صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

نقش پاکستان در مذاکرات صلح افغانستان

-

نقش پاکستان در مذاکرات صلح افغانستان

از آن جايي که راولپندي اولويت هاي مختلف و گسترده اي را در افغانستان دنبال مي کند، نقش پاکستان در مذاکرات صلح با شک و ترديدهاي بيشتري همراه است. پاکستان به عنوان متحد طالبان و ذي نفع عمده در اين فرايند، همواره در حال تعقيب استراتژي نامتقارني در برابر هند است. راوپلندي بارها نشان داده که براي تيره شدن روابط دوستانه ميان هند و افغانستان، حاضر به انجام هر اقدام ممکني است؛ زيرا تصور پاکستان از نفوذ هند در افغانستان هميشه با معلومات غلط و خيال بافي همراه بوده است.
اسلام آباد ميانجيگري و ميزباني اولين دور مذاکرات مستقيم بين دولت افغانستان و طالبان را در جولاي 2015 بر عهده داشت و همچنين عضو گروهِ چهار مليتي متشکل از پاکستان، افغانستان، ايالات متحده و چين بوده است؛ اما تمامي اين تلاش ها نتوانست ره به جايي ببرد.
يک تحليل گر افغان به درستي پاکستان را ميزبان غلط با بازيگران غلط در مکان غلط خواند. پاکستان به اين باور که به نتيجه رسيدن مذاکرات صلح، زمينه اقتدار مجدد عوامل نظامي پاکستان در ساختارهاي حکومتي افغانستان را فراهم مي کند، از بسته پيشنهادي رئيس جمهور غني به گرمي استقبال کرده است.
اظهارات وزير خارجه پاکستان، خواجه محمد آصف مبني بر اين که طالبان افغانستان يک حرکت سياسي اند، بدون آن که آن ها را مجبور به ترک خشونت کند و يا هم از آن ها بخواهد خواسته هاي غير معقول شان را تعديل کنند، عمدتا در صدد خلق مشروعيت سياسي براي طالبان است.
هرچند پاکستان براي آن که از اسکان گروه هاي تروريستي در قلمرو خود دست بردارد، تحت فشارهاي شديد از سوي اداره ترامپ به سر مي برد ولي سياستمداران پاکستان روي خروج نيروهاي آمريکا از خاک افغانستان حساب ويژه اي باز کرده اند.
مشروعيت بخشي به طالبان افغانستان، به تاسيسات امنيتي پاکستان کمک مي کند در امور افغانستان به لحاظ سياسي نقش پر رنگ تري بازي کنند. طبق استدلال سي راجا موهان هدف از سرمايه گذاري در حمايت از طالبان، به کنترل آينده سياسي افغانستان مربوط مي شود. بعيد است طالبان را درست در زماني رها کنيم که در چند قدمي اقتدار مجدد در افغانستان قرار دارند. پاکستان با سوء استفاده از اختلافات موجود در دولت ترامپ و نيازمندي هاي دولت افغانستان، براي نيل به نتيجه سياسي مطلوب خويش، آن چه در توان دارد را به کار خواهد گرفت.
اگرچه پاکستان مي خواهد به جهان بقبولاند طالبان افغانستان يک نهاد مستقل و کاملا آزاد از هر گونه نفوذ او است، ولي واقعيت حمايت هاي سياسي و نظامي پاکستان از طالبان بر احدي پوشيده نيست.
چه کسي اين حقيقت را از ياد برده است وقتي جنرال مشرف پس از حملات تروريستي سال 2001 مجبور به قطع کمک هاي نظامي و استخباراتي به طالبان شد، طالبان افغانستان در برابر عمليات نظامي ايالات متحده با همکاري ائتلاف شمال حتي دو ماه نتوانستند تاب بياورند.
وابستگي طالبان افغانستان به پاکستان در قسمت دريافت کمک هاي لوجستيکي، طبي و تهيه پناهگاه براي شورشي ها به مثل هميشه از نقش برجسته اي در امتداد حيات طالبان برخوردار است. اسلام آباد هنوز هم اهرم فشار کشاندن طالبان به پاي ميز مذاکرات را در اختيار خود دارد؛ حقيقتي که در حين بازديد نخست وزير پاکستان از افغانستان در 6 آپريل سال جاري بر آن تاکيد شد که هدف از اظهارات فوق تلاش پاکستان براي بهبود روابط دو کشور بدون سنگيني سايه آمريکا بر سر پروسه صلح عنوان گرديد.
همزمان با تلاش هاي کابل براي جذب برخي از عوامل طالبان از طريق چانه زني بر سر امتيازات ناشي از صلح، ضرورت ايجاب مي کند به منظور تحکيم گفتمان صلح فشارها بر چهره هاي گريزان از صلح چه در درون گروه مزبور و چه در درون تاسيسات امنيتي پاکستان افزايش يابد.
طبق اظهارات جنرال جان نيکلسون، فرمانده ارشد نيروهاي آمريکايي و ناتو در افغانستان، تلاش هاي پيگير با هدف اعمال فشار بر طالبان به لحاظ ديپلوماتيک، نظامي و اجتماعي بايد با قدرت بيشتري دنبال شود.
استقبال پاکستان از بسته پيشنهادي صلح رييس جمهور غني تا حدود زيادي مي تواند تحت تاثير فشارهاي وارده از سوي اداره ترامپ مبني بر لزوم قطع حمايت تاسيسات امنيتي پاکستان از تروريزم باشد.
در حالي که پاکستان براي ترميم چهره خود در تقلا به سر مي برد، مقامات کاخ سفيد پيرامون انجام اقدامات سختگيرانه تر اتفاق نظر ندارند. طبق گزارش ها، مشاور امنيت ملي پاکستان، ناصر خان باجوا طي سفري به کابل در تاريخ 17 مارچ به رهبران افغانستان گفته است: افغانستان از يک پاکستان منزوي، متهم و تحت فشار، نفع کمتري مي برد. اظهارات اين مقام پاکستاني با درخواست هاي مجدد واشنگتن از پاکستان براي برداشتن گام هاي بيشتر در مبارزه با تروريزم هم زمان شد.
جديدترين درخواست از سوي معاون رييس جمهور، مايک پنس در جريان ملاقاتش با نخست وزير پاکستان شهيد خاقان عباسي مطرح گشت.
سوالات بي جواب
پيشنهاد صلح رييس جمهور غني خوب است اما برخي از زواياي آن شفافيت لازم را ندارد.
چه کسي جنگ را اول متوقف خواهد کرد؟ اين سوال مهم است زيرا علي رغم تلاش هاي اشرف غني براي به رسميت شناختن طالبان به عنوان يک جريان سياسي، در مورد آشتي نيروهاي امنيتي افغانستان که بدنه اصلي آن را رقباي سرسخت طالبان تشکيل مي دهد، دلنگراني هاي جدي وجود دارد.
در غياب تجديد ساختار کامل اردو و پوليس ملي، طالبان حاضر به خلع سلاح نخواهند شد.
دوم اينکه مراکز مختلف قدرت در درون دولت افغانستان درباره پروسه صلح هم دل و همصدا نيستند.
در گذشته، چندگانگي درون حکومت وحدت ملي به تضعيف پروسه صلح منجر شد.
آيا رييس جمهور غني با غلبه بر اختلافات موجود در اداره اش،  موفق به تشکيل جبهه واحدي در پاي ميز مذاکرات خواهد شد؟ سوم اين که رقابت ايالات متحده و روسيه تا به حال مانع ظهور يک پروسه صلح راستين به رهبريت و مالکيت افغان ها گرديده است.  به خصوص استراتژي امنيت ملي اداره ترامپ که در آن چين و روسيه همچون ارگان هاي تروريستي از تهديدات جدي امنيت آمريکا معرفي شده اند. رقابت بين ايالات متحده و روسيه مانند دوره هاي جنگ سرد به ناامني و بي ثباتي در منطقه شدت مي بخشد.
آيا آمريکا و روسيه با حرکت در اين مسير و سوء استفاده از وضعيت بحراني افغانستان به زمين گير کردن همديگر ادامه خواهند داد؟ آيا بدون ترميم اين شکاف ها و اعتماد سازي متقابل به صلح در افغانستان مي توان دست يافت؟ و نکته آخر ولي حياتي اين که آيا آمريکا به دنبال حضور هميشگي در افغانستان است؟

دیدگاه شما