جرم و جنايت سابقه طولاني در زندگي انسان دارد. به عبارت ديگر، جرم پديده اجتناب‌ناپذير سازمان اجتماعي است. تاريخ جنايات و فجايع بي‌شماري را در خود ثبت نموده است. از سوي ديگر تاريخ نشان مي‌دهد به موازات بوجود آمدن جرم در جامعه انساني، بشر هميشه به دنبال راهكارهايي براي مبارزه و پيشگيري از آن بوده است. امروزه جرم‌شناسي به عنوان يكي از دانش‌هاي بين رشته‌اي سعي در علت شناسي پديده‌ي مجرمانه دارد. پيشگيري از وقوع جرم كه ديرزماني نيست كه بر صحنه جوامع علمي‌ - حقوقي كشورهاي مختلف جاپايي باز كرده است. جرايم جنايي بصورت مستقيم امنيت اجتماعي را مورد تهديد قرار مي دهد، امنيت اجتماعي آرامش و آسودگي خاطري است که جامعه و نظام سياسي براي شهروندان و اعضاي يک جامعه فراهم مي کند. اما جرايم جنايي عملا اين آرامش و آسودگي خاطر را از شهروندان مي گيرد و نگراني، تشويش و عدم مصؤنيت را جايگزين آن مي کند. وقتي يک شهروند در خانه اش با آرامش خاطر نتواند بخوابد و احساس کند که هر لحظه امکان دارد خانه اش و حريم شخصي اش از سوي افراد مسلح هدف قرارگيرد و داراي هايش به سرقت برود، امنيت اجتماعي به هيچ وجه وجود ندارد.
درکلان شهرهای مثل کابل درهفته های اخیرسطح و گراف جرایم جنایی در زمینه های سرقت، قتل وجرایم سازمان یافته افزایش قابل توجهی یافته است. سرقت درگوشه و کنارشهرکابل ودیگربزرگ شهرها در انواع مختلف اش به شکل بی پیشینه افزایش یافته است.
نواع سرقت ها مثل قاپیدن موبایل وزورگیری های علنی درکوچه و پس کوچه های شهرکابل حکایت از ریشه های‌اجتماعی،امنیتی وسیاسی این رفتارهای نامطلوب دارد. هرچند رویدادهای جنایی با انواع مختلف آن، در سطح تمام کشور وجود دارند که به تحقیق عمیقی نیاز دارد و آمار دقیق و حقیقی آن موجود نیست. اما در پایتخت کشور که از ولایات امن کشور شمرده می‌شود، میزان بلند جرایم جنایی نشانگر آن است که کشور درکنترل جرایم جنایی با چالش بزرگی روبرو است.
با استفاده ازصفحات اجتماعی و برخی رسانه ها شهروندان تمام اتفاقات و رويدادها را بازتاب مي دهند. بسياري از ما اينگونه قصه ها را در شبکه هاي اجتماعي میخوانیم. جرايم جنايي در کنار ساير نا امني ها، يکي از مشکلات جدي است که شهروندان کابل با آن روبرو هستند. اينگونه جرايم گشت و گذار شبانه در شهر را محدود کرده است و حتي روزها نيز مردم با آرامش در جاده ها، سرک هاي فرعي و کوچه ها گشت و گذار نمي توانند وزندگی براي آنها دشوار و همراه با تشويش و نگراني مي باشد. بسياري از کساني که توانمندي اقتصادي دارند، در اطراف خانه هاي شخصي شان دوربين هاي امنيتي نصب کرده اند و ديوارهاي شان را سيم خار دار کشيده اند، تا شايد بتوانند امنيت خانه و خانواده شان را تامين کنند. اما اکثريت شهروندان کشور توانمندي اقتصادي اينگونه کارها را ندارند. جرایم جنایی را می توان دردوبعد به بررسی گرفت در بعدعلل وپیدایش و در بعد پیامد ها:
الف- علل و عوامل جرایم جنایی:
جرايم جنايي يک پديده ضد اجتماعي است که باعث اختلال در نظم و امنيت جامعه مي گردد، اين گونه جرايم با اهداف و انگيزه هاي خاصي صورت مي گيرد. انگيزه هاي اصلي افزايش جرايم جنايي در کابل اما عوامل اينگونه جرايم خيلي هم پيچيده و مبهم نيست. بصورت زیرمی توان خلاصه کرد:
یک – عامل اقتصادی : یکی ازریشه های جرایم جنای عوامل اقتصادی می باشد. فقر،بدون شک یکی ازعوامل سرقت ها و ربایش مال مردم ، تجاوزبه حریم خصوصی افراد می تواند باشد مردم که ازبیکاری، فقر، تنگدستی درتنگنا قرارگیرد بعید نخواهدبود که دست به اعمال خلاف بی زنند، سرقت شاید امرعادی به حساب آید؛ اما علت تنها موضوع اقتصادی نمی تواند باشد.عامل دیگر و مهمتر هنجارهای اجتماعی می باشد.
دو - عوامل اجتماعی : یکی دیگرازعوامل جرایم جنایی، عوامل اجتماعی وفرهنگی می باشد. دردوره گذار به دیموکراسی و سستیم مدیریتی آزاد و عبوراز بخش ارزشهای اخلاقی و سنت های دینی و اجتماعی مثل حلال و حرام، مال مردم، روزجزا و قیامت، برخی ازنیروهای جوان تربیت شده درعصر دیموکراسی، به انگیزه عصیان دربرابر سنت ها وازشهای اجتماعی اقدامات کجروانه، انحرافی وغیراخلاقی ازخود نشان خواهند داد. درصورتی که کنترل و نظارت اجتماعی را ضعیف دانسته وبه ارزشهای سنتی درونی هم پابندی نداشته باشند گروههای کجرو و باندهای مافیایی راتشکیل داده ودست به سرقت های مسلحانه ، قتل، آدم ربایی وتجاوز می زنند. درصورت عدم کنترل جدی نیروهای امنیتی خطربه دام افتادن این باندها به دام باند ها و شبکه های تروریستی نیز وجود دارد.
سه – عوامل امنیتی : وقتی که نظارت اجتماعی به دلیل سست شدن ارزشهای دینی واجتماعی بر رفتارهای اجتماعی ضعیف گردد، وهنگامی که کنترل نیروی درونی بر رفتاراجتماعی سست گردد یگانه راه کنترل جرایم، نیروی قهرآمیز امنیتی خواهدبود. درصورت عدم تامین امنیت کافی ازجانب نیروهای امنیتی یا ضعف سستیم عدلی وقضایی قاطع دربرابر نیروهای مجرم ومخل امنیت و آسایش اجتماعی یاهمکاری برخی ازحوزه های امنیتی با سارقان و مجرمان جنایی ، طبیعی خواهد بود که مجرمان دربخش ها ونواحی مختلف شهری و بزرگراه های بین شهری فرصت مانور واجرای جرایم را تعقیب خواهند نمود.
ازجانب دیگر، رابطه‌ معکوس میان افزایش جمعیت و نیروهای امنیتی است. ساختار کنونی فرماندهی پلیس نمی‌تواند میلیون ها نفر ساکن را تحت پوشش قرار دهند.
ب- پیامد های جرایم جنایی:
ازمهمترین آثارو پیامد های جرایم جنایی، کاهش امنیت و کاهش اعتبار واقتدار دولت و حکومت می باشد. دشمنان امنیت نیز از این فرصت استفاده نموده بر ناامنی ها و شایعات بیشتر دامن می زنند. حتی عوامل دشمن با استفاده ازظرفیت ها وزمینه های اجتماعی به جذب نیروهای مستعد درجهت عملیات های تروریستی و خرابکارانه اقدام می نمایند. افزایش جرایم جنایی برعلاوۀ تأثیرات سوء بر روان و زنده‌گی مردم، بر اقتصاد کشور نیز تأثیرات بدی داشته است. اختطاف بازرگانان و افراد خانواده‌های شان از جاهای امن شهرهای بزرگ کشور، باعث شده که تاجران و سرمایه‌گذاران از فعالیت‌های اقتصادی در کشور خود دلسرد  شوند.
ج – پیش گیری ازجرایم :
در معناي عام پيشگيري از جرم هر اقدامي است كه جلوي ارتكاب جرم را بگيرد كه اين اقدام (يا اقدامات) مي‌تواند جنبه كيفري يا غيركيفري داشته باشد. به ديگر سخن، هرآنچه عليه جرم باشد و سبب كاهش نرخ بزهكاري گردد، برخي ديگر نيز بر اين باورند كه پيشگيري از جرم دربرگيرنده تدابير و اقداماتي است كه نرخ بزهكاري را كاهش دهد. بدين‌صورت كه از يكسو علل اثرگذاري بر ارتكاب جرم را شناسايي كرده و از سويي ديگر ابتكارات مناسبي را براي مبارزه با اين علل اعمال‌كند. عده ديگري معتقدند پيشگيري از بزهكاري مجموعه اقدامات غيرقهرآميزي است كه براي تحقق هدفي ويژه يعني مهار بزهكاري، كاهش احتمال وقوع جرم، كاهش شدت بزه در مورد علل جرايم اتخاذ مي‌شود.
وجه مشخص تعاريف بالا در خصوص پيشگيري، ذكر كلمه كاهش وقوع جرم است.
به عبارت ديگر، جرم‌شناسان اتفاق‌نظر دارند كه تمام تلاش‌ها براي كاهش وقوع جرم است و به صفر رساندن جرم اگر نگوييم امري محال لااقل بسيار مشكل است. زيرا همان طوری كه قبلاً گفته شد جرم‌ ، پديده اجتناب‌ناپذير سازمان اجتماعي است كه بايد با راهكارها، سعي در كاهش وقوع جرم داشت نه از بين بردن آن.
در نتيجه بر اساس مباني علمي جرم‌شناسي براي پي‌بردن به موفقيت برنامه‌هاي پيشگيري از وقوع جرم بايد با استفاده از شاخص‌ها، ميزان موفقيت در برنامه‌ها را مورد ارزيابي قرار ‌داد. يكي از مهمترين شاخص‌ها همان ظرفيت‌جنايي است. ظرفيت‌‌جنايي به عنوان ابزاري در دست پژوهشگران جرم‌شناسي‌ ميزان موفقيت در برنامه‌ها را نشان مي‌دهد و براي آنان اين امكان را فراهم مي‌سازد كه با توجه به ميزان سرمايه‌گذاري‌ها متوجه شوند تا چه حد در اجراي برنامه‌ها براي كاهش وقوع جرم موفق بوده‌اند. ظرفيت‌جنايي در جامعه آماري مشخص در يك زمان و مكان معين به صورت اعداد و ارقام تعيين مي‌شود. اما اين امر بر اساس شرايط مشخصي صورت مي‌گيرد تا مشخص شود كه كدام جرم در آن منطقه در حد طبيعي يا بالاتر و پايين‌تر از آن است.