صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

روند صلح افغانستان؛ از خوش‌بینی ترامپ تا پیش‌شرط‌های طالبان

-

روند صلح افغانستان؛  از خوش‌بینی ترامپ تا پیش‌شرط‌های طالبان

دونالد ترامپ رئیسجمهوری آمریکا طی یک سفر غیرمنتظره وارد افغانستان شد تا مراسم مذهبی شکرگزاری را با نظامیان آمریکایی در پایگاه بگرام تجلیل نماید.
آنچه را ترامپ در سخنرانی خود در بگرام بیان نمود میتوان چنین استنباط کرد که بخشی آن واقعیت و بخش دیگر آن خوراک تبلیغاتی برای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود. ترامپ بیشتر روی این مسائل تأکید کرد که آمریکا بزرگترین قدرت نظامی و اقتصادی جهان است و طی سه سال گذشته وضعیت اقتصادی ما خیلی رشد کرده است. وی در مورد مذاکرات صلح افغانستان بیان کرد که آمریکا و طالبان در آستانه رسیدن به یک توافق صلح قرار دارند؛ اما از سوی دیگر گروه طالبان هنوز هم بر همان موضع اصلی خود هستند و برقراری آتش را منوط به امضای توافق صلح با آمریکا میدانند و هر نوع مذاکره بین الافغانی را به خروج کامل نیروهای بینالمللی از افغانستان محول میکنند. با توجه به اظهارات اخیر دو جانب میتوان چشمانداز مذاکرات فعلی صلح افغانستان را در ذیل چند مؤلفه بیان نمود؛
الف- انتخابات ریاست جمهوری آمریکا هدف اصلی ترامپ است: در تمامی کشورهای دموکراتیک، نخبگان سیاسی برای رسیدن به قدرت یا حفظ موقف خود به اعتماد شهروندان کشورشان نیاز دارند.
دونالد ترامپ طی سه سال ریاست جمهوری خود در مورد برنامههای اقتصادی و اشتغالزایی موفق بوده است اما از حیث سیاسی و اعتبار بینالمللی آمریکا با اما و اگرهای زیادی روبرو شده است. سخنان رهبران اروپایی طی ماههای اخیر مبنی بر اینکه اروپا دیگر نباید در مورد دفاع از خود، روی ایالاتمتحده حساب کند و یا حتی یک مقام ارشد اتحادیه اروپا بیان کرده است که ترامپ دعا میکند که این اتحادیه از هم بپاشد، معنای این حرفها این است که کشیدگی عمیق میان اروپا و آمریکا شکلگرفته است و وجهه بینالمللی آمریکا با توجه به نقض معاهدات بینالمللی از جانب ترامپ خدشهدار شده است.
رقبای انتخاباتی ترامپ در جناح دموکراتها این موضوعات را بهعنوان ابزار فشار علیه ترامپ استفاده میکند تا افکار عمومی را بر ضد ترامپ بسیج نموده و در انتخابات 2020 بار دیگر یک دموکرات به قدرت برسد. جمهوریخواهان و در رأس آن ترامپ، به دنبال برجستهسازی موفقیتهای خود است که تا آمریکاییها بار دیگر وی را بهعنوان رئیسجمهور انتخاب نمایند. کشته شدن ابوبکر بغدادی رهبر دولت اسلامی (داعش) برای رئیسجمهور آمریکا امتیاز بزرگی محسوب میشود و هرگاه ترامپ موفق شود در زمان تصدی ریاست جمهوری خود طی ماههای آینده با طالبان به توافق صلح دست پیدا کند، آنگاه میتواند از آن بهعنوان برگ برنده در مبارزات انتخاباتی خود استفاده نماید.  ازآنجاییکه شهروندان ایالاتمتحده از نبرد با تروریسم در افغانستان که طولانیترین جنگ ایالاتمتحده در تاریخ آن کشور به شمار میرود، کاملاً خسته شدهاند و دیگر محبوبیت این جنگ کاهش یافته است.
ازاینرو اگر دونالد ترامپ موفق شود معاهده صلح را با طالبان به امضا برساند، این مسأله در کنار دستاوردهای اقتصادیاش میتواند برای شهروندان آمریکایی جذبه داشته باشد و دور از انتظار نخواهد بود که بار دیگر ترامپ برای چهار سال دیگر در کاخ سفید باقی بماند.
ب- ترامپ کشورهای منطقه را مخاطب قرارداد: وقتی به سخنان ترامپ در پایگاه بگرام گوش کنیم درمییابیم که بیشترین کلمات او متوجه کشورهای منطقه بود تا طالبان یا حتی مردم افغانستان. ترامپ بهکرات بیان داشت که آمریکا بزرگترین قدرت اقتصادی و نظامی جهان است. ما طی سه سال گذشته بزرگترین معاملات تسلیحاتی را به انجام رسانیدهایم.
ازآنجاییکه مهمترین کشورهای که برای نظم آمریکایی در منطقه و جهان دردسر درست میکنند، در اطراف جغرافیای افغانستان قرار دارند، ترامپ در این سخنرانی خود به نحوی این کشورها را تهدید نمود که آمریکا را دستکم نگیرند. با توجه به روند مذاکرات صلح افغانستان، چنین به نظر میرسد که برای آمریکا زیاد مهم نیست که در آینده چگونه نظام سیاسی در افغانستان روی کار میآید بلکه مهم این است که افغانستان دیگر برای منافع ایالاتمتحده تهدید نباشد و آمریکا با توجه به حضور خود در افغانستان بتواند از منافع منطقهای خود حمایت نماید. یکی دیگر از بازیگران کلیدی در منازعه فعلی افغانستان، طالبان هستند که طی ماهها مذاکره، هیچگونه عقبنشینی در موضع آنها دیده نمیشود. با توجه به اظهارنظر اخیر طالبان در مورد مذاکرات صلح افغانستان، مهم ترین اهداف طالبان میتواند شامل موارد زیر باشد؛
1- طالبان رؤیای قبضه قدرت در سردارند: طالبان علیرغم اینکه آمادگی نشان دادهاند که از طریق مذاکره، به منازعه افغانستان پایان داده شود اما رفتار عملی آنها نشان میدهد که این تغییر رویه صرفاً در قبال نیروهای بینالمللی مخصوصاً آمریکا در پیشگرفته شده است.
طالبان صرفاً آمریکا را مانع دستیابی به قدرت سیاسی در افغانستان میپندارند. وقتی طالبان مسأله آتشبس را منوط به امضا رسیدن توافق صلح با آمریکا میداند، معنایش این است که طالبان هنوز در قبال نیروهای امنیتی افغانستان روش خشونتآمیز را راهحل میدانند. آمریکا پس از 2014 به گونه رسمی مسئولیت جنگی در افغانستان ندارد اما به گونه حمایتی با نیروهای دولتی افغانستان در مبارزه با تروریسم نقش داشته است.طی سال های گذاشته طالبان و نیروهای دولتی افغانستان به گونه مستقیم درگیر نبرد بودهاند که طی آنها هزاران نفر از دو طرف در کنار غیرنظامیان کشتهشدهاند و اکنون طالبان باور دارند که وقتی حمایت هوایی نیروهای بینالمللی نباشد، آنها در مبارزه با نیروهای دولتی افغانستان موفق خواهند شد.
2- آتشبس منوط به مذاکرات بین الافغانی است: طالبان در بیانیه اخیرشان گفتهاند که زمانی با آتشبس موافقت خواهند کرد که ابتدا میان طالبان و آمریکا توافق صلح امضاشده باشد و سپس مذاکرات بین الافغانی شروع شود و آنگاه طالبان با آتشبس موافقت خواهند کرد.
ازآنجاییکه رهبران طالبان به خوبی میدانند که جناحهای داخلی آن گروه بسیار پراکنده هستند و از موضع واحد وارد گفتگو نخواهند شد و درنتیجه طالبان میتوانند با تداوم خشونتورزیهای خود، در مذاکرات صلح امتیازاتی بزرگی به دست خواهند آورد. تجربه تاریخی کشورهای دیگر نشان داده است که بدون موافقت به آتشبس، مذاکرات نمیتواند منجر به صلح شود زیرا وقتی خشونتها ادامه داشته باشد عملاً صلحی وجود ندارد.
بنابراین با توجه به دیدگاههای دو طرف (آمریکا و طالبان) میتوان نتیجه گرفت که دو طرف به دنبال آن نیستند که صلح فراگیر در افغانستان برقرار شود. آمریکا به دنبال آن است که بهگونهای با طالبان وارد معامله شود که اعتبار بینالمللی آمریکا حفظ شود که گویا نبرد با تروریسم را در افغانستان به گونه آبرومندانه به پایان رسانیده است. از جانب دیگر مسأله انتخابات پیشرو در آمریکا باعث شده است که ترامپ به دنبال توافق صلح سریع با طالبان باشد زیرا مهمترین هدف ترامپ در شرایط فعلی به دست آوردن حمایت رأیدهندگان آمریکایی است.
با توجه به حمایتهایی که از جانب کشورهای منطقه در قبال طالبان وجود دارد و در درون حکومت نیز برخی حلقات به دنبال همسویی با طالبان هستند، آنها هنوز هم امیدوار هستند که از طریق قوه قهریه میتوانند به اهداف خود دست پیدا کنند زیرا سرباززدن طالبان از آتشبس و گفتگو با حکومت افغانستان معنای جز این ندارد که طالبان صرفاً آمریکا را مانع اصلی میدانند و باور دارند که میتواند با خشونت از سد موانع داخلی عبور کنند تا به قدرت سیاسی در کشور دست یابند.

دیدگاه شما