پیاده رو ها یکی از زیربنا های اساسی شهرها را تشکیل می دهند که در تمامی نقاط یک شهر بخصوص در نقاط مزدحم و کمتر مزدحم منحیث یک حق شهروندی برای  مصونیت عبور و مرور شهروندان و ترافیک راحت شهری اعمار می گردد.  پیاده روها بخش جدایی ناپذیر شهر هایند و  منحیث عنصر اساسی در طراحی شهری مدنظر گرفته می شوند.
" پیاده‌رو‌ها از سه قسمت تشکیل می شوند: منطقه آزاد، یعنی جایی که در واقع افراد راه می روند؛ منطقه خدمات، یعنی جایی که مبلمان خیابانی مثل چوکی یا سطل آشغال قرار داده می شود و منطقه انتقال، یعنی جایی که دسترسی افراد داخل پیاده‌رو را به ساختمان‌ها فراهم می سازد. درک رابطه بین این عناصر نکته ای اساسی در طراحی پیاده‌رو‌های با اندازه مناسب است".
در افغانستان شاروالی ها در اعمار پیاده رو ها تلاش های زیادی را به خرج داده اند و در هر قسمت از شهر برای فراهم سازی زیربنا های اساسی شهری، پیاده رو های مناسب را اعمار نموده اند. همچنان شهروندان نیز بصورت آگاهانه و ناآگاهانه از این پیاده روها برای اهداف مختلف استفاده می نمایند که گاهی با استفاده معقول باعث سهولت و گاهی هم با استفاده غیر معقول سبب مشکلات شهری برای شهروندان می گردند. در این مطلب وضعیت پیاده رو شهری ، فرهنگ استفاده از پیاده رو و نقش این دو در ازدحام شهری در افغانستان را به بحث می گیریم.
نظر به قانون شهر سازی افغانستان تمامی زیربنا های شهری به اساس ماستر پلان و پلان های تفصیلی ترتیب و تطبیق می گردند. باید یادآورد شد که اکثر شهرهای افغانستان یا ماستر پلان شهری ندارند و یا اگر هم دارند، به صورت درست تطبیق نگردیده است. با وجود تمامی چالش ها، در ساخت شهرها خواه پلانی و یا غیر پلانی، ساخت پیاده رو ها به شکل خوب آن مد نظر گرفته شده است و کمتر محلات یک شهر را شاهد باشیم که عاری از سهولت پیاده رو باشد.
وضعیت این پیاده روها در شهرهای نسبتاً انکشاف یافته و غنی تا اندازه‌ای بهتر است؛ زیرا با موزائیک و یا سنگفرش مزین می باشند و  عبور و مرور شهروندان را سهل می سازد. در شهرهای کمتر انکشاف یافته و یا فقیر نشین، خطوط پیاده رو موجود؛ ولی بدون موزائیک و سنگفرش می باشد که اکثراً در تابستان ها وضعیت پرخاک و در زمستان ها گل آلود را بخود می گیرند که عبور و مرور برای شهروندان را ناراحت کننده می سازد. 
معضلات دیگری که بیشتر مشکل پیاده روهای شهری را افزایش می دهد فرهنگ پائین شهرنشینی شهروندان کشور، نبود آموزش های مدنی، الگو برداری نا مناسب از حرکات نازیبا و عدم مسولیت پذیری اجتماعی نهاد های اکادمیک در فرهنگ سازی است که زندگی را برای مردم مشکل ساخته و خطرات احتمالی را به وجود می اورد. مثال های زنده که نشان دهنده فرهنگ پائین شهری بخصوص در قسمت استفاده از پیاده روها در شهر های افغانستان خاصتا شهرهای نسبتاً انکشاف یافته آن، شامل گتگوری های ذیل می گردد:
-              بند ساختن پیاده روها توسط ادارات دولتی، موسسات داخلی و خارجی، زورمندان و غیره؛
- فعالیت دستفروشان در مکان هایی که برای پیاده رو در نظر گرفته شده است؛
- گذاشتن امتعه و اجناس فروشی توسط دکانداران در پیاده رو ها جهت جلب مشتریان؛ 
- استفاده از سرک موتررو توسط عابرین حتی در صورتی که پیاده رو مسدود هم نباشد که خطرات احتمالی حوادث ترافیکی را نیز در قبال دارد.
- حرکت گروهی عابرین کنارهم به جای دنبال هم که بعضاً نیمی و یا بیشتر از نیم سرک را مسدود می نمایند. همچنان زمانی که شاملین ترافیک به روی آنها هارن نمایند، بعضا به نزاع ها و جنگ ها منتج می شود. بعضی مواقع همچنان عابرین با موتر ها تصادم نموده که باعث جراحت هموطنان مان گردیده است. عدم تطبیق درست قانون در این حالات، عابرین را بیشتر جرائت می دهد تا از سرک ها استفاده نمایند؛ زیرا آنان می دانند در صورتی که با موتر تصادم نمایند، حتی اگر مقصر هم باشند، قانون راننده واسطه نقلیه را مورد بازپرس قرار داده و اشخاصی که از سرک عمومی به عنوان پیاده رو استفاد نموده برائت حاصل می نماید.
- مسافر گیری وسایط شهری در پیاده رو و حتی در وسط سرک؛ در جاده های کم عرض و پر تراکم حتی بخاطر پر شدن یک واسطه، صد ها موتر عقب هم برای ساعت ها انتظار می کشند.
- بی توجهی و بی مسولیتی پولیس ترافیک با وجود مشاهده وضعیت. نمونه بارز این وضعیت را می توان در چهار راهی میرویس میدان یا کوته سنگی، جاده میوند یا چوک کابل، چهار راهی سرای شمالی و چندین محل دیگر در کابل به خوبی مشاهده کرد.
دیده می شود که داشتن تسهیلات و زیربنا های شهری به خصوص پیاده رو، فرهنگ استفاده درست از این زیربناها و تطبیق درست قوانین شهری و مدنی توسط مسوولین لازم و ملزوم یکدیگراند و هر یک از این مولفه ها نقش بسزای را در زندگی شهری دارا می باشند. داشتن زیر بنا های شهری برای شهروندان سهولت زندگی کردن، عبور و مرور، رفع مشکلات فزیولوژیکی در شهر، نظافت بهتر شهری، ترافیک امن و راحت شهری و غیره را مساعد می سازد که همه و همه وابسته به فرهنگ مناسب استفاده از آنان می باشد.
فرهنگ احترام به حقوق همه شهروندان هر انسان را مکلف می سازد تا از تسهیلات عامه بخاطر امنیت و راحتی شخصی اش  استفاده سؤ ننموده و  آنان را  مسدود نسازند. همچنان بخاطر کاروبار بهتر و تشبث عایدزا، نباید جاده ها و پیاده روها را که به خاطر ترافیک امن و مصئون شهری اعمار گردیده است، مسدود سازیم. همچنان همه یی شهروندان و عابرین حتی الامکان از سهولت های موجود بخصوص پیاده روها استفاده نمایند، و از سرک های موتر، برای پیاده رو استفاده نکنند. علاوه برهمه اینها درایوران وسایط نقلیه نیز تراکم نفوس را در شهرها و بخصوص در سرک ها مد نظر گرفته، سرعت خویش را طوری کنترول نمایند که محیط اجتماعی و خود را صدمه نزنند.
با درنظرداشت وضعیت شهری، موجودیت پیاده روها، فرهنگ استفاده از آن و نقش این ها در زندگی شهری، تحلیلی که صورت گرفته نشان می دهد که چالش های فزاینده وجود دارد که در فوق به بحث گرفته شد. از اینرو جهت کاهش چالش های فوق از مسوولین امور تقاضا می گردد تا در تطبیق احکام قوانین مرتبط شهری و مدنی توجه صادقانه به خرج بدهند و همچنان از شهروندان تقاضا می گردد تا در رفع مشکلات فرهنگی مسوولانه عمل نمایند و مکلفیت شهروندی خویش را ادا نمایند تا باشد که شهر مصوون، زیبا، نظیف و همه شمول داشته باشیم و از مزایای آن همه مستفید گردند.