامعه براي تقويت وحدت ملی، تفاهم مشترك، صلح پایدار و ثبات دائمی بين جوامع ضروري و مؤثر می باشد. سازمان ملل متحد سالهاي ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۴ را دهه آموزش حقوق بشر اعلام كرد، تا از اينطريق موجب افزايش آگاهي جهاني از حقوق بشر و تقويت فرهنگ جهاني حقوق بشری شود. به همين مناسبت فعاليتهاي بسياري در كشورهاي مختلف انجام شد كه دستاوردهاي مهمي بههمراه داشته است. کشورهای زیادی اقدام به اصلاح برنامه درسي مکاتب نمودند. واقدامات جدی دیگر نیز در جهت ترويج آموزش حقوق بشر بهعمل آوردند. دست یابی به این هدف بزرگ علاوه بر تصويب اسناد و همكاريهای سازمانهاي مختلف جهانی و نهادهای بین المللی و داخلی؛ نيازمند تدوين برنامهها و راهكارها و همچنين روشهايي است كه در غالب آن روشها بتوان آموزش حقوق بشر را ارائه نمود که به اجراي موثر و مفید آموزشهای حقوق بشری كمك نماید. در آموزشهای حقوق بشری باید گروههاي سني مختلف و اقشار متفاوت جامعه و خصوصيات آنها را مورد توجه قرار داد. توجه به بافتهای فرهنگي، سياسي، اقتصادی، اجتماعی و امثال آنها در مناطق مختلف از اهميت خاص برخوردار است. آموزش باید به گونه ملموس در زندگي واقعي افراد منطبق بوده و منجر به توانمند ساختن آنها شود. آموزش حقوق بشر بايد قابليت تغيير و تحول در زندگي افراد را داشته باشد به همين منظور توصيه ميشود كه از روشهاي آموزشي مشاركتي و فراگير استفاده شود. توجه به آموزش و تبیین ارزشهای حقوق بشری در افغانستان نیز ضروری و لازم به نظر می رسد و باید به صورت جدی مورد توجه و تآکید قرار گیرد. چنانچه که این ارزشها در قانون اساسی انعکاس یافته و احترام به کرامت انسانی، جامعه مبتنی بر دموکراسی و عاری از ظلم، استبداد، نفی تبعیض و خشونت، قانونمندی، عدالت اجتماعی را برای همه ساکنان این سرزمین به رسمیت شناخته و مورد تأکید قرار داده است. ترویج و آموزش ارزشهای حقوق بشری؛ تضمین کننده آن ارزشها و آزادی های عمومی و قانونی افراد بوده و انتظار می رود که از رفتارهای مغایر با آنها اجتناب گردیده و با هر نوع تبعیض مقابله و مبارزه جدی صورت گیرد و در نتیجه یک اقدام نیک و یک گام مهم در راستای فرهنگسازی در قبال ارزشهای حقوق بشری در افغانستان برداشته شود. اطفال در دوران تعلیم باید با این ارزشها آشنا شوند و درک و فهم نسبت به اهمیت انها را دارا گردند.
به وسیله و کمک آموزش ارزشهای حقوق بشری همه افراد در جامعه متوجه خواهند شد و درک خواهند کرد که این نوع حقوق و آرزشها در افراد بشر ذاتی بوده و قابل انفکاک و جدایی از آنان نمیباشند. حقوق بشر مجموعه ارزشها و حقوقی است که هر انسانی صرفا به جهت انسان بودن از آن حقوق بهرهمند میباشند و از همین جهت قابل سلب از هیچ فردی نخواهد بود. بنا بر این حقوق بشر مساوی است با انسان بودن و هر فرد انسانی به دلیل انسان بودن از آن حقوق برخوردار است. مانند حق حیات، حق امنیت شخصی، حق مسافرت و انتخاب محل سکونت، حق تعیین سر نوشت، حق آزادی، حق کرامت، حق دست رسی به عدالت، حق ازدواج، حق تعلیم و تربیت و امثال آنها؛ که تمامی این حقوق برای همه انسانها به رسمیت شناخته شده است. لذا میتوان ارزشهای حقوق بشری را با این ویژگیها خلاصه نمود که ارزشهای حقوق بشری را میتوان برای تمامی انسانها بدون توجه به مشخصات و تفاوتهای فردی و بدون توجه به نژاد؛ رنگ؛ دین؛ مذهب؛ جنس؛ جهت گیریهای سیاسی؛ مقام و موقعیتهای اجتماعی، مطرح نمود و برای همه ای افراد بشر به رسمیت شناخت. حقوق بشر تحفه و هدیه الهی است که در نهاد همه ای انسانها به ودیعه گذاشته شده است. لذا اگر عوارضی همانند معلول شدن، مجرم بودن، طفول بودن، جنون و مانند آنها برای افراد به وجود آید، با آنهم از این نوع حقوق و ارزشها محروم نخواهند شد. مجرم لزوما باید مجازات شود، ولی به هیچ وجه کرامت انسانی شان نباید نقض نشود. حقوق بشر جهان شمول است. حقوق بشر برای مکان و زمان مشخص در نظر گرفته نشده است. لذا همه دولتها و حکومتها و تمامی جوامع انسانی مکلف هستند تا از ارزشهای حقوق بشری افراد در همه جا محافظت و پاسداری نمایند و تا زمانی که انسانها به عنوان موجود زنده نفس میکشند حقوق بشری آنها نیز موجود خواهد بود و هیچ گونه محدودیت جغرافیایی و یا زمانی نمیتواند دلیل نقض آن قرار گیرد. که خوشبختانه این امر در اسناد بین المللی و اسناد تقنینی داخلی کشورها منعکس شده و مورد حمایت قرار گرفته است و ناگزیر باید از طرف دولت و جامعه مورد احترام قرارگیرد و در جهت رشد شخصیت انسانی و شکوفاشدن استعدادهای افراد اقدامات جدی صورت گیرد . آموزش حقوق بشری تواناییهایی را برای افراد در جامعه به همراه خواهد داشت. همچنانکه تبیین این ارزشها در قوانین مهم هستند، آموزش آنها نیز باید در نظام و نصاب تعلیمی و تحصیلی با توجه به چارچوبها و معیارهای قانونی درج و تنظیم گردد. در این صورت همه افراد در جامعه رفتارهای شان را در چوکات قانون انجام خواهند داد و به حقوق و ارزشهای دیگران زیان آور نخواهند بود و افراد در جامعه از تعرضات همنوعان و اشخاص زورمند به شمول دولت و حکومت مصوون خواهند بود. به همین دلیل در اسناد بین المللی به صراحت دولتها مکلف شده اند تا زمینه بهرمند شدن از این ارزشها را به صورت قانونی برای همگان فراهم نمایند. و همچنین هیچ فردی نمی تواند به بهانه داشتن این حق، دیگران را از حقوق و ارزشهای بشری شان محروم نماید. اصل احترام به کرامت انسانی و عزت انسانها ملاک و معیار استفاده از این حقوق و ارزشها باشد.
حکومت افغانستان با وجود مشکلات و چالشهای بزرگ و پس از پشت سر گذاشتن چهار دهه بحران، بیثباتی و جنگهای خانمانسوز داخلی و تحمیلی، اقدامات و کارکردهای شان، در قبال ارزشهای حقوق بشری افراد در جامعه، قابل تأمل است. از نظر افکار عمومی نیز تمام اقدامات و برداشتن گامهای عملی حکومت نسبت به ارزشهای حقوق بشری افراد مبنی بر قانونمداری، احترام گذاشتن به حقوق بشر شمرده شده و از دستاوردهای مهمی حکومت در دوره جدید تلقی شده است. بررسی کارنامه حقوق بشری حکومت افغانستان نشاندهنده توجه حکومت و اهمیت دادن به ارزشهای حقوق بشری و نهادینه نمودن این ارزشها در جامعه است. حکومت افغانستان همواره تلاش نموده است تا نسبت به تعهدات خود در قبال معاهدات و پیمانهای بینالمللی حقوق بشری و قوانین داخلی مرتبط به حقوق بشری، متعهد و پای بند باشد. درج ارزشهای حقوق بشری در قانون اساسی یکی از دست آوردهای مهم در راستای حراست از ارزشهای حقوق بشری افراد و ضمانت اجرای آن، شمرده شده است در این قانون بهترین نظام دموکراتیک با تآکید بر حفظ و حراست از ارزشهای حقوق بشری و دینی پیش بینی شده است. تضمین کننده ثبات سیاسی و وحدت ملی مردم افغانستان بوده و تنها سندی است که می توان توسط آن از تبعیض، انحصارطلبی، نزاعها و منازعات در جامعه جلوگیری نمود. تمسک به قانون اساسی و آموزش آن و ایجاد باورمندی نسبت به آن تنها راه خاتمه دادن به بحران در جامعه بوده و تآمین کننده آزادیهای عمومی و ارزشهای حقوق بشری در جامعه است.

دیدگاه شما