مقدمه
زنان نيمي از جمعيت هر جامعه را تشکيل مي دهند. نظام سياسي و دموکراسي آينده براي زنان، فرصت هاي بسيار مناسبي را فراهم خواهد کرد که زنان فعال کشور بتوانند مطالبات خويش را در عرصه هاي سياسي، اجتماعي، فرهنگي و تغيير وضعيت عمومي زنان و حضورشان در تصميم گيري هاي کلان و سرنوشت ساز، پيگيري و رديابي کنند و زنان براي تثبيت جايگاه شان در جامعه نيازمند به مشارکت گسترده و حضور فعال در نظام سياسي آينده مي باشند تا نگاه و نگرش حاکميت را نسبت خودشان تغيير دهند. حکومت آينده افغانستان نسبت به برآورده کردن انتظارات و مطالبات زنان، بايد از هيچ تلاشي دريغ نوورزند و تمام ظرفيت ها و توانمندي هاي خود جهت ارتقاي جايگاه زنان در نظام سياسي کشور به کار بگيرد.
1ـ تلاش در راستاي تغيير نگرش هاي موجود عليه زنان
دولت آينده بايد در جهت تغيير نگرش نسبت به زنان در کشور فرصت ها و زمينه هاي مشارکت حداکثري زنان را در کشور فراهم کند. هرچند، در جامعه ما نسبت به حضور زنان در عرصه هاي مختلف دو نوع نگاه و نگرش کاملا متضاد و متفاوتي وجود داشته و دارند:
الف ـ نگاه سنتي به زنان: در اين نوع نگاه، نگاهي مردسالارانه وجود دارد که اين طيفي از جامعه حق رأي مستقلانه را ندارند و حق مشارکت موثر در تعيين سرنوشت سياسي شان را نخواهند داشت، تا دوره  بعد از طالبان زنان در افغانستان حتي حق دريافت تذکره هم را نداشتند. اکنون در برخي مناطق کارت رأي دهي آنان را مردان به حوزه أخذ رأي دهي مي برند و به جاي آن رأي مي دهند. در اين نوع نگرش، مردان خانواده، زنان را موظف مي کنند تا به فرد مشخص رأي بدهند و اين امر، يک ديدگاه کاملا سنتي است که استقلال زنان را در مشارکت و تعيين سرنوشت سياسي‌شان از بين مي برند.
ب ـ نگاه مدرن به زنان(غير سنتي): در اين نوع نگاه، انتخاب مستقل و آزاد و از روي اختيار را از حقوق اساسي زنان دانسته اند که زنان در تعيين سرنوشت سياسي خويش مي توانند آگاهانه و با درک درست، در عرصه‌هاي مختلفي اجتماعي ورود پيدا کنند. اگر زنان از روي اختيار و با بهره‌مندي از حق انتخاب آزادانه در پروسه فعاليت هاي سياسي و اجتماعي شرکت کنند، مي توانند نوع نگاه جامعه را به خودشان تغيير دهند.
پيامدهاي تغيير نگرش به جايگاه زنان
 الف ـ تضعيف نگاه مردسالارانه: با اين که افغانستان پساطالبان، نگاه مثبت به زنان دارد و داراي قوانين اساسي و مدني است و آزادي هاي را هم به زنان قايل است. ولي تا هنوز رگه هاي از نگاه سنتي به زنان در جامعه و حاکميت وجود دارد و نظام، مردسالارانه است. از اين رو، براي زنان ضروريست که در تعيين سرنوشت سياسي خويش مشارکت حداکثري را به نمايش بگذارند و تا نگاه واپس گرا، نسبت آنان تغيير کنند و در نتيجه نگاه و نگرش مردسالارانه را در جامعه تضعيف مي کند.
ب - آگاهي بخشي و ايجاد انگيزه: زنان، بايد نسبت به تعيين سرنوشت سياسي خويش، حساس و فعال باشند. علاوه بر آن زنان مي توانند در بسيج عمومي جامعه براي مشارکت  و تعامل مثبت با نظام سياسي آگاهي بخشيده و با حضور فعال و موثرشان، ديگر اعضاي خانواده و جامعه را براي تعامل نيک با نظام سياسي تشويق خواهند کرد.
2ـ افزايش و ارتقاي مشارکت سياسي زنان
آنکه مشارکت سياسي زنان در قانون اساسي کشور تضمين شده است، سهميه هاي مشخص براي زنان در انتخابات پارلماني، شوراي ولايتي و ادارات دولتي در نظر گرفته شده است و بنا بر تعهدات بين المللي دولت افغانستان در پيوند به سهم زنان در کابينه و ساير پست هاي بالاي دولتي، زنان در اين پست حضور دارند، اما اين مشارکت قناعت بخش نبوده است.
مشارکت زنان در امور مربوط به تصميم گيري هاي کلان و رهبري حکومت هاي گذشته بسيار کمرنگ بوده است، هرچند در حکومت وحدت ملي، افزايش حضور زنان در رده هاي مختلف رهبري حکومت وسطوح تصميم گيري در سطح ولايات، شاهد هستيم. بايد حکومت از زنان براساس توانايي ها و ظرفيت هايشان براي احزار پست هاي مهم دولتي در مرکز ولايات شناسايي و استخدام شوند.
علاوه بر آن از نقش زنان در تصميم-گيري و رهبري از طريق ايجاد برنامه هاي متمرکز به موضوعات جنسيتي در سطح دفاتر وزرا، واليان و ولسوالان نظارت و حمايت به عمل آيد. انتظارات زنان از دولت آينده اين است که در تصميم سازي هاي کلان سياسي جامعه آنها را سهيم نمايد و از ظرفيت‌ها و توانمنديهاي شان استفاده شود و از مشارکت آنها در کارهاي اداري استقبال گردد و نگاهي مردسالارانه نسبت به آنها تغيير کنند. خشونت عليه زنان و تبعيض از جامعه برچيده شود.
3ـ مبارزه در برابر خشونت بر زنان و دختران
حضور کمرنگ زنان در حکومت هاي محلي و عدم حمايت و حفاظت از زنان شاغل به بخشي از چالش-هايي است که روند مشارکت زنان در افغانستان را متأثر مي سازد. طبق برخي از يافته هاي از حضور زنان در نهادهاي امنيتي، نشان مي دهد که تنها دو فيصد از کارمندان اين نهادها را زنان تشکيل مي دهند.
اما زنان در اين نهادها به سمت هاي رهبري و تصميم گيري گماشته نمي شوند، علاوه برآن، زنان با مشکلات متعدد و از جمله تبعيض، خشونت و آزار و اذيت جنسيتي مواجه بوده و در فضايي کار مي کنند که اين امر، مشارکت آنها به حداقل مي رساند.
در طول ساليان متمادي زنان افغانستان به شدت تحت ستم و فقر از يک سو و خشونت از سوي ديگر به سربرده‌اند. گرسنگي براي زنان و کودکان يکي از عوامل تسليم آنها در برابر مردان است. رفتار بد و خشونت‌آميز عليه زنان و توهين به آنان از عواملي است که باعث شده زنان در تاريکي و نااميدي به سر مي برند.
جلوگيري از تحصيل دختران و ازدواج‌هاي اجباري عامل اين شده است که زنان از حقوق خويش اطلاعي نداشته باشند و هم‌چنان در ظلم و ستم باقي بمانند. شايد اين طور به نظر برسد که با روي کار آمدن يک دولت مستقل، شرايط زندگي براي زنان بهتر شود.
حکومت آينده خود را در مبارزه با بي سوادي، مشارکت زنان در سهم گيري هاي مهم ملي و محلي، تهيه و تدوين يک برنامه ملي براي دادخواهي قربانيان، رفع قوانين تبعيض آميز عليه زنان، تأمين امنيت حقوقي زنان، ايجاد اشتغال براي زنان بيوه و معلول که قرباني جنگ، مسئول بداند و تلاش براي ايجاد نظام قضايي«عادل»، از ديگر خواست ها و مطالبات زنان از نظام سياسي آينده است.
نتيجه گيري
پس از سقوط رژيم طالبان و ايجاد دولت جديد در افغانستان، با آنکه مشارکت سياسي زنان در فرايند دولت داري، يکي از اولويت هاي تشکيل نظام سياسي کشور و همکاران بين المللي افغانستان است، اما با گذشت بيش از يک و نيم دهه کار در اين زمينه هنوز مشارکت سياسي زنان در کشور پايدار نيست.
به رغم اين که زنان در کابينه حکومت قبلي و فعلي حضور داشته و دارند، زنان، پس از هيجده سال در عرصه‌هاي مختلفي سياسي، اجتماعي، فرهنگي و اجتماعي حضور پيدا کرده اند. زمينه مناسبي تحصيل و آموزش و کار و فعاليت و دادخواهي مدني فراهم شده تا حدودي وضعيت عمومي، صحي، اقتصادي و سياسي زنان ارتقا يافته است. 
اما صداي شان براي تامين تساوي جنسيتي به مشکل شنيده مي شود و خشونت عليه زنان تا اکنون وجود دارد، اما روش مبارزه با رفتار خشونت آميز ادامه دارد. حضور زنان در نهادهاي عدلي و قضايي افزايش يافته، زنان در عرصه ورزشي خوش درخشيده و در پست ها و سمت هاي امنيتي، وزارت، معين و معاونت، رياست و مشاورت و ادارات دولتي و غير دولتي همکاري دارند، ولي اين امر به معني اين نيست که زنان به همه حق و حقوقشان رسيده باشند و همه نيازمندي هاي شان رفع شده باشد.