صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

شنبه ۱ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

الگو سازی اقتصادی، ضـامن پیشرفت یا باعث سقوط؟

-

الگو سازی اقتصادی، ضـامن پیشرفت یا باعث سقوط؟

رشد اقتصادی هدف اول سیاست های کلان هر کشوریست به ویژه کشور هایی که از لحاظ اقتصادی ضعف های بنیادی و ملموسی دارند  علی الخصوص  کشور های خاورمیانه که با رشد جمعیت و مشکلات عدیده ی داخلی خود  نیاز اصلی و کلید رهایی از مشکلات را در رشد اقتصادی می بینند.  معمولا کشور هایی با اقتصاد ضعیف به توصیه کارشناسان اقتصادی به الگو سازی برای خود دست می زنند  و کشوری دیگر را در روش اجرا و نگرش اقتصادی الگوی خود قرار میدهند حال باید اندیشید  که آیا  الگو سازی شیوه ی موفقی بوده؟ آیا این شیوه برای همه کشور ها یکسان است ؟ آیا کشور هایی  با ضعف اقتصادی فراوان  میتوانند از این شیوه استفاده کنند ؟
برای پاسخ به این سوالات باید ابتدا با الگو سازی اقتصادی آشنا شد . در این شیوه کشور هایی با ضعف اقتصادی زیاد کشوری که همانند آنان ضعیف  بوده و با شرایط مشابه توانسته از بحران اقتصادی خلاص شود را  الگو قرار داده  و در رهایی از بحران و ضعف اقتصادی به شیوه ی عملکردی آنان پیش میروند برای نمونه کشور های امارات متحده عربی و قطر  کشور سنگاپور را الگوی خود در رشد اقتصادی قرار داده  و رفتاری مشابه به آن در اقتصاد در پیش  گرفتند  برای مثال یکی از عناصر رشد سنگاپور راه اندازی خطوط هوایی ایمن و مسافربری هوایی  در تمامی خطوط هوایی جهان بود  که ثروت هنگفتی را روانه  این کشور کرد هزینه ی اولیه ی  این کار هم از فروش سوخت فسیلی و گردشگری سنگاپور تامین شد . کشوری از لحاظ جغرافیایی نسبتا کوچک که توانست قدم های بزرگی بردارد  از این رو قطر و امارات  دو کشور نسبتا کوچک با ثروت نفتی قابل توجه شرایطی مشابه به سنگاپور داشتند  و با الگو سازی از آن  پا به عرصه ی صنعت حمل نقل هوایی گذاشتند و  عظیم ترین  حمل نقل هوایی جهان را ترتیب دادند که حتی  از سنگاپور نیز پیش افتادند .
این یک نمونه موفق الگو سازی اقتصادی  بود؛ اما این شیوه  نمونه های شکست خورده ی زیادی نیز در همین  خاورمیانه دارد  برای مثال سال ها پیش حکومت سابق ایران به تقلید از کشور های اروپایی  تصمیم گرفت  کشاورزی فئودالی و ارباب و رعیتی را از میان بردارد  و با اصلاحات ارضی  زمین کشاورزی اربابان را میان  رعیت ها تقسیم کند  به امید آنکه باعث محبوبیت شود؛ اما یک فاجعه را رقم زد و کشاورزی ایران را از اساس نابود کرد  و پایه گذار مشکلات اقتصادی بعدی شد . زمین های کشاورزی بزرگ که ضامن تامین گندم و حبوبات بود تکه تکه شد و هر کشاورز مجبور شد  محصولی جدا بکارد در نتیجه ایران وارد کننده گندم شد  و بعد از مدتی بسیاری از کشاورزان مجبور شدند به شهر ها مهاجرت کنند؛ زیرا هزینه ی اجاره ی ماشین های کشاورزی را با آن سود اندک  نداشتند در نتیجه زمین ها خشک ماند و با رشد جمعیت شهر ها بیکاری  رو به رشد رفت.
یک شکست اقتصادی بزرگ برای حکومت قبلی ایران  از یک الگو برداری اشتباه  که از اساس ایراد داشت زیرا مبارزه با فئودالی  در اروپا به صد ها سال قبل بر می گردد و امروزه دیگر زمان مناسبی برای آن نیست بعد از انقلاب اسلامی ایران  تلاش هایی برای احیای کشاورزی ایران صورت گرفت که موفق هم بود اما ضربه ی بزرگ این الگو برداری  اشتباه هنوز برای ایران قابل لمس است.
به طور کلی الگو برداری اقتصادی  برای کشور هایی با اقتصاد ضعیف نیاز اساسی است اما باید دقت کرد که الگوی اشتباه خطراتی جبران نا پذیر دارد اگرچه موفق بوده باشند برای مثال  سنگاپور . قطر و امارات برای کشور هایی مانند عراق و افغانستان  الگو های مناسبی نیستند؛ زیرا این دو کشور  کشش اقتصادی راه اندازی خطوط بی شمار هوایی را ندارند در ثانی مشکلات امنیتی نیز  گریبانگیر آنان است حال تصور کنید کشور افغانستان بتواند با جذب سرمایه چندین خطوط هوایی راه اندازی کند  و کشور هایی به جهت حمایت از آن استفاده کنند فقط یک حمله انتحاری کافیست تا آن خطوط برای همیشه بسته شوند  حتی اگر امنیت داخلی افغانستان نیز تامین شود امنیت سیاسی برای این کار وجود ندارد برای مثال به دلایل مشکلات سیاسی  کشور پاکستان به طور حتم اجازه ی عبور مرور هوایی به افغانستان نمی دهد  و با توجه به شکل مرز های دو کشور عملا  هیچ هواپیمایی نمیتواند عبور و مرور امن داشته باشد  از این رو  این الگو سازی از اساس اشتباه است .
اما به طور کل کشور هایی مانند  افغانستان  و عراق باید به شکلی حساب شده  به الگو سازی روی آورند و برای کاهش ریسک و مشکلات احتمالی آنان به پالایش ایده ی این الگو ها بپردازند برای این کار تیمی  از  متفکرین اقتصادی باید به تحلیل و بررسی  این ایده ها مشغول شده و با شرایط فعلی آن کشور ها مطابقت دهند و تمام احتمالات را در نظر بگیرند  باید تمامی پتانسیل ها در نظر گرفته شود و نقاط ضعف بدور از تعصب  بررسی  شوند، تیم های انفرادی و دانشگاهی زیادی در سراسر جهان وجود دارند  که ایده پردازی در این زمینه را با کمال میل انجام می دهند متاسفانه مشکلات برخی کشور های خاورمیانه به قدری زیاد است که کمتر کشوری تمایل به اصلاح الگوسازی اقتصادی و ترسیم نقشه پیشرفت اقتصادی صحیح دارند  اما آن چیز که مسلم است این است که الگو سازی بدون  پالایش برای این کشورها سمی مهلک است.

دیدگاه شما